Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin'den gelen veriler dünya boprsalarına kara pazartesi yaşattı. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin yeni haftanın ilk seansına yüzde 4 dolayında düşüşle başladı. Çin borsası, gün boyu ardı arkası kesilmeyen satışların etkisiyle Pazartesi gününü yüzde 9’a yakın kayıpla kapattı. Çin borsasının beş günlük kaybı ise yüzde 24.
Asya borsalarındaki sert düşüş, Avrupa'yı da etkiledi. Almanya'nın DAX endeksi yüzde 3 gerileyerek Ocak'tan bu yana ilk kez 10.000'nin altına geriledi. Geçtiğimiz hafta TL karşısında 3 lirayı gören dolar haftaya yükselişle başladı. Ancak esas hareketlilik Euro’da yaşanıyor. Euro/TL karşısında ilk kez 3,42 seviyesini gördü. Satış dalgası Borsa İstanbul'u da etkiledi. Endekste kayıp yüzde 5'i aştı. İstanbul Borsası, günü 71 bin 342 seviyesinden kapattı.
Asya borsaları
Asya borsaları Çin hisselerinde yaşanan değer kaybının hızlanması ve Çin öncülüğünde yaşanabilecek bir küresel ekonomik yavaşlama endişelerinin riskli varlıklardan çıkışları artırmasıyla beraber üç yılın en düşük seviyelerini gördü. Japonya'dan Endonezya'ya birçok yerde Çin hisselerinin güne sert düşüşlerle başlamasının ardından kayıplar artarken, hafta sonu emeklilik fonlarının hisse piyasalarına girmesine izin veren kuralların açıklanması da yatırımcılar üzerinde olumlu bir etki bırakmadı.
Çin borsasında 7,5 yılın en kötüsü
Shanghai borsası yüzde 8.5 kayıpla beş buçuk ayın en düşük seviyesine gerilerken, bu yılın kazançlarını da silmiş oldu. Çin borsası Şubat 2007'den bu yana en sert tek günlük düşüşü kaydetti. Japonya dışındaki Asya Pasifik borsalarını izleyen MSCI endeksi de yüzde 4.6 gerileyerek üç yılın en düşük seviyesini gördü. Tokyo Nikkei endeksi de yüzde 4 geriledi.
Avrupa hisseleri 6,5 yılın dibinde
Avrupa borsaları, Çin borsalarındaki keskin düşüşün ardından bugün yüzde 5'in üzerinde gerilerken, Avrupalı şirketlerin piyasa değerinde sadece bugün meydana gelen düşüş 400 milyar euroyu aştı. Avrupa'nın 300 büyük şirketini izleyen FTSEurofirst 300 endeksi seans ortası itibariyle yüzde 5'in üzerinde gerilerken, endeksteki şirketlerin piyasa değerindeki kayıp 400 milyar euroyu aştı. Endeks en son Mart 2009'da yüzde 5.2 gerileyerek bu derecede yüksek değer kaybetmişti. Ayrıca Ocak ayından bu yana en düşük düzeyi gören FTSEurofirst 300 endeksinde ay başında Çin'in yuanı devalüasyonunun ardından küresel deflasyon nedeniyle piyasa değerindeki kayıp 1 trilyon euroyu aştı. Çin borsalarında geçen hafta kaydedilen yüzde 11'lik düşüş sonrasında yetkililerin düşüşün önüne geçecek herhangi bir adım atmamasının ardından küresel hisse senedi ve emtia piyasaları sert düşüş kaydediyor. Çin hisse senedi piyasası sadece bugün yüzde 8'in üzerinde gerileyerek 2007 yılındaki küresel finansal krizden bu yana en sert tek günlük kaybı kaydetti.
ABD'yi de vurdu
Dow Jones endeksi açılış sonrası 1000 bin puan düşüşle yüzde 6 değer kaybı yaşadı. S&P 500 endeksinde de yüzde 4,9 düşüş görüldü.
'Gözler Çin Merkez Bankası'nda'
Çin Ağustos ayının başlarında resmi orta noktayı yüzde 2'ye indirerek yuanda devalüasyona gitti. Merkez bankası yuanın daha fazla düşmesi için herhangi bir neden olmadığını söylemesine rağmen yatırımcılar daha fazla faiz düşüşü bekliyor. Investec Economics analistleri yazdıkları bir raporda "Gözler yeni destek politikalarına yönelik atacağı adımlar için Çinli yetkililere Çin merkez bankasına çevrilecek" dedi.
Euro rekor kırdı
Euro yatırımcıların riskli varlıklardan çıkarak güvenli limanlara doğru yeniden yönelmesiyle 6.5 ayın zirvesini görürken, yen de son 1.5 ayın en yüksek seviyesine tırmandı. Euro dolar karşısında Şubat ayından bu yana en yüksek seviyeye yükselerek 1.1496 doları gördü. Euro en son yüzde 0.9 yükselişle 1.1480 dolar oldu. Euro/TL ise parite etkisiyle bu sabah 3.4263 ile yeni zirvesini gördükten sonra 08.24'te 3.3896/3.3971 seviyesinden işlem görüyor.
Piyasa panikte
Shinsei Bank'ın Reuters’a konuşan Tokyo bölümü Araştırma Müdürü Takako Masai, küresel piyasalarda yaşanan satış baskısı için "Piyasalar panik halinde. İşler gittikçe 1990 sonlarındaki Asya finansal krizine benzemeye başladı. Spekülatörler en kırılgan gördükleri varlıkları satıyorlar" dedi
Doların da ateşi yükseldi
Doların ateşi haftanın ilk saatlerinde tekrar yükseldi. Dolar/TL 2,9824 seviyesine geldi. Türk Lirası euro karşısında da haftaya büyük bir şokla başladı.
Reuters'a göre, doların yükselişinde, iç ve dış güvenlik endişelerinin arttığı ve ABD'nin 10 yıl aranın ardından faiz artışlarına hazırlandığı bir dönemde yaşanan siyasi belirsizlik TL'yi baskılayan ana unsur olmayı sürdürürdü.
Çin öncülüğünde yaşanabilecek bir küresel ekonomik yavaşlama endişesinin riskli varlıklardan çıkışları artırması da etkenlerden biri oldu.
Geçen hafta Perşembe günü 3 lirayı gören dolar/TL sonrasında 2,91 seviyelerine kadar çekilmiş, haftayı 2,92 seviyelerinde kapatmıştı.
Euro/TL de geçen hafta 3,35 sınırına dayanmış, sonrasında 3,30 seviyesine kadar geri çekilmişti. Geçen hafta Türk Lirası'nın euro karşısında kaybı yaklaşık yüzde 3 oldu.
Petrol 6,5 yılın dibine geriledi
Brent petrolün varil fiyatı, petrol arzındaki artışın yanı sıra dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin'in büyümesine ilişkin endişelerin yükselmesiyle 43,97 dolara gerileyerek 6,5 yılın en düşük seviyesini gördü.
Brent türü ham petrolün varil fiyatı, önceki hafta Çin hisse senedi piyasasındaki volatilitenin etkisiyle 45,06 dolara inse de haftayı 45,30 dolardan tamamlamıştı.
Son 2 aydır düşüş eğilimini sürdüren Brent petrolün varil fiyatı, Çin piyasalarından başlayarak etkisini artıran satışlarla bugün Mart 2009'dan bu yana en düşük seviyesi olan 43,97 dolara kadar geriledi. Brent petrolün varil fiyatı şu dakikalarda 44,33 dolardan işlem görüyor.