Kozmetik şirketi Avon’un Gebze’deki deposunda çalışan ve taşeron firma Klüh’ün sözleşmesini imzalamayıp sonrasında sendikaya üye olan 8 işçi, bir süre sonra işten çıkarıldı. Avon “Sebep sendika değil, münferit” derken 8 işçi sendika üyesi oldukları için işten çıkarıldıklarını düşünüyor.
100’den fazla ülkede 6 milyon bağımsız kadın satış temsilcisi bulunan Avon’un Gebze’de bulunan deposunda çalışan üçü erkek 8 işçi işten çıkarıldı. Gebze Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan Avon deposunda çalışan Depo, Antrepo, Gemi Yapımı, Deniz Taşımacılığı Sendikası’na (DGD-SEN) üye olan ve işten çıkarılan 8 işçi, 23 Mayıs’ta depo önünde başlattıkları eyleme devam ediyor.
Avon eylemlerini iki tarafın gözünden de aktarabilmek adına T24 olarak hem Gebze’de işten çıkarılanların kurduğu çadıra gittik, hem de Avon’la iletişime geçerek sorularımızı yazılı olarak ilettik. Avon, işten çıkarmalarla ilgili 10 sorumuzu, eylemlere ilişkin daha önce yaptığı basın açıklamasını sınırlı eklerle yineleyerek yanıtlamayı tercih ederken işten çıkarılmaların ‘sendikayla ilişkisi olmadığı’ savunmasını tekrarladı.
Avon’la ilişikleri kesilmiş işçilerle fabrikanın bahçesinde yaptığımız söyleşi esnasında ise pazar günü olmasına rağmen içeride çalışanlar mesaiye devam ediyordu. Bu durumu işçiler şöyle açıkladı:
“Avon’da özel günler ya da indirim zamanlarında düzenlenen kampanyaların son günleri hep yoğun olur. Sipariş çok gelirse çalışma oluyor, devam ediliyor. Bu hafta böyle başladı. O anki yoğunluğa bağlı olarak çalışma saatleri uzar gider. Önümüzde babalar günü var, büyük ihtimalle yine çalışmalar yoğun olacak. Bu hafta boyunca hep 8’e kadar çalıştılar ve bugün hâlâ çalışıyorlar. İnsanların özeli diye bir şey yok.”
“En iyi eleman seçildim, neden çıkışımı verdiniz?”
Sendika üyeleri ve eyleme destek verenlerin bulunduğu çadırda konuştuğumuz ve çıkarılan 8 işçinin içerisinde bulunan 5 kadından biri olan Eylem Görgü, kendisine 19 Mayıs’ta işten çıkarıldığının söylendiğini ve 20 Mayıs’ta fabrikaya geldiğinde güvenlik görevlileri tarafından giriş kartının elinden alındığını ifade etti. Görgü sonrasında yaşadıklarını şöyle aktardı:
“Taşeron firma Klüh’ün sorumlusu Elif Hanım’a neden işten çıkarıldığımı sordum. ‘En iyi eleman seçildim, neden çıkışımı verdiniz?’ dedim. Bana yanıt olarak ‘Nerelisiniz?’ dedi.”
“Sözleşmeyle 10 yıllık işçiye deneme süresi getiriliyor!”
Avon yetkililerinin işten çıkarmalar ve sözleşme şartlarıyla ilgili açıklamasında, “yeni firmaya ait sözleşmenin çalışma koşullarını iyileştirmek adına yapıldığı” savunuldu. Yetkililer, “Tüm işçilerin yeni depo yönetim şirketine transfer olduğu ve standart işçi sözleşmesini imzalamaları istendiğini” belirtti. Açıklamada, “sözleşmelerde, tüm kıdem veya iş hukuku ile alakalı hakların korunacağını taahhüt ettikleri” aktarılırken Eylem Görgü, uzun süredir fabrikada çalışıyor olmalarına rağmen yapılan değişiklikle ilgili bilgilendirilmediklerini aktardı. Görgü, “Biz Klüh’ün imzalatmak istediği bu sözleşmeyi gördük ve bizi geriye götüreceği için sendikalı olmaya karar verdik” dedi.
Görgü, sözleşme şartları için, “10 yıllık elemana deneme süresi getiriliyor, ‘Başka şehirlerde çalışabilirim’ ibaresi var. Söylenen yerdeki işe üç gün içinde gitmezseniz tüm haklarınızın elinizden alınacağı belirtiliyor” ifadelerini kullandı. Sözleşme şartlarının ağırlığını vurgulayan Görgü, taşeron firma Klüh’ün, işçilerin bu şartlarda sözleşmeyi imzalamayacaklarını söylemeleri üzerine “Seni istediğim maddeden atarım. İster imzala ister imzalama, diyerek işçileri tehdit ettiğini” ileri sürdü.
“Fazla mesai gereklilik”
İşçilerin fazla mesaiye kalmalarını ’sektörün gerekliliği’ şeklinde ifade eden Avon yetkilileri, bu durumun birçok sektörde hem gerekli hem de yasal bir uygulama olduğunu belirtti. İşçiler ise sigorta dışında herhangi bir hakka sahip olmadıklarını belirtirken çalışma saatlerine dair bilgiler paylaştılar. Sabah 7.45 olan iş başı saatinin geçen yıla kadar gece saat 22.00’ye dek uzayabildiğini belirten işçiler, son bir yılda mesai çıkış saatinin 20.00’ye çekildiğini aktardı.
Müfettişler 3 saati aşan fazla
mesaileri dikkate almadı mı?
Avon firması yazılı açıklamasında, Çalışma Bakanlığı tarafından iki kez denetimden geçtiklerini ve “iş hukukuna uygun bir işleyişe sahip olduklarını” belirtti. İşçilerse, denetimlerde “müfettişlerin 3 saatin üzerindeki fazla mesai çalışmasını hayatın olağan akışına aykırı olduğu gerekçesiyle dikkate almadıklarını, dolayısıyla 3 saati aşan çalışmalarının raporlarda yer almadığını” ileri sürdü.
İş çıkış saatlerin 20.00’a çekilmesinde, şikâyetlerini denetime gelen müfettişlere iletmelerinin önemli bir etken olduğunu düşünen Eylem Görgü, iş arkadaşlarının müfettişlere “Siz gelip gidiyorsunuz ama denetim sonucunda değişen bir şey olmuyor” dediğini ve bu sayede çalışma süresinde iyileştirmeye gidildiğini ileri sürdü.
Eylem Görgü, “kadrolu işçilerle aynı işi yaptıklarını, aynı sürede çalıştıklarını fakat ücretlendirmelerinin aynı olmadığını” ifade etti. Avon’un, “Hizmet sağlayıcı şirkette çalışan işçiler dahil bütün çalışanları için eşit derecede adil ücretlendirme” taahhüt ettiklerini belirtirken işçiler, sosyal haklar konusunda dahi farklı uygulamaların var olduğunu söyledi. Eylem Görgü bu durumla ilgili olarak, “Örneğin Avon’da iyi satış yapılır, Kuruçeşme’ye gidilir eğlenilir ama buradaki taşeron işçiye iki dilim baklava, kola verilir. Herhangi bir şey söylediğiniz zaman da buradaki kadrolu arkadaşlar, ‘Siz taşeronsunuz, sesinizi kesin’ diyebiliyor” ifadelerini kullandı.
2 hafta boyunca aralıksız gece vardiyası
“Gece vardiyasında çalışan işçilerin ‘gece farkı’ adı verilen ücretten yararlanmasının öngörüldüğünü ama kendilerinin bu ücreti daha önce hiç almadıklarını” belirten Eylem Görgü, “2 hafta boyunca aralıksız gece çalışmasında kalabiliyorsunuz ve bu size sorulmuyor” dedi. “Çalışanların boyunlarında düzleşme, boyun fıtığı, bilek liflerinde kopma, bel fıtığı, varis gibi birçok hastalığı oluştu” diyen Görgü, sağlıkla ilgili herhangi bir iyileştirme çalışması yapılmadığını bildirdi. Yetkililerin, “Tüm Avon global sağlık ve iş güvenliği kurallarını titizlikle uyguluyor ve takip ediyoruz” ifadesine karşılık, “Bugün kadrolu çalışanlardan biri hasta olsa firmanın arabasıyla götürülür, ama taşeron hasta olsa ya taksi çağırılır ya aileye haber verilir” diyen Görgü, Avon’un reddettiği ikili bir uygulamadan bahsetti.
“Yasalarca belirlenen mecburi iş yeri güvenlik kurallarına bağlı kalıyoruz” diyen Avon yetkililerinin sözlerini doğrulayan Eylem Görgü, “iş güvenliği konusunda, kadrolu işçilerle aralarında herhangi bir fark bulunmadığını” belirtti.
“Ne bir kreş var, ne sağlık taraması yapıldı”
Avon yetkilileri, çalışmalarında kadını merkeze aldığını ve güçlendirmeyi hedeflediğini söyleyerek, yapılan sosyal sorumluluk projelerini bu duruma örnek gösterdi. 10 yıldır Avon işçisi olan Eylem Görgü ise “Güçlendirme dediğiniz içeriden başlar dışarıya yansır burada tam tersi bir durum var. Burada çalışanların çoğunluğu kadın. Sonuçta anne olanlar var, kreş yok. Avon dışarıda meme kanserine karşı mücadele için destek verdiğini söylüyor, ama çalışan kadınlara hiçbir kontrol, tarama yok, yapılmadı” sözleriyle devam etti.
“Taleplerimizin gerçekleşeceğine inanıyoruz”
Eylem Görgü, Avon’un, özellikle kadınlar üzerinden strateji yürütüyor olması sebebiyle kadınlara destek vermesi gerektiğini ama tam tersi bir durumun oluştuğunu savundu ve “Direnişle birlikte yapmış olduğumuz ek taleplerin içerisinden sadece lavabolar düzeltildi. 10 yıldır kullanılmayan duşlar direnişten sonra açıldı. Diğer taleplerimiz de gerçekleşecek inanıyoruz” dedi.