Piyasaları yerle bir eden finansal krize karşı, ABD ve Avrupa'da kamu otoriteleri tarafından büyüklüğü 3.5 trilyon dolara ulaşan koruma planları oluşturulurken, Türk bankaları da, Merkez Bankası'nda tuttukları mevduat munzam karşılıklarının yarı yarıya indirilmesini istediler.
Geçtiğimiz hafta çarşamba günü olağanüstü toplanan Bankalar Birliği Yönetim Kurulu'nun krizle ilgili gelişmeleri değerlendirdiği ve acil önlem isteklerini belirlediği öğrenildi. Bankalar Birliği'nin yoğun olarak tartışılan "mevduata tam güvence" konusunda bir öneride bulunmama kararı aldığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) gelişmeleri izleyerek, bu konuda doğru kararı alacağına ilişkin güvenin dile getirildiği kaydedildi.
Dövizde limitler artsın
Bankalar Birliği'nin munzam karşılıkların yarı yarıya indirilmesi önerisinin yanı sıra, "döviz deposu" sisteminin yeniden uygulamaya konması için talepte bulunma kararı aldığı öğrenildi. Ancak daha bu talepler resmi olarak yazılı hale getirilmeden, perşembe sabahı Merkez Bankası'nın döviz deposu uygulamasını devreye sokması, bankacılar tarafından memnuniyetle karşılandı. Bankacılar döviz deposu için belirlenen limitlerin eski limitler olduğunu belirterek, Merkez Bankası'ndan bu limitlerin yükseltilmesini istedikleri, Merkez Bankası'nın da bu konuda çalışmalar yaptığını öğrendik. Bankacılar, şu anda önemli olanın bankaların birbirleriyle olan işlemleri aksama olmadan devam ettirmek olduğunu, döviz deposu sistemi ile likiditenin devam ettirilmesinin büyük önemi olduğunu söylediler.
Gözler yurtdışı paralarda
Bu arada aynı toplantıda, döviz likiditesinin devamı ve dışarıdan kaynak akışında sıkıntıya uğranmaması için, hep sözü edilen "yurtdışında bulunan Türk paralarının ülkeye çekilmesi" konusu üzerinde durulduğu öğrenildi. Bankacılar bu konuda çeşitli rakamların ileri sürüldüğünü, bu rakamların 100 milyar dolara kadar çıktığını kaydederlerken, "Bunlardan bir bölümünün, bu kritik dönemde ülkeye çekilmesi önümüzdeki dönemi rahat geçirmek açısından büyük önem taşıyor" dediler.
Bankalar Birliği yönetiminde bu konuda, "Maliye Bakanlığı'na bir yazı yazılarak, dışarıdan gelecek sermayeyi özendirmek için vergi başta olmak üzere cazibe sağlayacak tedbirlerin uygulamaya konmasının yerinde olacağı" önerilmesi görüşü benimsendi. Maliye Bakanlığı'na bu öneri mektubu gitti mi bilmiyoruz ama geçen hafta sonunda, Maliye Bakanlığı'nın bu konuda çalışmalar yaptığı yönündeki haberler gazetelerde yer aldı.
İndirimle ek likidite imkânı
Bankaların munzam karşılıkların indirilmesi taleplerinin ardında, özellikle döviz likiditesi açısından daha rahat hareket etme imkânı bulunduğu tahmin ediliyor. Halen uygulanan "Zorunlu Karşılıklar Hakkındaki Tebliğ" uyarınca, zorunlu karşılık oranları Türk parası yükümlülüklerde yüzde 6, yabancı para yükümlülüklerinde ise yüzde 11 olarak uygulanıyor. Özellikle döviz karşılıkların yarı yarıya indirilmesi, bankaların kullanabilecekleri önemli miktarlarda ek döviz likiditesi anlamına geliyor. Merkez Bankası'nın bu talebi, karşılık oranları yüzde kaç düşürülürse ne kadarlık bir TL ve döviz serbest kalır, bunun ekonomiye etkisi ne olur biçiminde de değerlendirip, ona göre hem indirime hem de indirim oranına karar vermesini bekliyoruz.
Bankaların talepleri
* Munzam karşılıkları indirilsin.
* Döviz deposunda limitler artırılsın.
* Yurtdışındaki paranın dönüşü için tedbir alınsın.