Referans gazetesinden Elif Batur Yener'in haberine göre bugüne kadar düzenlenen istatistiklerde, zimmet suçu işleyenlerin yüzde 90'ının hiç uzun süreli izne çıkmadığı sonucundan hareket eden bankalar, çalışanlarını yıllık izinlerinin 15 gününü kesintisiz kullanması konusunda zorunlu tutuyor.
"Çalışanlarınıza çalmadan rahat ve saygın bir yaşam sürmelerine olanak tanıyacak bir maaş verin. Eğer bir çalışanınız kazandığı maaştan daha fazlasını harcıyorsa, onu işten çıkarın. Kazandığından daha fazlasını harcayan bir çalışan banka için güvenli bir eleman olamaz..." 146 yıl önce ABD'de dönemin Para Otoritesi Hugh McCulloch tarafından bankalara gönderilen mektupta yer alan bu sözler, Türkiye Bankalar Birliği'nin internet sitesinde de "Bankacılara tavsiyeler" başlığı altında yer alıyor ve bugün de geçerliliğini koruyor. Özellikle de bankacılık sektöründe şok yaratan ve Denizbank'ın İskenderun şubesinde yapıldığı iddia edilen 20 milyon dolarlık Türkiye tarihinin en yüksek meblağlı şube zimmetinden sonra. Bankacılık sektörü bu tavsiyeye uymakla birlikte, hergün ellerinden milyonlarca lira geçen çalışanlarının şeytana uyup uymadığını en etkin şekilde "zorunlu uzun tatil" sayesinde tespit edebiliyor. Bugüne kadar düzenlenen istatistiklere göre, zimmet suçu işleyenlerin yüzde 90'ının hiç uzun süreli izine çıkmadığı sonucundan hareket eden bankalar, çalışanlarını yıllık izinlerinin 15 gününü kesintisiz kullanması konusunda zorunlu tutuyor.
Yabancı bankalar uyguluyor
Hatay'ın İskenderun İlçesi'ndeki Denizbank şubesinde 20 milyon dolarlık zimmet suçu banka müfettişlerinin incelemesi sonucunda ortaya çıkarıldı. İskenderun Savcılığı'nın "gizlilik" kararı aldığı soruşturmada tüm banka çalışanları açığa alınırken, banka müfettişleri incelemelerini bölgedeki diğer şubelere de yaymış durumda. Son olayda suçlanan kişilerin hiç tatile çıkıp-çıkmadıkları bilinememekle birlikte, dünyada bu suçu önlemenin en etkin yolunun "uzun süreli tatil" zorunluluğu olduğu belirtiliyor. Türkiye'de de özellikle yabancı bankaların yaptığı bu uygulamada çalışanlar yıllık izinlerinin 15 günlük bölümünü kesintisiz olarak kullanmak zorunda. Bu süreçte hesapları bir başka banka çalışanına devrettikleri için eğer bir zimmet suçu varsa bu kolaylıkla tesbit edilebiliyor. Zorunlu izin uygulayan bankalarda zimmet suçu oranının daha düşük olduğu belirtiliyor.
Çifte kontrol mekanizması
Zimmet genellikle iki şekilde yapılıyor. En yaygın olanı, bir müşterinin hesabından boşaltılan paranın, aslında gerçek olmayan bir kişi için açılan hesapta toplanması. Diğeri de "anlaşmalı batık kredi." Yani banka çalışanı anlaştığı bir kişiye kredi veriyor, ancak bu kredi ödenmiyor. Batık krediler kapsamına alınıyor.
Hiç şüphesiz bankaların zimmete karşı oldığı önlemler bununla da bitmiyor. Bankaların tatil dışında en dikkat ettikleri konunun başında özellikle, EFT, hesap açma-kapama gibi nakit işlemlerde çifte kontrol yapmaları. Yani bir çalışanın yaptığı nakit işlemi mutlaka bir başkasının elinden geçiyor. Ayrıca kendi içlerinde, "müşteriden hediye almama, onun olanaklarından yararlanmama" gibi etik ve disiplin kuralları da belirleyen bankalarda, ATM'lere asla tek başına para yüklemesi yapılmıyor. Tıpkı ATM'lerde olduğu gibi kasaların kapatılması da iki çalışan tarafından gerçekleştiriliyor.