Siyamend Kaçmaz / Moskova, 27 Kasım (DHA) - Türkiye, Rusya ve İran, altı ay sonra Kazakistan’ın başkenti Astana’da bir araya gelerek İdlib’deki ateşkes, anayasa komitesi ve alıkonulanların serbest bırakılması konularını masaya yatıracak.
Çarşamba günü Astana’da başlayacak olan Suriye konulu garantörler toplantılarının 11’incisinde Türkiye, Rusya ve İran’dan uzmanlar, kendi aralarında teknik görüşmeler yapacak. Toplantıya Birleşmiş Milletler (BM) ve Ürdün de gözlemci olarak katılacak.
Beşşar Esed rejimi ve askeri muhalefet heyeti de garantörler ve gözlemci heyetlerle ayrı ayrı görüşmeler yapacak.
Tüm tarafların bir araya geleceği ve sonuç bildirisinin okunacağı ana oturum ise 29 Kasım’da, heyet başkanlarının katılımıyla yapılan ikili ve üçlü toplantılardan sonra düzenlenecek.
Türk heyetini Dışişleri Bakanı Yardımcısı Sedat Önal, İran’ı Önal’ın mevkidaşı Hüseyin Ensari ve Rusya’yı Devlet Başkanı Vladimir Putin‘in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandır Lavrentyev temsil edecek. ABD son iki toplantıya temsilci göndermemişti.
Askeri muhalefet heyetini eski Suriye Geçici Hükümeti Başbakanı Ahmet Tuma, rejimi ise BM Daimi Temsilcisi Beşşar Caferi temsil edecek.
Son toplantıdan bu yana görüşme trafiği hızlandı
Toplantıların 10’uncusu, Rusya’nın teklifi üzerine Soçi kentinde 30-31 Temmuz’da gerçekleştirilmişti. Toplantıda garantörler, Suriye’nin bütünlüğüne bağlılıklarını ve komşu ülkelerin güvenliği tehdit eden ayrılıkçı gündemlere karşı ortak duruşlarını vurgulamıştı. Toplantıdan ayrıca, Suriye’de alıkonulan kişilerden küçük bir grubun karşılıklı olarak serbest bırakılacağı “pilot proje” için mutabakat çıkmış ve takas 24 Kasım’da gerçekleşmişti.
Soçi’deki toplantıdan bu yana garantör ülkelerin teknik heyetleri, İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’ndeki ateşkese ilişkin son durum, mültecilerin geri dönüşü, alıkonulanların serbest bırakılması ve anayasa komitesi çalışmaları konusunda birçok toplantı gerçekleştirdi.
Türkiye, Rusya ve İran liderleri Tahran’da 7 Eylül’de bir araya gelmiş ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İdlib’de ateşkesin güvenceye alınmasına vurgu yapmıştı. Erdoğan ve Putin 17 Eylül’de bir araya gelerek, ateşkesin sağlamlaştırılması için Soçi Mutabakatı olarak anılan bildiriye imza atmıştı.
Masada İdlib, anayasa ve alıkonulanlar olacak
Ocak 2017’de başlatılan Astana formatının ikinci yılı dolarken yapılacak toplantıda tarafların, iki yıllık iş birliğini değerlendirmesi bekleniyor. Masada İdlib’deki ateşkes ihlallerinin yanı sıra, 150 kişilik anayasa komitesini oluşturacak son 50 kişilik gruba ilişkin müzakerelerin de gündemde olması bekleniyor.
Muhalifler ve rejim, BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’ya, 50’şer kişilik listelerini sunmuş, ancak Suriyeli aydınlardan oluşacak son grup üzerine, rejimin muhalefeti nedeniyle uzlaşma sağlanamamış ve De Mistura, ay sonunda istifa edeceğini açıklamıştı.