Derek Cai
BBC News
Yağmur da yağsa, güneş de açsa 50’li yaşlarındaki Muhammed Şükür Ali, Bangladeş'in başkenti Dakka'nın sokaklarında işine gidip gelmekten kendini alıkoyamıyor.
Fiziksel bir güç gerektiren işi her zaman için yorucu. Ama bu yılki sıcaklıklar, işleri her zamankinden daha da zorlaştırdı. Kentteki sıcaklık Nisan ayında 40,6 derece ile rekor seviyeye ulaştı.
Karısı ve iki çocuğuyla kiralık bir odada yaşayan Ali, bu sıkıntıları göğüslemekten başka bir seçeneği olmadığını söylüyor.
“Çalışmaya mecburum. Çünkü bizler yoksul insanlarız.”
Ali, Dakka'nın zengin bir semti olan Gülşan'da sekiz saatlik bir işte her gün çalışıyor. Bu semtte lüks daireler, büyük kurumsal ofisler ve bazı yabancı elçilik binaları bulunuyor.
Bölgeye girmesine izin verilmesi için Ali’nin yelek giymesi gerekiyor. Sıcak, daha da rahatsız edici bir hâle bürünüyor.
Kavurucu sıcaklıklar
Kuzey Amerika ve Avrupa da dahil dünya genelinde milyonlarca insan bu yıl kavurucu sıcaklıklarla boğuşuyor.
Dünya şu anda sanayi öncesi döneme göre yaklaşık 1,1 derece daha sıcak. Ancak, bu artış kaygı uyandırıcı bir şekilde bu yıl Asya'da daha da yüksek oldu.
Yakın zamanda, onlarca iklim bilimci tarafından derlenen bir rapora göre, bu yıl Asya'nın birçok bölgesinde sıcaklıklar 2 dereceye kadar arttı. Bu bölgede 4,5 milyardan fazla insan yaşıyor.
Ve bu yıl aşırı sıcaklar, kıtadaki birçok ülkede hissedildi.
Güney Kore'de en az 23 kişi Mayıs-Ağustos ayları arasında aşırı sıcaklıklar nedeniyle öldü. Bu sayı geçen yılın aynı dönemine göre üç kat daha fazla. Ülkenin bazı bölgelerinde sıcaklıklar 38 dereceye kadar yükseldi. 3 Ağustos'ta Buan'da düzenlenen 25. Dünya İzcilik Şöleni'ne katılan yüzlerce kişi sıcak çarpması geçirdi. Ülkenin diğer bölgelerinde ise yoğun yağışlar ve seller yaşandı.
Japonya Temmuz ortasında, birçok bölgede rekor kıran sıcaklıkların ardından sıcak çarpması uyarıları yayımladı. Ülkenin başkenti Tokyo’da sıcaklıklar 38 dereceye ulaştı. Bu Tokyo yazlarının ortalama sıcaklığının 8 derece üzerindeydi.
Temmuz’da Çin’in Xinjiang eyaletinde 52 dereceye varan sıcaklıklar kaydedildi. Bir ay öncesinde başkent Pekin, 51 derece ile 60 yıldan uzun bir süredir kaydedilen en sıcak Haziran gününü yaşadı.
Sağlık riskleri
Singapur Yönetim Üniversitesi'nde şehir iklimi alanında çalışan Yrd. Doç. Winston Chow, “Sıcaklıklarla birlikte havada nem miktarı artar. Böylelikle ciltteki ter, neme rağmen buharlaşamaz. Isıyı da uzaklaştıramaz. Vücudun soğuma yeteneğini kaybetmesi tehlikeli hale gelir” diyor.
Indiana Üniversitesi Bloomington'da fizyolog olan Zach Schlader'a göre, 35 derece ıslak termometre sıcaklığı, insan toleransının "mutlak sınırı”.
Singapur'da 26 yaşındaki Hint bir inşaat işçisi olan Senthil Logesh, çalıştığı yerde sıcaktan kaçabileceği barınakların ve su noktalarının kurulması gerektiğini söylüyor.
Mayıs ayında sıcaklıklar yıl boyunca nemli olan şehrin bazı bölgelerinde 37 dereceye çıkmış. Bu 40 yıl sonra görülen benzer sıcaklıklar oldu.
İnşaat alanında sıcaklık takip ediliyor ve sıcaklık yükseldiğinde işçilere de dinlenmeleri söyleniyor. Ancak yine de neredeyse haftanın her günü 10 saat çalışan Logesh, herkesin sırılsıklam terlediğini belirtiyor.
Önümüzdeki on yıllarda Asya'daki nüfusun ikiye katlanması bekleniyor. Birleşmiş Milletler'in en üst düzey iklim bilimi kuruluşu olan İklim Değişikliği İçin Hükümetler Arası Panel'in (IPCC) başkan yardımcısı olan Prof. Chow’a göre büyüme özellikle Tayland, Endonezya ve Vietnam gibi ülkelerin ikinci sınıf şehirlerinde gerçekleşecek.
Prof. Chow, "Sadece daha fazla inşaat yapılmakla kalmayacak, bu aynı zamanda daha sıcak koşullarda gerçekleşecek. Bu nedenle savunmasız birçok insan için riskleri azaltmaya başlamalıyız" diyor.
Emisyonları azaltmanın dünyayı daha fazla ısınmadan korumak için önemli olduğunu belirten Prof. Chow, ülkelerin aynı zamanda sıcak hava dalgalarına uyum sağlaması gerektiğini çünkü bu dalgaların yoğunluğunun ve sıklığının artacağını söylüyor.
Sıcaklarla başa çıkmak
Singapur gibi Güneydoğu Asya'nın daha zengin ülkeleri insanları sıcaklardan korumak için gerek evlerde gerekse de alışveriş merkezlerinde klimalı altyapılara sahip. Singapur ayrıca daha fazla yeşil alan, kapalı yaya yolları ve daha fazla serinleme alanlarına sahip bina tasarımları yapmayı planlıyor.
Gelgelelim bölgedeki daha yoksul ülkeler benzer önlemleri uygulayamıyor. Hatta sıcaklıkla başa çıkmak için planları olsa bile genellikle bunlar yetersiz bir şekilde fonlanıyor ve yoksul kesimleri göz ardı ediliyor.
Asya sıcaklık raporunun yazarlarından Chaya Vaddhanaphuti’ye göre, örneğin Tayland ısı dalgalarına karşı ulusal düzeyde bir erken uyarı sistemine sahip. Sistemle birlikte insanlardan serin yerlere gitmeleri ve açık renk kıyafetler giymeleri isteniyor.
BBC’ye konuşan Vaddhanaphuti, “Ancak evsizler, engelliler veya yaşlılar da dahil bunu herkesin yapabilmesi söz konusu değil. Planların bu kesimler için de uyarlanması gerekiyor” diyor.
Hindistan'ın batısındaki Ahmedabad şehri 2013 yılında yıkıcı bir ısı dalgasına maruz kaldı. Toplamda 1344 kişi hayatını kaybetti. Ardından geliştirilen düşük maliyetli bir plan ise bazı başarılar elde etti. Bu planla birlikte göçmenlere ait gecekonduların teneke ve asbest çatıları beyaza boyandı. Bu evler şehrin dörtte birini oluşturuyor. Halka açık parklar da inşaat işçileri ve seyyar satıcıların gölgelikler bulabilmesi için günboyu açık tutuldu. Diğer Hindistan şehirleri de planı uygulamaya çalıştı.
Ancak uzmanlara göre doğal afetlerin etkisini en fazla yaşayan en yoksul kesimler için daha fazlasının yapılması gerektiğini söylüyor.
Nepal'de sıcak yaz gecelerinde, 30 yaşındaki Krishni Tharu iki çocuğu ve kayınvalidesiyle aynı odada tek bir vantilatörle uyuyor. Tharu’nun inşaat işçisi olarak çalıştığı Nepalgunj şehrinde Haziran ayında sıcaklıklar 44 dereceye ulaştı.
Everest Dağı'na ev sahipliği yapan Nepal, Mayıs-Temmuz arasında sıcak bir havaya sahip. Hükümet verilerine göre sıcaklık her yıl istikrarlı bir şekilde artıyor.
Günde 10 saat çalışıp 4,5 dolar kazandığı mesaisinin ardından bitkin düşen Tharu, sıcaklıkların artmasıyla beraber açık havada çalışmanın da giderek daha da zor hâle geldiğini söylüyor.
"Ancak çalışmamak konu bile olamaz" diyen Tharu, ailesinin gelirini ortadan kaldırmanın seçenekleri arasında olmadığını söylüyor:
“Kaçış yok. Çalışmak zorundayım."