1 Kasım'da Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) başkanlığını bırakacağını bir mektupla parlamentoya ileten Mesud Barzani, dün akşam (29 Ekim 2017)saatlerinde televizyondan bir konuşma yaptı. Başkan Barzani, Irak ordusu ve çoğunluğu Şii milislerden oluşan Haşdi Şabi güçlerinin ABD'nin silahlarıyla Kürtlerin kontrolündeki bölgelere 'saldırdığını' savunurken, "ABD buna neden sessiz kaldı?" diye sordu, "Dağlarımız dışında kimse Kürtlerin arkasında durmuyor" yorumunu yaptı.
Reuters'ın aktardığı konuşmaya göre Barzani, "Kerkük için iyi bir hazırlık yapmıştık. Maalesef 16 Ekim gecesi bu büyük ihanet gerçekleşti. Biz kan akmasın diye uğraşırken Haşdi Şabi ve Irak güçleri ilerlemeye devam etti" suçlamasını yaptı.
Bağımsızlık referandumunu Bağdat ile sorunlara 'barışçıl bir çözüm bulmak' için düzenlediklerini savunurken, Bağdat hükümetini referandumunu 'bahane ederek Kürtlere saldırmakla' suçladı. Kürt lider, "Irak artık Kürtlerin haklarına inanmıyor" yorumunu yaptı.
Barzani: Bundan böyle peşmerge olarak devam edeceğim
Barzani, gün içinde kapalı oturum düzenleyen IKBY Parlamentosu'na bir mektup gönderip 1 Kasım'da görevi bırakacağını belirtti. Kürt lider, görev süresinin uzatılması gibi bir kararı kabul etmeyeceğini ifade etti.
IKBY Parlamento Başkan Yardımcısı Afer Emniki'nin okuduğu mektupta Barzani, "1 Kasım'dan görevlerimi yerine getirmeyeceğim. Görev süremin herhangi bir şekilde uzatılmasını reddediyorum. Ben Mesud Barzani, bundan böyle hayatıma peşmerge olarak devam edeceğim ve Kürt hakları için mücadele edeceğim" ifadesini kullandı.
Barzani, Kürdistan Başkanlığı Yasası'nın değiştirilmesi ya da başkanlık döneminin uzatılması kabul edilemez" diye devam ediyor.
Mektubun parlamentoda okunmasının ardından milletvekilleri Barzani'nin istifasını onayladı.
Milletvekilleri yapılan oylamada başkanlık makamının dondurulması yönünde karar alırken, Barzani'nin IKBY'nin Yüksek Siyaset Konseyi Başkanlığı görevinde kalmasına da onay verdi.
Seçimler 8 ay ertelendi
Oturumda bölgesel ve başkanlık seçimlerinin 8 ay ertelenmesi de kararlaştırıldı.
Daha önce bu iki seçimin de 1 Kasım'da yapılması planlanmış ancak Kerkük vilayetinin Bağdat yönetiminin kontrolüne geçmesinin ardından seçimler ertelenmişti.
Protestocular parlamentoyu bastı
Milletvekillerinin oturumu sürerken, Barzani'nin istifasına karşı çıkan protestocular Erbil'deki parlamento binasını bastı. Reuters haber ajansının görgü tanıklarına dayandırdığı habere göre parlamento binasında silah sesleri duyuldu.
Ajansın haberine göre parlamentoya zorla girenler peşmerge olduklarını iddia etti.
Parti binaları ateşe verildi
Diğer yandan Duhok vilayetine bağlı Zaho ilçesinde, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ve Goran (Değişim) Hareketi'nin parti binalarının ateşe verildiği bildirildi.
Anadolu Ajansı'nın haberine göre KYB'nin Zaho sorumlusu Amır Dehleki, partisinin televizyonuna yaptığı açıklamada, bir grup göstericinin önce parti binası önünde gösteri düzenlediğini, daha sonra saldırıya geçtiklerini ifade etti.
Dehleki, saldırıda herhangi bir can kaybının yaşanmadığını belirtirken, parti binası ve içerisinde yer alan radyonun ateşe verildiğini kaydetti.
Görev süresi 2013'te doldu
Kürt lider Molla Mustafa'nın oğlu olarak 1946'da doğan Mesud Barzani, onlarca yıl peşmerge saflarında savaştıktan sonra, 2003'te Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in ABD müdahalesiyle devrilmesinin ardından Kuzey Irak'ta oluşan özerk yönetimin merkezindeki siyasi aktörlerden biri olmuştu.
IKBY'nin seçimle göreve gelen ilk başkanı olan Barzani'nin 2013'te biten görev süresi önce 2 yıl uzatılmış ardından 2015'te bir kez daha 2 yıllık görev uzatımına gidilmişti. O dönemde parlamentonun faaliyetleri askıya alınmıştı.
Referandum sonrası eleştiriler
Barzani'nin inisiyatifiyle 25 Eylül'de IKBY'de yapılan ve referandumuna katılan seçmenlerin yaklaşık yüzde 93'ü bağımsızlığa "Evet" demişti.
Irak hükümetinin "yasa dışı" olduğu gerekçesiyle tanımadığı referanduma katılım oranı ise yaklaşık yüzde 43 olmuştu.
Referandumdan 3 hafta sonra Irak ordusu ve Şii Haşdi Şabi milisleri Kerkük vilayetinde operasyon başlatmış, peşmerge güçleri geri çekilmişti.
Vilayette kontrolün Irak hükümetine geçmesinin ardından IKBY Başkanı Mesud Barzani özellikle muhalifler tarafından eleştirilmişti.
Bölgede ana muhalefet partisi konumundaki Goran (Değişim) Hareketi, Kerkük vilayetinin kontrolünün Bağdat'a geçmesinin ardından Barzani'nin istifasını istemişti.
IKBY liderliğinden istifa eden Mesud Barzani kimdir?
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) lideri Mesud Barzani, pazar günü (29 Ekim 2017) parlamentoya sunduğu bir mektupla 1 Kasım itibariyle görevinden istifa edeceğini açıkladı.
Barzani'nin görevinden ayrılmasında 25 Eylül'de düzenlenen ve bölgedeki çoğu ülkenin tepkisini çeken bağımsızlık referandumunun ardından kendisi açısından yaşanan olumsuz sürecin rolü büyük.
Referandumdan 3 hafta sonra Irak ordusu ve Şii Haşdi Şabi milisleri Kerkük vilayetinde operasyon başlatmış, peşmerge güçleri geri çekilmişti.
Vilayette kontrolün Irak hükümetine geçmesinin ardından IKBY Başkanı Mesud Barzani özellikle muhalifler tarafından eleştirilmişti.
'Dağların hakimi' unvanıyla bilinen Barzani, Kuzey Irak'taki Kürtlerin yaşadığı özerk bölgenin liderliğini 2005 yılından beri yürütüyordu.
Barzani aynı zamanda Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) de 1979 yılından beri liderliğini yapmaktaydı.
Kürt liderin oğlu
Kürt lider Molla Mustafa'nın oğlu olarak 1946'da doğan Mesud Barzani, bağımsız bir Irak Kürdistanı için mücadele etmeye gençlik yıllarında başladı.
Babası Molla Mustafa, II. Dünya Savaşı'nın ardından İran'da yaşanan karışıklığı fırsat bilerek Barzani'nin doğduğu Mahabad şehrini başkent kıldığı bir Kürt cumhuriyeti kurmuştu.
Barzani, Kürdistan Demokrat Partisi'nin liderliğini ise babasından 1979 yılında aldı.
Ekim ayının başında hayatını kaybeden eski Irak cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin partisi Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ile uzun bir süre boyunca rekabet içindeydi.
1980-1988 Irak-İran savaşında iki parti de İran ile taraf tuttu. Iraklı lider Saddam Hüseyin'in 1987 yılı itibariyle güttüğü Araplaşma politikası 180 bin Kürt'ün hayatını kaybetmesine yol açtı.
Irak askerlerinin Kürtlerin yaşadığı Halepçe'de 1988 yılında kimyasal silah kullanması ise yaklaşık 5 bin kişinin ölmesine yol açtı.
Fiili özerklik kuruldu
1991'de Kuveyt ile yaşanan Körfez Savaşı'ndan sonra ise Batılı güçlerin müdahalesiyle Kürtler fiili bir özerklik elde etti.
ABD ve müttefikleri kuzey ve güney Irak'ta uçuşa yasak bölge kurdu. 1992 yılında Iraklı Kürtler bir parlamento seçti ve bir hükümet kurdu.
1994 yılında ise Kürdistan Demokrat Partisi ve Kürdistan Yurtseverler Birliği partileri arasında bir iç savaş çıktı.
Barzani, Talabani güçlerini püskürtmek için yüzünü Saddam'a dönmek zorunda kaldı.
Seçimle gelen ilk lider
Ancak 2003 yılında iki rakip parti aralarındaki savaşı bir kenara bırakarak Saddam Hüseyin'i deviren ABD askeri güçleri ile ittifak kurdu.
Saddam Hüseyin'in devrilmesinin ardından Kürtler güçlerini birleştirerek Kuzey Irak'ta başkentin Erbil seçildiği bir özerk yönetim oluşturuldu.
Barzani 2005 yılında parlamento tarafından başkan seçildi.
2009'da düzenlenen seçimlerle ise yüzde 69.6 oy alarak IKBY'nin seçimle göreve gelen ilk lideri oldu.
Barzani'nin 2013'te biten görev süresi önce 2 yıl, ardından tekrar 2 yıl uzatıldı. Özellikle bu yıllarda Barzani'nin görev süresinin uzatılmasında IŞİD ile yapılan mücadele büyük rol oynadı.
Yıllarca peşmerge olarak mücadele ettikten sonra siyasetçi olarak geçirdiği yıllarda da peşmerge kıyafetleriyle görülen Barzani, dün parlamentoya yazdığı mektupta, "1 Kasım'dan itibaren görevlerimi yerine getirmeyeceğim. Görev süremin herhangi bir şekilde uzatılmasını reddediyorum. Ben Mesud Barzani, bundan böyle hayatıma peşmerge olarak devam edeceğim ve Kürt hakları için mücadele edeceğim" açıklamasında bulundu.
Bu ifadeden Barzani'nin emekliye ayrılmayacağı anlaşılıyor. Ancak mücadelesini hangi alanlarda, nasıl yürüteceği önümüzdeki dönemde netlik kazanacak.