İspanya’nın doğusundaki Katalunya Özerk Yönetimi tam bağımsızlık için 9 Kasım'da referanduma gidiyor. Katalunya yönetimindeki 3 siyasi parti olan, hükümetinde tek başına iktidarda olan Yönelim ve Birlik Koalisyonu (CIU) ile ona dışarıdan destek veren Katalunya Cumhuriyetçi Solu (ERC) ile muhalefetteki Yeşiller’in (ICV) girişimiyle sunulan ve İspanya Meclisi’nin Katalunya Meclisine referandum yetkisi veresini talep eden tasarı Katalan meclisinde 43’e karşı 87 oyla kabul edildi.
Tasarının görüşülmesi sırasında hem bağımsızlık yanlıları hem de İspanya’dan ayrılmak istemeyen gruplar ayrı ayrı gösteriler düzenledi.
Muhalefetteki diğer partilerden Halk Partisi (PPC), Ciutadan’s (C’s) ve Katalunya Sosyalist Partisi (PSC) ‘Hayır’ oyu kullandı. Katalunya Halk Birliği (CUP) ise referanduma destek verse de ‘Katalunya hiç kimseden izin istemez’ görüşünden hareketle çekimser kalmayı tercih etti. Ayrıca Katalunya’daki 3. büyük parti konumundaki PSC’den 3 vekilinin tasarıya ‘evet’ oyu verdi. Bu, PSC içinde krize neden olurken, bir vekil de parti yönetim kurulundan istifa etti.
‘Tarih yazıyoruz ama anlatamıyoruz’
Oturumda iktidardaki CIU adına konuşma yapan Jordi Turull, ‘demokratik bir girişimde’ bulunduklarının altını çizdi. Turull, “Katalunya tarihini yazıyoruz ama bunu anlatmakta güçlük yaşıyoruz’’ dedi. ERC adına konuşan parti sözcüsü Marta Rovira da “Bugün, Katalunya’nın bağımsızlık sürecinde kilit bir gün. Her şeyi denedik ve Madrid hükümetine cevap vermesi için son bir fırsat vereceğiz. Madrid hükümeti referanduma izin vermezse bu, ‘İspanyol demokrasisi inkar edici, tutsakçı ve sanaldır’ anlamına gelecektir’’ ifadelerini kullandı.
‘Ne Kosova ne de İskoçya’yız’
Tasarıya en sert tepki ise İspanya’da iktidarda olan Halk Partisi’nin (PP) Katalunya’daki kolu PPC’nin lideri Alicia Sanchez Camacho’dan geldi. Camacho, oturumdaki konuşmasında şunları söyledi: “Ne Kosova ne de İskoçyayız. Katalunya İspanya’dır.
Katalunya’ya gelen 3 milyon İspanyol’un sayesinde bugünkü Katalunya’ya sahibiz. Bugün İspanya’yı bölme süreci başlatılmıştır. İspanya’nın geleceğine karar vermek sizin yetkiniz değildir. Biz Katalan siyaseti için saygı ve gerçekçilik istiyoruz. Bu referandum yasadışıdır ve sadece başarısızlık ve bölünme getirir. İspanya’nın ekonomideki toparlanmasını da olumsuz etkiler. İspanyol hükümeti şantajı kabul etmeyecektir.”
‘Dinamitleme girişimi’
Ciutadan’s’ın lideri Albert Rivera da ‘İspanya ve Katalonya’yı dinamitleme girişimi’ olarak nitelediği referanduma İspanyol meclisinin müsade etmeyeceğini savundu. Rivera, CIU, ERC ve ICV’ye hitabında “İspanyol meclisindeki oylamada kaybedeceksiniz ve bunu biliyorsunuz. Bu kendi kalenize gol atmak demektir. İşsizlik ve yolsuzluk gibi çok önemli sorunlar dururken, bu tasarıyı Katalan parlamentosuna getirmeniz bir sorumsuzluktur. İspanyol meclisinin reddinden sonra erken seçim ilan etmenizi bekliyoruz’’ diye konuştu.
Referandumda seçmenlere “Katalunya’nın bir devlet olmasını istiyor musunuz?’’ sorusu yöneltilecek. ‘Evet’ cevabını verenlere ise “Bu devletin bağımsız olmasını istiyor musunuz?’’ şeklinde ikinci bir soru sorulacak.
Ancak gelecek haftalarda İspanyol meclisinde görüşülecek tasarıya onay çıkması beklenmiyor. Zira PP ile ana muhalefetteki Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) referandum girişiminin anayasaya aykırı olduğunu ve asla müsaade etmeyeceklerini açıklamıştı.
Sosyalistler, İspanya Anayasa’sında değişiklik yapıp özerk yönetimlerin yetkilerinin genişletilmesini savunurken, İspanya Başbakanı Mariano Rajoy ve PP üst düzey yetkilileri, Katalunya ve anayasal değişiklik konularının ‘İspanya’nın sorunu’ olmadığını söylüyor.
Moody’s uyardı
Öte yandan uluslararası derecelendirme kuruluşu Moody’s açıkladığı bir raporda, Katalonya’yı ve İspanya’yı uyardı. Moody’s, Katalunya’nın olası tek taraflı bağımsızlığının ‘İspanya’ya olan yatırımları isteksizleştirebileceğini’ ve ‘Katalunya’nın AB’deki ticari ilişkilerini riske atabileceğini’ savundu.
AB dışında kalırsınız
Bir ‘hatırlatma’ da AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso’dan geldi. Barroso, ‘Katalunya’nın bağımsız olması haline otomatik olarak AB dışında kalacağını’ yineledi.