Her şey hazırdı: Neubrandenburg eyalet mahkemesinin büyük duruşma salonu tıka basa doluydu. Sırf bu davaya gösterilen yoğun ilgi nedeniyle duruşma salonu duvarlar yıkılarak genişletilmiş, yeni güvenlik önlemleri ve basın için ek oda ayarlanmıştı. Duruşmayı izlemeye ABD ve İsrail'den gazeteciler gelecekti. Hubert Z.'nin yargılanmasına şubat ayı sonunda başlanacaktı. Ancak sanık yüksek tansiyon nedeniyle duruşmaya katılamadı.
Yaş ve hastalığa rağmen sorumluluk üstlenmek
17 Mayıs'ta mahkeme Auschwitz'te Hubert Z.'nin sıhhiye eri olarak oynadığı rolü aydınlatmak üzere yeniden toplanacak. Davaya ehil olup olmadığı belirsizliğini koruyor. Aradan 70 yıl geçtikten sonra 90'lı yaşlardakilerin, Nazi suçları işledikleri iddiasıyla gecikmiş bir şekilde yargı önüne çıkarılmaları bir ikilem oluşturuyor. Alman adaleti toplama kamplarında görev yapmasına rağmen doğrudan katliamlara iştirak etmeyenlerle on yıllar boyunca ilgilenmedi.
Yüzlerce potansiyel zanlı adalete hesap vermeksizin bu arada öldü. Failler kuşağının hayatta kalan bazı tek tük mensupları hakkında şimdi dava açılıyor. Adaletin işlememesi Almanların "ikinci suçu" olarak görülüyor. Auschwitz'te görev yapan 6 bin 500 gardiyandan şimdiye kadar 49'u hüküm giydi. Bir kıyaslama yapmak gerekirse, Polonya mahkemelerinde bu rakam neredeyse 700'ü buldu. Yalnızca Auschwitz toplama kampında 1,1 milyon Yahudi, on binlerce Polonyalı, Sovyet savaş esirleri, Roma ve Sinti katledildi.
Hubert Z., SS mensubu, sıhhıye eri, çiftçi
Hubert Z., Auschwitz'de SS mensubu olarak görev almasından dolayı Doğu Almanya döneminde 4 yıl hapis yattı. Serbest bırakıldıktan sonra çiftçilik yaptı. SS birliğine katıldığında 20 yaşındaydı. Bir çatışmaya katıldı. Ailenin hayatta kalan son oğlu olduğundan ondan sonra cephe gerisine alındı. Auschwitz toplama kampında sıhhiye eri olarak görev yaptı. Hubert Z., burada tutsaklarla herhangi bir temas kurmadığını, yalnızca SS mensuplarını tedavi ettiğini söylüyor.
Tutsakların akıbetini ise "Herhalde herkes orada neler olup bittiğini biliyordu" sözleriyle ifade ediyor. Hubert Z. 15 Ağustos – 14 Eylül 1944 tarihleri arasındaki ölümlerden sorumlu tutuluyor. İddianameye göre toplam 14 trenle birlikte kampa ulaştırıldıktan sonra öldürülenlerin sayısı 3 bin 681'i buluyor.
Davanın hikayesi bundan iki yıl kadar önce Hubert Z.'nin tutuklanmasıyla başladı. 19 Şubat 2014'da 11 eyalette eş zamanlı bir operasyon düzenlendi. Auschwitz'te gardiyan olarak görev yaptığı gerekçesiyle 6'sı kadın 30 kişinin evleri arandı. "Eyaletlerarası Adalet İdaresi Nasyonal Sosyalist Suçları Aydınlatma Merkezi" mahkemeye gerekli verileri sağlamıştı. Operasyonda yakalananlar arasında Hubert Z. de vardı
Üç hafta tutuklu kaldı. 2014 yılının şubat ayında savcılık binlerce kişinin katledilmesine iştirakten hakkında dava açtı. Hubert Z., Auschwitz'teki imha sisteminin işleyişine katkıda bulunmakla suçlanıyor. Mahkeme önce sağlık durumunu gerekçe göstererek Hubert Z.'nin yargılanamayacağına karar verdi. Ancak Rostock Savcılığı'nın karara itirazı üzerine davanın görülmesine karar verildi.
Savunma ve savcılık atıştı
Neubrandenburg'daki Auschwitz davası daha başlamadan Almanya genelinde yankı yarattı. Auschwitz'ten sağ kurtulduğunu söyleyen bir kişinin davaya müdahil olarak katılma talebi geri çevrildi. İddianamede Hubert Z., toplam 14 nakil treniyle gelenlerin ölümünden sorumlu tutuluyor. Müdahil davacı olmak isteyen kişinin Auschwitz'e nakledildiği tren sözkonusu listede yer almıyor. Ancak başvuru sahibi bir üst mahkemeye dilekçe vererek davada müdahil olmasını sağladı.
Savcılık ve savunma makamının temsilcileri basının önünde duygusal bir şekilde atıştı. Hubert Z.'nin üç avukatından biri olan eski Doğu Almanya İçişleri Bakanı Peter-Michael Diestel, davanın müvekkili için bir ölüm kararı olduğunu söyledi. Auschwitz'ten sağ kurtulanlar bu ifadeye tepki gösterdi. Savcılık da Hubert Z.'nin dava ehliyeti olmayan sınıfında değerlendirilmek amacıyla kasten tansiyon yükseltici ilaç aldığını ileri sürdü.