T24- Kıbrıs Rum Kesimi ve Fransa'nın engellemeleri sebebiyle, müzakere edilebilecek başlık sayısı 5'e düştü.
AB liderlerinin dün başlayan iki günlük zirvesi Avrupa Anayasası’nın yerini tutan Lizbon Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi sonrası AB Başkanı ve AB Dışişleri Bakanı’nın bulunduğu yeni yapının nasıl işleyeceğine odaklandı. Sonuç bildirisinde Türkiye’ye yüklenilmese de, üyelik müzakerelerinde ileri gidecek fazla adım kalmadı.
Radikal'de yayınlanan habere göre, AB Türkiye ile müzakerelerde 35 başlıktan 11’ini açarken 2006’da Rumlara limanlar açılmadığı gerekçesiyle sekiz başlığı dondurmuştu. Türkiye’ye imtiyazlı ortaklık talep eden Fransa’nın tam üyeliği ilgilendirdiği gerekçesiyle beş başlığın açılmasını bloke etmesine ilaveten haftabaşında Rum Yönetimi bugüne dek sorun çıkardığı altı başlığı bloke edeceğini resmen duyurdu. Böylece açılması mümkün başlık sayısı beşe inerken, müzakerelerin ilerlemesi Kıbrıs’ta çözüme ulaşılmasına dolaylı yoldan bağlandı.
22 Aralık’ta ‘çevre’ başlığının açılması beklenirken, 2010’a endeksli başlıklar şöyle: ‘Sosyal politikalar ve istihdam’, ‘kamu alımları’, ‘rekabet’, yiyecek güvenliği ve sağlığı’. Ancak Türkiye’nin bunlardan üçünün açılış kriterlerini yerine getirmesinin zor olduğu, sadece ‘rekabet’in açılabileceği belirtiliyor.
35 başlıktan sonuncusu ‘diğer konular’ adını taşıyor ve biraz ayrıntı niteliğini taşıyor, 34 başlık içinde AB’nin dondurduğu başlıklardan biri aynı zamanda Fransa’nın engellediği bir başlık. Müzakerelerin son manzarası şöyle:
Şimdiye dek müzakerelerde açılan başlıklar: ‘Sermayenin serbest dolaşımı’, ‘şirketler hukuku’, ‘fikri mülkiyet hukuku’, ‘bilgi toplumu ve medya’, ‘vergilendirme’, ‘istatistik’, ‘işletme ve sanayi politikası’, ‘Trans-Avrupa şebekeleri’, ‘bilim ve araştırma’, ‘tüketicinin ve sağlığın korunması’, ‘mali kontrol’.
AB’nin dondurduğu başlıklar: ‘Malların serbest dolaşımı’, ‘iş kurma hakkı’, ‘mali hizmetler’, ‘tarım ve kırsal kalkınma’, ‘balıkçılık’, ‘taşımacılık’, ‘gümrük birliği’, ‘dış ilişkiler’. (Bu sekiz başlığın açılış kriteri diğer tüm başlıklar için kapanış kriteri olarak da belirlenmişti.)
Fransa’nın açılmasını engellediği başlıklar: ‘Tarım ve kırsal kalkınma’, ‘ekonomik ve parasal politika’, ‘bölgesel politika ve yapısal araçların koordinasyonu’, ‘mali ve bütçesel hükümler’, ‘kurumlar’.
Kıbrıslı Rumların açılmasını engellediği başlıklar: ‘İşgücünün serbest dolaşımı’, ‘enerji’, ‘yargı ve temel haklar’, ‘adalet, özgürlük ve güvenlik’, ‘eğitim ve kültür’, ‘dış, güvenlik ve savunma politikaları’.
Limanlar ifadeleri etkiledi
AB zirvesinin sonuç bildirisinde Türkiye’nin Ankara Anlaşması (Gümrük Birliği) ek protokolüne yerine getirmeyip Rumlara limanlarını açmamasıyla ilgili şu ifadeler yer alıyor: “Tekrarlanan çağrılara rağmen Türkiye’nin ek protokol yükümlülüklerini ayrım yapmaksızın uygulamayı reddetmesinden derin üzüntü duyuyoruz. Bu durumda 2006’da alınan Türkiye’nin katılım müzakerelerinde limanlar meselesi çözülene dek sekiz başlığın dondurulması ve kalan başlıkların kapatılmaması yaptırımı geçerliliğini koruyacak. Türkiye Kıbrıs (Rum Yönetimi) ile ilişkilerini normalleştirmeye yönelik de adım atmadı. Avrupa Komisyonu’nu Türkiye’nin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini yakından takip ederek bir sonraki yıllık raporunda bildirimde bulunmakla görevlendiriyoruz. Üye ülkeler de Türkiye’nin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini yakından izleyip değerlendirecek. Türkiye’den yeni gecikme olmaksızın ilerleme bekliyoruz”
Dolayısıyla AB Rumların tek taraflı blokajına destek açıklamazken, AB yetkilileri “Müzakereler Kıbrıs’a düğümlenecek. Buna çare bulunmazsa da, ileri gidilemeyecek” diyor. Çare ya Kıbrıs’ta iki toplumun lideri arasında süregiden müzakerelerde çözüm anlaşmasına varılması ya da Türkiye’nin liman sorununa bir formül bulması.