TIKLAYIN - Aslı Erdoğan’dan açıklama, T24'ten düzeltme ve özür
Türkiye'de son birkaç gündür yazar Aslı Erdoğan'ın "Türklere okula başlar başlamaz Kürtlerden nefret edilmesi öğretiliyor" dediği iddiası tartışılıyor.
Yabancı basından alınan bir röportaj üzerine başlayan tartışmaya dair iddiaların nasıl ortaya atıldığını, haberin asıl kaynağına, röportajı yapan gazeteciye danışarak araştırdık.
Tartışma nasıl çıktı?
Türkçe yayın yapan haber organlarında son birkaç gündür yayımlanan haberlerde Aslı Erdoğan'ın Belçika'da yayımlanan Le Soir gazetesine bir mülakat verdiği ve bu mülakatta "Türklere okula başlar başlamaz Kürtlerden nefret edilmesi öğretiliyor" dediği iddia edildi.
Milli Eğitim Bakan Yardımcısı Mustafa Safran da dün sosyal medyada bu haberlerle ilgili bir mesaj yayımladı ve "Türklerle Kürtler aynı okullara gidiyor, aynı dersleri işliyorlar. Sıra arkadaşlarına birbirlerinden nefret etmeyi mi öğretiyoruz yani? Tek kelimeyle zırva. Böyle zamanlar için parlatılmış bir zavallının zırvaları. Yazık" dedi.
İddianın kaynağı ne?
Türkiye'de tartışmaya neden olan iddianın kaynağı ise Belçika'da yayımlanan Le Soir gazetesi değil, İtalya'da yayımlanan La Repubblica gazetesi. Le Soir gazetesinin internet sitesinde, söz konusu mülakatın kaynağı olarak "Marco Ansaldo (La Repubblica)" ifadesi yer alıyor.
Le Soir'ın, La Repubblica'nın 16 Ekim tarihli mülakatını Fransızcaya tercüme ederek 23 Ekim'de yayımladığı anlaşılıyor. Ancak Le Soir'ın başlığı, La Repubblica'nın orijinal haberinin başlığından farklı.
Le Soir internet sitesinde "Biz, Türkler, okula başlar başlamaz Kürtlerden nefret etmeye şartlandırıldık" başlığını kullandı. La Repubblica'nın aynı mülakat için kullandığı başlıkta ise nefret sözcüğü yer almıyor, "Aslı Erdoğan: Bize okulda da Kürt düşmanlara karşı doktrin (öğreti) veriliyor" deniliyor.
Asıl mülakatta aslında neler söyledi?
La Repubblica'daki mülakatın başlığı "Aslı Erdoğan: Bize okulda da Kürt düşmanlara karşı doktrin (öğreti) veriliyor" şeklinde olsa da mülakatın içinde başlıktaki bu ifadeler tam olarak yer almıyor.
Gazetenin muhabiri Marco Ansaldo, Aslı Erdoğan'a şu soruyu soruyor:
"Suriye'deki işgali eleştirenler neden soruşturmaya, mahkemeye, tutuklamaya maruz kalıyor?"
Aslı Erdoğan bu soruya şöyle cevap veriyor:
"Bakın, Avrupalılar maalesef Türk basınını takip etmiyor. Bunu yapabilselerdi, yapılan endoktrinasyonun (beyin yıkamanın) nasıl işlediğini anlarlardı."
Gazetenin muhabiri bu noktada "Endoktrinasyon mu?" diye soruyor. Aslı Erdoğan bu soruya da şöyle yanıt veriyor:
"Kesinlikle. Okuldan itibaren, kitaplar aracılığıyla. Türkiye Cumhuriyeti bir ideolojiyle iç içe geçmiştir, Kemalizm ideolojisiyle. Bu, Mustafa Kemal Atatürk döneminde işe yarıyor olabilirdi. Ama sonra aşırı milliyetçiliğe doğru kaydı. Türkiye hep tehdit altında gibi konumlandırılıyor. Bu görüntü bugün dinle birleştiriliyor ve sonuç olarak savaşta ölenler 'şehit' haline geliyor. Ölenlere, 'ülke için öldükleri' söyleniyor. Hayır, onlara şunu söylemek gerekir: Sen ülken için değil bir hükümet için ölüyorsun'."
'Parlamentodaki tüm siyasi güçler 'terörist''dedi mi?
Türkçe yayın yapan haber sitelerindeki bir başka iddia da Aslı Erdoğan'ın "HDP hariç, CHP de dahil olmak üzere parlamentodaki tüm siyasi güçlerin 'terörist' olduğunu" söylediği şeklindeydi. Ancak La Repubblica'da yayımlanan metinde Aslı Erdoğan'ın ağzından böyle bir ifade yer almıyor.
Gazetenin muhabiri mülakatın girişinde, "(…) Aslı Erdoğan, Türkiye gibi bir imparatorluğun varisi olan, önemli bir tarihi geçmişe sahip bir ülkenin tamamının neden ezelden beri Kürtlere karşı olduğunu, onların örgütlenmelerini terörist olarak kabul ettiklerini açıklıyor. Parlamentodaki tüm siyasi güçler (Kürt yanlısı parti haricinde elbette) böyle, solcu cumhuriyetçiler de dahil" diyor.
Burada "terörist" sözcüğünün, TBMM'de yer alan HDP dışındaki diğer tüm partilerin Kürt örgütlenmelerini nasıl değerlendirdiğini aktarmak için kullanıldığı görülüyor.
La Repubblica tartışmalara ne diyor?
Türkiye'de tartışmaya yol açan mülakat ve Aslı Erdoğan'a atfedilen sözlerle ilgili olarak, mülakatı yapan La Repubblica muhabiri Marco Ansaldo ile temasa geçtik. Türkçe yayınlarda iddia edildiği gibi Aslı Erdoğan'ın "nefret" ifadesini kullanıp kullanmadığını sorduk. Ansaldo, Erdoğan'ın böyle bir ifade kullanmadığını söyledi. Marco Ansaldo'nun e-mail ile gönderdiği yanıtı şöyle:
"Bunu en güçlü biçimde yalanlıyorum. (La Repubblica'daki) makalede de başlıkta da böyle bir ifade yok. Başlık şöyle:
'Aslı Erdoğan: Bize okulda da Kürt düşmanlara karşı doktrin veriliyor'
Alt başlıkta da böyle bir ifade yer almıyor."
Gazetenin mülakatta kullandığı alt başlık "Ülkem aşırı milliyetçilik içinde yaşıyor: Bu yüzden sporcular, entelektüeller ve sıradan insanlar hükümeti destekliyor" şeklinde.
Ansaldo'ya, hatanın Le Soir gazetesinin tercümesinden kaynaklanıyor olabileceğini söylediğimizde de yanıtı, "Evet. Tiksinmek ya da nefret etmek, 'doktrine maruz kalmaktan' çok farklı kavramlar" şeklinde oluyor.