Haftalardır kurtarma planları üzerinde anlaşamayan Avrupa hükümetlerinin haftasonu toplantısı meyve verince borsalar günler sonra moral buldu. Bankalararası kredilere verilen devlet garantisi interbank faizlerini gevşetti. Fransa, İtalya, Almanya ve İngiltere kendi ulusal planlarını açıkladı.
Dünya çapında bir çok hükümetin hiç olmadığı kadar piyasaya müdahale ettiği son iki haftadır aşırı iniş çıkışlarla "roller coaster" trendine giren ve ekim başından bu yana değerinin neredeyse 4'te 1'ini kaybeden küresel piyasalar nihayet dün nefes aldı. ABD'nin 850 milyar dolarlık kurtarma paketiyle bile rahatlayamayan dünya borsaları haftasonu Paris'te gerçekleşen Avrupa ülkeleri liderlerinin toplantısından çıkan kurtarma planlarının ortaya çıkan detayları ile moral buldu. Geçen haftayı dipte kapatan Asya borsaları dün yüzde 10'a yaklaşan yükselişler gördü. Hong Kong'un Hang Seng endeksi yüzde 10,24'lük çıkışla 6 ayın en yüksek seviyesine fırladı. Singapur'un Straits Times endeksi ise yüzde 6,57 yükseldi. Avrupa borsaları toparlandı ve yüzde 9'a yaklaşan çıkışlar yaşadı. İngiltere'de saat 17.20 itibariyle FTSE 100 endeksi yüzde 4,54, Alman DAX yüzde 8,38 ve Fransız CAC 40 endeksi yüzde 6,48 yükseldi. ABD'de ise Dow Jones endeksi açılışta yüzde 3,69 yükselirken Nasdaq'ın çıkışı yüzde 4,29'u buldu. Bunda Hazine'nin banka hisselerini satın alacağı açıklamaları da etkili oldu.
Ortak hareket etmek konusunda son bir aydır sürekli uzlaşmazlığa düşen Avrupa Birliği'nin (AB) acil kurtarma planı ABD'den çok daha etkin kararlar içeriyor. Kriz başladı başlayalı interbank piyasalarına ilişkin ilk adam akıllı adımı atan AB üyeleri, ortak karar dışında ulusal planlarının ayrıntılarını da dün açıkladı. Avrupa'nın krizle savaşan 4 silahşörü Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya'nın dün detayları açıklanan kurtarma planlarının ortak noktasında devletin bankalardan yüklü oranda hisse alımı ve mevduat garantileri var.
Sadece Almanya'dan 400 milyar euro
Geçen hafta başında bankacılık sektörü için 500 milyar sterlinlik bir kurtarma paketini gündeme getiren İngiltere'nin yeni 37 milyar sterlinlik planı sadece ülkenin en büyük 4 bankasını kurtarmaya yönelik. İngiltere'nin planına göre Royal Bank of Scotland (RBS) hisse ihracı yoluyla 20 milyar sterlin toplayacak ve 5 milyar sterlinlik hissesi de devlet tarafından satın alınacak. Ayrıca Lloyds ile HBOS birleşerek bu birleşmeden 17 milyar sterlin nakit elde edecek, hükümet ise birleşik şirkette yüzde 4,35'lik bir hisse payına sahip olacak. Böylece İngiliz devleti yüzde 57'lik hisse oranı ile RBS'in aynı zamanda HBOS'in en büyük hissedarı olacak. Barclays bankası ise 6.5 milyar sterlinlik bir sermaye artırımı gerçekleştirecek.
Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, hükümetin zor durumdaki bankalar arasındaki kredi alış verişinde 320 milyar euroya kadar garanti vereceğini, yine zor durumdaki bankaların sermaye artırımı için ise 40 milyar euro ayıracağını açıkladı. Hükümetin yapacağı bu yardımın maksimum olduğunu belirten Sarkozy, mali piyasaların normal bir biçimde çalışmaya başlaması halinde bu rakama ulaşılamayabileceğini de vurguladı. Sarkozy, "Para akışı gitmiyor, bankalar arasındaki pazarı açmak gerekiyor" diye konuştu. Sarkozy ayrıca yabancı bankalar tarafından satın alınma tehdidi doğan Fransız bankaları için "başka adımlar" atılacağını da belirtti. Fransız Le Monde gazetesi de hükümetin zor durumda olan bankaların 300 milyar euroya kadar olan açığını garanti altına alacağını iddia etti.
Almanya'nın "finansal istikrar planı"nı ise Başbakan Angela Merkel açıkladı. Yeni plana göre bankalara 400 milyar euroya kadar devlet garantisi geliyor ve devlet garantilerinin 31 Aralık 2009'a kadar uygulamada kalacağı belirtiliyor. İtalyaise bankacılık sektörüne 20 milyar eurodan fazla kaynak sağlayacak.
İnterbank faizlerini gevşeten ilk karar
Böylece İngiltere, Almanya, Fransa, İspanya, Avusturya ve Portekiz devletlerinin, Avrupa'daki bankalara son günlerde sağladıkları garantiler ve diğer acil önlemlerin tutarı 1.96 trilyon dolara ulaştı. Garantilerin ve acil önlemlerin büyük bir kısmı, küresel finansal krizi dindirmek isteyen Euro Bölgesi liderlerinin toplantısı sonrasında gerçekleşti.
Avrupalı liderler haftasonunda bankalararası verilen kredileri de garanti altına almak üzere el sıkıştı. Böylece birbirlerine nakit sıkışıklığı yüzünden aşırı yüksek faizler uygulayan bankalar devlet garantisi sayesinde daha rahat borç vermeye başlayabilecek. Yapılan koordineli faiz indirimleri ve para enjeksiyonlarına rağmen Libor, Euribor faizleri ile TED spreadlerinin tavan yaptığı bankalararası borçlanma piyasası yani interbank piyasası bir türlü rahatlamamış, borsalar çıkış yaparken bile interbank piyasasındaki gerilimler sürmüştü. Çünkü verilen kararların hiç biri bankalararası borçlanmalardaki bir kilitlenmeyi çözebilecek önlemler olarak algılanmamıştı. Para piyasalarının gösterge faizleri ise bu karar karşısında fazla bir rahatlama göstermese de gevşedi. 3 aylık Euribor fazi 1994'ten sonraki zirvesini gördükten sonra dün 4,629'dan 4,369'a kadar geriledi.
Merkezlerden sabit faizle sınırsız fon
Kredi piyasalarındaki sıkışıklığa son vermek adına likidite enjeksiyonunda tam gaz giden merkez bankaları dün de durmadı. Avrupa Merkez Bnakası (AMB), İngiltere Merkez Bankası (BoE) ve İsviçre Merkez Bankası finans kuruluşlarına sabit faizle 7, 28 ve 84 gün vadeli olmak üzere "sınırsız" fon sağlama kararı aldı. Japonya Merkez Bankası ise "benzer kararlar" alabileceğini duyurdu.
Dünya ülkeleri plan üstüne plan açıklıyor
* Çin: Devlete ait servet fonu piyasaları deseklemek için bir kez daha hisse alımına gidecek.
* ABD: Sorun yaşayan bankalardan hisse alması söz konusu.
* Avusturya: Bankacılık sistemine 100 milyar euro kaynak sağlanacak.
* Avustralya: Tüm banka mevduatlarına garanti verdi
* Yeni Zelanda: Tüm banka mevduatlarına garanti verdi.
* Endonezya: Devlet garantisini 2 milyar rupiye çıkardı.
* Hindistan: Nakit rezervi gerekliliğini 1.5 puan düşürdü, yeni nakit enjeksiyonları yolda
* Güney Kore: Finans dışı şirketlerin banka yatırımları için limiti artıracak ve girişim sermayesi şirketleri ile emeklilik fonlarının hisse alımlarını kolaylaştıracak.
* Portekiz: Bnakaların likidite pozisyonunu korumak için 20 milyar euro aktaracak.
* Norveç: Ticari bankalar için 57 milyar dolar likidite sağlayacak.
* Katar: Zor durumda olan bankalardan hisse alımı yapmak için 5.3 milyar dolarlık fon ayırdı.