Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, “Yeni teşvik sistemini dün Bakanlar Kurulu imzaladı. Cumhurbaşkanı gece itibariyle Bakanlar Kurulu kararını onayladı ve bu sabah itibariyle yeni teşvik sistemi yürürlüğe girdi. Bugün Başbakanlığa gönderdiğimiz tebliğin yarın itibariyle yürürlüğe girmesiyle bu iş fiilen başlamıştır” dedi.
Çağlayan, “Yüksek Katma Değerli İhracata Doğru Yeni Teşvik Sistemi” konulu basın toplantısında teşvik sisteminde öne çıkan yenilikleri anlattı.
Başbakan Erdoğan tarafından 5 Nisan'da açıklanan yeni teşvik sisteminin aradan geçen süre içinde içinde yasal her türlü mevzuatı hazırladıklarını ifade eden Çağlayan, ellerinde 2023 hedeflerine ve ustalık dönemine yakışan, örtüşen yeni bir teşvik sisteminin bulunduğunu kaydetti.
Cari açık konusunda Türkiye'nin kaydettiği mesafeye dikkati çeken Çağlayan, ilk çeyrekte cari açığın yüzde 27,5 azaldığını, ihracatın daha fazla artması, dış ticaret açığının azalması, dolayısıyla ithalatın düşmesi, petrol fiyatlarında yaşanan gelişmelerle bunun sağlandığını söyledi.
Çağlayan, “Cari açık artık Türkiye'nin gündeminden düşmüştür ama bizim gündemimizden düşmeyecektir. Hükümet olarak, Ekonomi Bakanlığı olarak cari
açıkla mücadeleyi etkin bir şekilde, belini kırıncaya kadar devam ettireceğiz” dedi.
Cari açığın bu noktaya düşmesinden ihracatın en önemli faktör olarak yer aldığını, mal ve hizmet ihracatını artırmak için çok yeni çalışmaları olduğunu, önlerinde bu hafta veya önümüzdeki hafta üzerinde yoğun şekilde çalıştıkları, sağlık, eğitim, dizi film, sinema, yazılım gibi sektörlerde çok yeni bir anlayışa geçtiklerini, bununla ilgili düzenlemelerin bittiğini, Resmi Gazete'de yayınlandıktan sonra paylaşacaklarını söyledi.
'Stratejik yatırımlar konsepti cari açığı nakavt edecektir'
Cari açığı orta ve uzun vadede kalıcı şekilde azaltma noktasında önemli çalışmalar yaptıklarını ifade eden Çağlayan, “Yeni teşvik sistemi ve bilhassa stratejik yatırımlar konsepti cari açığı hakikaten nakavt edecektir. Buna Türkiye'nin ihtiyacı var. İnşallah bir daha minderden kalkamaz hale getiririz diye ümit ediyorum” diye konuştu.
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, “Yeni teşvik sistemini dün Bakanlar Kurulu imzaladı. Cumhurbaşkanı gece itibariyle Bakanlar Kurulu kararını onayladı ve bu sabah itibariyle yeni teşvik sistemi yürürlüğe girdi. Bugün Başbakanlığa gönderdiğimiz tebliğin yarın itibariyle yürürlüğe girmesiyle bu iş fiilen başlamıştır. Bizim bir yıla yakın süredir yaptığımız çalışmaların sonucu nihayet ortaya çıkmıştır” dedi.
Yeni teşvik sistemindeki yenilikleri anlatan Çağlayan, bölgesel teşvik sisteminin yeni baştan yeni bir anlayışla ilk defa uygulanan bir sistemle devreye girdiğini ifade eden Çağlayan, 4 bölgeli sistem yerini il bazında yenilenen ve SEGE-2011'i esas alan 6 bölgeli sisteme bıraktığını kaydetti.
Çağlayan, illerde desteklenecek sektörlerin yeniden belirlendiğini ve bölgesel teşvik sistemi kapsamında sağlanan destek oran ve sürelerini artırdıklarını söyledi.
5. ve 6. bölge destekleri
Bölgesel destekler bazında giyim eşyası imalatını 1. ve 2. bölgede desteklemezken, 5. ve 6. bölgede 500 bin TL üzeri hazır giyim yatırımlarını destekleyeceklerini belirten Çağlayan, şu bilgileri verdi:
“Artık her yatırım her yerde desteklenmeyecek. Selektif bir yatırım teşvik modeli getirdik. Bu çerçevede ülkemizde kurulu kapasitesi yüksek, buna karşın kapasite kullanım oranı düşük olan un, yem, kütlü pamuk işleme gibi yatırımları ise hiçbir sistem kapsamında desteklemiyoruz.
Bunun yanında bazı yatırım konularında ise belirli kapasite ve yatırım tutarı şartı arıyoruz. Örneğin, soğuk hava deposu, entegre hayvancılık, hazır beton gibi yatırım konularında asgari kapasite şartı arıyoruz. Artık Türkiye'nin ihtiyaçlarını ön planda tutan bir teşvik sistemimiz var.
Bölgesel teşviklerden yararlanmak için sağlanması gereken asgari sabit yatırım tutarlarını düşürdük. İstisnalar olmakla birlikte daha önce 5 ila 1 milyon lira arasında kademelendirilen asgari sabit yatırım tutarlarını 4 milyon ila 500 bin TL arasında kademelendirdik. Gıda, hayvancılık , seracılık, su ürünleri, deri işleme, eğitim, sağlık, turizm gibi yatırımlarda bu limitlere uyulmaksızın 500 bin ve 1 milyon TL asgari yatırım tutarına erişen yatırımları destekleyeceğiz.
Diğer taraftan, atık geri kazanım ve bertaraf tesisleri, sondaj yatırımları, yer altı doğalgaz depolama yatırımları ile büyük ölçekli yatırımlar için belirlediğimiz limitlerin altında kalan demiryolu ve tramvay lokomotifleri, hava taşıtları, liman ve liman hizmetleri yatırımlarını bölgesel teşvik uygulamaları kapsamına aldık.”
Yatırım indirimi
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, sadece işletme değil, yatırım döneminde de vergi indirimi (Yatırım İndirimi) konusunda en fazla talep aldıklarını, vergi indirimi yeni teşvik sistemine kadar sadece teşvik belgesine konu yatırımdan elde edilen kazanca uygulanabilen bir destek iken, yeni teşvik sistemiyle birlikte vergi indirimi destek unsurunun 1. Bölge hariç olmak üzere belirli bir bölümünün yatırım döneminde ve tüm faaliyetlerden doğan kazanca uygulanabilmesini sağladıklarını bildirdi.
Yatırımcı Türkiye'nin neresinde olursa olsun yatırıma karar verdiği anda şirketin tüm faaliyetlerinden elde ettiği kazanca uygulanacak birinci bölge hariç olmak üzere diğer bölgelerde yüzde 10'dan yüzde 80'e kadar olan kısımların yatırım döneminde değerlendirileceğini ve yatırımcı kazma kürek vurup yatırıma başladığında yatırım indirimini kullanmaya başlayacağını, geri kalan kısmını da işletme döneminde değerlendirebileceğini anlatan Çağlayan, bunun yatırımcılar açısından son derece önemli olacağını söyledi.
Stratejik yatırımlar
Yeni teşvik sistemi ile getirdikleri “stratejik yatırımlar” için oldukça cazip teşvikler sağladıklarını üstelik, bu yatırımları nerede yapılırsa yapılsın, aynı oranlar ve sürelerde desteklediklerini anlatan Çağlayan, şu bilgileri verdi:
“Bu yatırımlarda bölgesel ayrıma gitmiyoruz. Hangi bölgede yapılırsa yapılsın aynı oranlarda desteklenecek sadece 6. bölgede biraz daha yüksek olacak.
Peki, hangi yatırımlar stratejik yatırım? Bunun bir listesi yok ve olmayacak.
Çok basit bir mantık üzerine kurulu bu tanıma göre yatırım tutarı 50 milyon lira üzerinde olan ve yüzde 40'tan fazla katma değer yaratan imalat sektörü yatırımlarını 'stratejik yatırım' olarak kabul ediyoruz. Katma Değeri de şöyle hesaplıyoruz; yatırım kapsamında ürettiğimiz ürünün toplam satış tutarından bu ürün için kullandığımız girdi maliyetlerini çıkarıyoruz ve sonucu toplam ürün girdi maliyetine bölüyoruz, sonucun yüzde 40'ın üzerinde olması durumunda söz konusu kriterin sağlanmış olduğunu kabul ediyoruz.”
Çağlayan, neden bu yatırımları desteklediklerine ilişkin de “Büyüme potansiyeli olan sektörlerimizin ara malı ithalat bağımlılığını azaltmak ve yüksek katma değerli yatırımları yükseltmek için bunu yapıyoruz. 2011'de 1,46 dolar olan ortalama ihracat kilogram fiyatımızı 3-4-5 dolara çıkarabilmek için, ithalatımızı azaltıp cari açığı aşağı çekmek için bunu yapıyoruz” dedi.
Ayrıca, “stratejik yatırım” ile üretilecek ürüne yönelik yurt içi talebin yarısından fazlasının ithalat yoluyla karşılanması ve bu ürün ile ilgili toplam ithalat değerinin son bir yıl itibarıyla en az 50 milyon dolar olması gerektiğini dile getiren Çağlayan, bu şartları sağlayan yatırımlara sağlayacakları desteklere ilişkin şu bilgileri verdi:
“KDV İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti, yatırımın yüzde 50'sine kadar vergi indirimi, 7 yıl sigorta primi işveren hissesi desteği (6. Bölgede 10 Yıl), 50 milyon liraya kadar faiz desteği (sabit yatırımın yüzde 5'ine kadar), yatırım yeri tahsisi, inşaat harcamaları için KDV iadesi (500 milyon lira üzerindeki stratejik yatırımlar için), 6. Bölgedeki yatırımlar için sigorta primi işçi hissesi desteği ve gelir vergisi stopajı desteği. Böylece Teşvik tarihinde ilk kez KDV iadesi desteğini uygulayacağız.”