ABD'ye olan bağımlılığı azaltmak isteyen Avrupa ülkeleri, “Yeniden Silahlanma Bankası” (Rearmament Bank – RB) kurmak için bir araya geliyor. Kuruluşun ardından Türkiye’nin de üyelik için başvurusu yapması mümkün olabilir.
Yetkin Report'ta İlhan Nebioğlu'nun kaleme aldığı habere göre, Soğuk Savaş'ın bitişiyle birlikte yeniden inşa ve kalkınma için ortaklaşa yatırım bankası kuran Avrupa ülkeleri, ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa’yı Rusya’ya karşı yalnız bırakma tehditleri sonucu güçlerini bir silahlanma bankası kurmak için birleştirmeye hazırlanıyor.
Bankanın, 3 ila 6 ay içinde 100 milyar Euro'dan fazla bir başlangıç sermayesiyle kurulması öngörülüyor. Bu miktar Almanya, Fransa İngiltere, İtalya başta olmak üzere Avrupa’daki önde NATO üyeleri tarafından sağlanacak. İlk üç yıl boyunca sadece yüzde 10’u peşin ödenecek, kalan kısım ise AAA kredi notu sayesinde sermaye piyasalarından borçlanılarak karşılanacak.
Yeniden Silahlanma Bankası, hükümetlere ve savunma şirketlerine daha geniş çapta kredi verme gücüne sahip olacak ve krediler için temel güvence olarak üye ülkelerin hükümetleri ya doğrudan borçlu olarak ya da satın alma siparişleri üzerinden taahhüt verecek.
Nasıl işleyecek?
Bankanın merkezinin Frankfurt, Paris, Milano veya Londra olması seçenekler arasında yer almakta. Bankanın başına, uluslararası finans kuruluşlarında deneyimli eski bir başbakan veya benzeri bir figürün getirilmesi planlanmakta. Bankacı kökeni önceki İtalya Başbakanı Mario Draghi muhtemel adaylardan.
Kâr amaçlı olsa da “kâr maksimizasyonu” hedeflemeyecek silahlanma bankasının Haziran 2025’e kadar siyasi karar sürecini tamamlaması ve faaliyetlerine başlaması öngörülüyor.
Bankanın ilanının da bu süre boyunca AB Dönem Başkanı olan Polonya tarafından ilan edilmesi bekleniyor.
RB’nin yönetiminde, en fazla 15 üyeden oluşan bir Yönetim Kurulu bulunacak ve toplam personel sayısı ise 200’ü geçmeyecek. Özel sektör, bankanın yönetiminde doğrudan yer almayacak.
Burada kilit bir soru var. Avrupalı liderler -temel olarak Rusya’ya karşı- kendi güvenliklerini ABD’ye bağımlılıklarını azaltarak sağlamak amacıyla Yeniden Silahlanma girişimi ve bankası başlatıyorlar ama NATO’nun en büyük katkı sağlayıcısı olan ABD’nin bu süreçte ne yapacağı belirsizliğini koruyor.
Türkiye de başvuru yapabilir mi?
Nebioğlu, Türkiye'nin de projeden yararlanıp yararlanamayacağı konusunda şunları yazdı:
"Avrupa Birliği liderleri 6 Mart’ta AB Komisyonu Başkanu Ursula von der Leyen’in 'ReArm Europe' adı altında 800 milyar Euro'luk yeniden silahlanma fonu oluşturma planını onaylamıştı. Bankanın kuruluş fikri bu planla bağlantılı ve planın hazırlanması sürecinde finans ve savunma dünyasıyla bağlantılı bir grup tarafından Financial Times gazetesine yazılan bir açık mektupla ortaya atıldı. Bu mektupta Bankanın AB ülkeleriyle İngiltere ve Norveç’in üyeliğiyle kurulması önerilmişti. Ancak kuruluşu ardından Türkiye’nin de üyelik için başvurusu yapması mümkün. Kaldı ki üye olmasa bile son zamanda savunma sanayiinde gelişme sağlayan Türkiye Yeniden Silahlanma Bankası üzerinden savunma sanayisine ve yan sanayilere önemli ve kârlı iş fırsatları sağlayabilir."