Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, TBMM Genel Kurulu'nda bütçe görüşmelerinde, "Akkuyu Nükleer Santrali 2010 yılında hükümetler arası anlaşmayla Rusya Federasyonu'yla Türkiye Cumhuriyeti Devleti arasında akdedilmiş ve bu Meclis'te onaylanmış kanunlaşmış bir hukuki metin etrafında yürümektedir. Herhangi bir hukuka uygunsuzluğu söz konusu değildir. Oranın bir Rus askeri üssüne dönüşeceği, limanın kontrolünün onlarda olduğu gibi iddialar doğru değildir" dedi.
TBMM Genel Kurulu’nda 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi ile Sayıştay raporlarının görüşmeleri devam ediyor. Genel Kurul'da bugün Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve bağlı kuruluşların bütçe görüşmeleri yapıldı. Milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Alparslan Bayraktar şunları söyledi:
"Türkiye'nin her gün 1 milyar kilowatt saat elektriğe ihtiyacı var. Türkiye'nin her gün 1 milyon varil petrol ve petrol ürününe ihtiyacı var. 150 milyon metreküp ortalama her gün doğal gaza ihtiyacı var. Yaklaşık 400 bin ton ihtiyacı var. Türkiye'nin ihtiyaçları için mutlaka enerji tedariğinin sağlanması lazım. Buna sağlarken dışa bağımlı kaynaklarla bunu yapmak istemiyoruz, enerjide tam bağımsız bir ülke olmak istiyoruz. 21 yıldır olduğu gibi bundan sonra da olduğu ülkemizin tüm kaynaklarını milletimizin refah seviyesini yükseltmek, Türkiye ekonomisini daha rekabetçi daha güçlü kılabilmek için gençlerimize yeni istihdam kaynakları sunabilmek için kullanmaya devam edeceğiz.
Akkuyu Nükleer Santrali'yle ilgili sorular
'Dünya nükleerden vazgeçerken biz nükleer yapıyoruz' dendi. Bu kesinlikle doğru değil. Dünyada mevcut 412 santral aktif bir şekilde elektrik üretiyor. Birçok gelişmiş ülkenin elektrik ihtiyacının büyük kısmı nükleer enerjiden kaynaklanıyor. Şu anda 17 ülkede 58 tane yeni reaktörün inşası devam ediyor. Dünyada ortalama ülkeler yüzde 10 enerjisini nükleerden karşılıyor. Biz de elektrik talebimizin yüzde 10'unu nükleerden karşılayalım istiyoruz. Dünya nükleere doğru gidiyor. Çevreyle kaygılarımızla ciddiysek mutlaka dünyanın nükleer gücünün artması gerekiyor. Akkuyu Nükleer Santrali 2010 yılında hükümetler arası anlaşmayla Rusya Federasyonu'yla Türkiye Cumhuriyeti Devleti arasında aktedilmiş ve bu Meclis'te onaylanmış kanunlaşmış bir hukuki metin etrafında yürümektedir. Herhangi bir hukuka uygunsuzluğu söz konusu değildir. Oranın bir Rus askeri üssüne dönüşeceği, limanın kontrolünün onlarda olduğu gibi iddialar doğru değildir."
Bayraktar; sorulardan önce TBMM Genel Kurulu’nda, bakanlığının 2024 Yılı Bütçesi üzerine sunum yaptı. Bakan Bayraktar konuşmasında, maden, petrol, doğalgaz arama ve üretim, enerji arz güvenliği, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının gelişimi, nükleer enerji, enerji verimliliği, yeni teknolojiler, iklim değişikliği ile mücadele çerçevesinde hedeflenen enerji dönüşümü ile Türkiye Yüzyılı'nda Milli Enerji ve Maden Politikası hakkında bilgilendirme yaptı.
Maden ihracatı hedefi
Bakan Bayraktar, bakanlığının maden politikalarına ilişkin proje ve hedeflerinden bahsederek, "2002 yılında gayrisafi yurt içi hasıla içinde binde 8 olan madenciliğin payını yüzde 75 artırarak 2022 yılında yüzde 1,4’e yani 210 milyar liraya yükselttik. Hedefimiz önümüzdeki dönemde bu oranı yüzde 5 seviyesine çıkarmak. Maden arama faaliyetlerinden üretime kadar her aşamada uyguladığımız sıkı denetimlerle madencilik sektörünü daha güvenilir ve sürdürülebilir bir hale getirmeyi hedefliyoruz. Bu çerçevede 2023 yılında şu ana kadar 8 bin 419 denetim gerçekleştirdik" diye konuştu.
Bakan Bayraktar, dünyadaki bor rezervinin önemli bir kısmına sahip olan Türkiye’nin, uluslararası alanda yüzde 63’lük pazar payı ile dünya lideri konumunda olduğuna dikkat çekerek, "2022 yılında 2,7 milyon ton bor ürünü satışından 1,3 milyar dolar gelir elde ettik. Yer altında bekleyen yerli kömürümüzün çevreyle uyumlu bir şekilde ekonomimize kazandırılması arz güvenliğimiz açısından fevkalade önemlidir. 2022 yılında kömür üretimimiz 105 milyon ton olarak gerçekleşti" açıklamasında bulundu.
Hidrokarbon sektöründe arz güvenliği ve keşiflere ilişkin bilgileri de paylaşan Bakan Bayraktar, "2002 yılında sadece 5 il ve 7 Organize Sanayi Bölgesinde doğalgaz kullanılırken, Cumhurbaşkanımızın 'Türkiye’de her eve doğalgaz hizmetini götüreceğiz' hedefi ile bugün artık 81 il, 810 yerleşim yeri ve 214 Organize Sanayi Bölgesine doğalgaz arzı sağlayarak nüfusumuzun yüzde 83’ünü doğalgaz kullanma imkanına kavuşturduk" dedi.
"Tarihin en büyük doğalgaz keşfini yaptık"
Fatih Sondaj Gemisi ile Karadeniz’de Sakarya Gaz Sahası adının verildiği bölgede 2020 ylı ağustos ayında tarihin en büyük doğalgaz keşfini yaptıklarını aktaran Bakan Bayraktar konuşmasına şöyle devam etti:
"Bu doğalgazı 2,5 yıl gibi rekor bir sürede karaya çıkararak milletimizin hizmetine sunduk. Diğer taraftan, ülkemiz kara alanlarında bugüne kadar yapılmış en büyük petrol keşfini Şırnak’ta Gabar bölgesinde gerçekleştirdik. Şehit astsubayımız Esma Çevik ve şehit öğretmenimiz Aybüke Yalçın’ın adını verdiğimiz bu iki sahada şu an itibariyle günlük yaklaşık 30 bin varil ham petrol üretim seviyesine ulaştık. Üretimi 2024 yılı sonunda 100 bin varile çıkarmak üzere çalışmalarımıza yoğun şekilde devam ediyoruz.
Son 21 yılda ülkemizdeki elektrik talebi önemli bir büyüme kaydetmiştir. 2002 yılında 133 TWh seviyesinde olan elektrik tüketimimiz, 2022 yılına gelindiğinde yaklaşık iki kat artarak 331 TWh'a ulaşmıştır. Halihazırda kurulu gücümüzün yerli kaynak oranını yüzde 66, yenilenebilir enerji oranını ise yüzde 55 seviyesine ulaştırdık. Enerjiye erişimin temel unsuru olan elektrik altyapımızın gelişimi ve modernizasyonuna yönelik atılımlarımız sonucunda elektrik iletim ve dağıtım hattı uzunluğumuzu yaklaşık 1,5 milyon kilometreye ulaştırarak ülkemizin dört bir köşesine güvenilir ve kesintisiz bir enerji iletim, dağıtım altyapısı tesis ettik."
Akkuyu Nükleer Santrali
Bakan Bayraktar, "Akkuyu NGS projemiz kurulu güç bakımından dünyada inşası devam eden en büyük nükleer santral projesidir. Şu anda 30 bine yakın istihdama ulaşılan Mersin Akkuyu sahasında tesis tamamen devreye alındığında 4 bin kişiye sürekli istihdam sağlayacağız. Ayrıca, 27 Nisan 2023 tarihinde ilk yakıt çubuklarını sahaya getirerek Akkuyu projemize uluslararası anlamda nükleer tesis statüsü kazandırdık" diye konuştu.
Sinop ve Trakya nükleer güç santrali projelerine yönelik çalışmalara ve teknoloji sahibi ülkelerle görüşmelere devam ettiklerini duyuran Bakan Bayraktar, enerji verimliliği kapsamında yapılan çalışmalara ilişkin konuşmasını şöyle sürdürdü:
"2017-2023 döneminde uyguladığımız Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı kapsamında ülke olarak toplam 8,5 milyar dolar yatırım yaptık ve bu sayede yüzde 14'lük bir enerji tasarrufu sağladık. Ayrıca, 70 milyon ton sera gazı emisyonunu engellemiş olduk ve yine bu sayede yaklaşık 45 bin ilave yeşil istihdam imkanı oluşturduk. Kamu binaları için belirlenen yüzde 15 tasarruf hedefi ile kamu bina ve kampüslerinin enerji tüketimlerinde yıllık 1,2 milyar lira tasarruf sağladık. Ayrıca, kamuda tasarruf hedefimizi Cumhurbaşkanı genelgesiyle 2030 yılına kadar asgari yüzde 30 olacak şekilde güncelledik. Bu sayede kamuda yıllık 5,7 milyar lira tasarruf edilmesini hedefliyoruz."
Sakarya gaz sahasında üretilen doğalgazın 2023 yılı nisan ayında karaya ulaşmasıyla birlikte, yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla konut, ibadethane ve cemevi abonelerinin ilk ay tüm tüketimlerini ücretsiz yaptıklarını hatırlatan Bayraktar, "Vatandaşlarımıza 87 milyar liralık doğalgazı bedelsiz olarak sunmaktayız. Vatandaşlarımıza 2022 yılından itibaren 634 milyon lira tutarında doğalgaz tüketim desteği sunduk. Ayrıca, yıllık hane başı doğalgaz tüketim destek tutarını ise Cumhurbaşkanımızın takdirleriyle 1500 ile 3 bin 500 liraya yükselttik" dedi.
Güneş ve rüzgar enerjisi
Türkiye’nin elektrik talebinin, 2035 yılında 511 TWh’e çıkacağını öngördüklerini aktaran Bakan Bayraktar, "Bu yüksek talebi karşılarken yenilenebilir enerjinin elektrik üretimi içindeki payını yüzde 55’e çıkarmayı öncelikli hedefimiz olarak belirledik. Bu hedef doğrultusunda her yıl 3 bin 500 MW güneş enerjisi ve 1500 MW rüzgar enerjisi santralini devreye alacağız. Bu süreçte bir ilki de gerçekleştirerek toplam 5 bin MW deniz üstü rüzgar enerjisi kurulu gücünü enerji portföyümüze ekleyeceğiz" diye konuştu.
Enerjide dışa bağımlılığı bitirme hedeflerinden bahseden Bakan Bayraktar, "Kara ve deniz alanlarımızda yeni petrol ve doğalgaz keşifleri için önümüzdeki dönemde de çalışmalarımızı yoğunlaştırarak sürdüreceğiz. Sakarya gaz sahasındaki üretimi ilk aşamada günlük 10 milyon metreküpe, sonraki süreçte günlük 40 milyon metreküpe çıkarmayı hedefliyoruz. Gabar’da hedefimiz 2024 yılı sonunda günlük 100 bin varil üretime ulaşarak toplam yurt içi üretimimizi günlük 200 bin varilin üzerine çıkarmaktır" dedi.
"Orta Doğu, Afrika ve Kafkasya'da petrol ve doğalgaz projelerinde yer alacağız"
Bakan Bayraktar, petrol ve doğalgaz arama ve üretimi için yürütülen çalışmalar hakkında şu bilgileri paylaştı:
"Çalışmalarımızı sadece yurt içi ile sınırlı tutmuyoruz. Orta Doğu başta olmak üzere Afrika, Kafkasya ve diğer coğrafyalarda Millî şirketlerimiz TPAO ve BOTAŞ ile petrol ve doğalgaz projelerinde yer alacağız. Enerjide transit ülke olmanın ötesinde merkez ülke olabilme yolunda kendi milli çıkarları doğrultusunda politikalar geliştiren, uluslararası iş birlikleri ile bölgesel ve küresel enerji arz güvenliğine katkıda bulunan bir ülke olma hedefi doğrultusunda çalışıyoruz. Enerji diplomasisini daha aktif bir şekilde bundan sonra da kullanmaya devam edeceğiz. Bu kapsamda, güzergah ve kaynak çeşitlendirmesinde yürüttüğümüz projelerle ülke olarak yalnızca kendi arz güvenliğimizi sağlamakla kalmayıp bölgemizin de enerji arz güvenliğine katkı sunuyoruz. Bu çerçevede Bulgaristan, Macaristan, Romanya ve son olarak Moldova ile gaz ihracatı anlaşmalarını hayata geçirdik. Ayrıca, Nahçıvan’ın doğalgaz ihtiyacının karşılanmasına yönelik Iğdır Nahçıvan doğalgaz boru hattının yapımı da devam etmektedir."
Bakan Bayraktar, "Bakanlığımızın 2022 yılı bütçe ödeneği toplamı 12,87 milyar TL’dir. Kesin hesap rakamlarına göre bütçemizin gerçekleşme oranı yüzde 99,3’tür" dedi. (DHA)