Ayşe Sayın*
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin bir süredir dile getirdiği ve son olarak partisinin il başkanları toplantısında tekrarladığı, "Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) kapatılması" yönündeki çağrısına Adalet ve Kalkınma Partisi'nden (AKP) somut bir destek gelmezken, iktidar partisinin bundan sonra atacağı adımlar bekleniyor.
Bahçeli'nin hedefindeki HDP'de bu çağrılar, "ittifak ortağı AKP'ye sınır çizme" girişimi olarak görülüyor. Kendisi de partisine yönelik kapatma davaları nedeniyle mağdur olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın parti kapatmaya karşı tutumunu sürdürdüğü belirtilirken, AKP kulislerinde, bu tartışmanın cumhur ittifakı içinde"önemli sınavlardan biri olacağı" yorumu yapılıyor.
MHP lideri Bahçeli'nin kapatılmasını istediği HDP'de, partilerine yönelik kapatma davasınının açılması, olasılık dahilinde değerlendirmekle birlikte, "yedek parti" kuruluşu için adım atılmış değil.
HDP'nin parlamentoda 1 milletvekili ile temsil edilen Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) hakkında da çok sayıda dava olduğu için partinin kapatılması halinde DBP'ye geçişin sözkonusu olmayacağı belirtiliyor.
Parti kaynakları, parti kapatma davalarının uzun süreç içerdiğini ve HDP'nin parlamentoda grup kuracak çoğunluğa sahip olduğuna dikkat çekerek, şimdilik "yedek parti" için girişimde bulunulmayacağını ifade ediyorlar.
'MHP, kırmızı çizgilerini bizim üzerimizden AKP'ye dikte ettiriyor'
HDP'de, Bahçeli'nin "HDP kapatılsın" çıkışının altında ittifak ortağına "sınır çizme" amacının yattığını savunuluyor.
HDP'li bir parti yöneticisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, ekonomi yönetimindeki değişimin ardından Avrupa Birliği'ne yönelik ılımlı mesajları ve "reform" açıklamalarını anımsatarak, Bahçeli'nin bir anlamda kendilerinin bilgisi dışında bir taahhütte bulunulmasının önünü kesme hamlesi yapmış olabileceğine dikkat çekiyor.
Aynı HDP'li yönetici, "Bizim gördüğümüz iktidar ittifakı içinde reform konusunda bir tartışma var. MHP kendine göre kırmızı çizgiler oluşturup AKP'ye dikte ettiriyor. Bunu da bizim üzerimizden yapıyor. Yeni ABD yönetimi Suriye meselesiyle ilgili yeni bir adım atabilir. İşte Bahçeli, bütün bunlarla ilgili de kırmızı çizgilerini çekip, ön almaya çalışıyor olabilir. Bunu da bizim üzerimizden yapıyor" görüşünü dile getiriyor.
Bahçeli'nin kapatma çağrısının bir nedeni olarak da "olası bir çözüm sürecini engelleme çabası" gösteriliyor.
HDP'de, MHP ile AKP'nin ittifak ortaklığı sürdüğü sürece yeni bir çözüm süreci beklentisi seslendirilmiyor.
Son dönemde, Cumhurbaşkanlığı Danışmanı Gülşen Orhon'un Diyarbakır'da bazı sivil toplum örgütleri ile yaptığı görüşmeleri, "yeni bir çözüm arayışı mı?" sorusunu akıllara getirse de, HDP de bu girişim daha çok, "AKP'nin düşen muhafazakar Kürt oylarını yeniden kazanma çabası" olarak değerlendiriliyor.
- AİHM'in Demirtaş kararı: Bundan sonra ne olacak?
- Bahçeli'den Akşener'e ikinci çağrı: 'Dön evine, bitsin bu çile'
- 2021 Bütçesi TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi
- Osman Kavala'nın bireysel başvurusu AYM gündemine geliyor
AKP: Parti değil, kişiler cezalandırılmalı
Siyaset yaptığı partilerin kapatılması ya da kapatma davasıyla karşı karşıya kalınması nedeniyle AKP yönetimi parti kapatmaya sıcak bakmıyor.
Bu konuda 2001'de yapılan anayasa değişikliğinin ardından, AKP iktidarı döneminde 2003 yılında "uyum yasaları" kapsamında yapılan Siyasi Partiler Yasası değişikliği ile siyasi parti kapatmak zorlaştırılmıştı.
Bu kapsamda, Anayasa Mahkemesi'nde görülen siyasi partilerin kapatılması davalarında partilerin kapatılmasına karar verilebilmesi için beşte üç çoğunluk aranması, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın parti kapatma istemine karşın ilgili partinin, Anayasa Mahkemesi'ne itiraz edebilmesi, ayrıca parti kapatma yerine ara yaptırım olarak dava konusu fiillerin ağırlığına göre ilgili siyasi partinin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasının yolu açılmıştı.
AKP kulislerinden yansıyan bilgiye göre Erdoğan, Bahçeli'nin "HDP kapatılsın" yönündeki görüşüne karşın, parti kapatmaya karşı tutumunu sürdürüyor.
Geçen hafta Salı günü toplanan MYK toplantısında da Bahçeli'nin kapatma çağrısının değerlendirildiği ve Erdoğan'ın geçmişte kendilerinin de mağduru olduğu "parti kapatma" yerine 'suç işleyen parti yöneticilerini cezalandırılması' görüşünü paylaştığı ifade ediliyor.
'Cumhur ittifakı için önemli sınavlardan biri'
BBC Türkçe'ye yaşanan süreci değerlendiren AKP'li bir siyasetçi, partilerinin öteden beri parti kapatmaya karşı tutumunun bilindiğine dikkat çekerek, "Ak Parti'de, parti kapatılması yönünde bir karar ya da duruş yok. Bunu zorlaştıran yasaları biz çıkardık. O nedenle, bu tartışma cumhur ittifakı içinde en önemli sınavlardan bir tanesi olacak. Çünkü buradaki uyuşmazlık, 2023 seçim sürecini de etkiler" yorumunu yaptı.