Denizden kurtarılan 629 göçmenle geçen Pazar gününden bu yana Akdeniz'de bekletilen Aquarius gemisinin, İtalya'ya ait iki geminin de desteğiyle İspanya'ya götürülmesi için anlaşmaya varıldı.
İtalya-Malta arasındaki uluslararası sularda bekletilen gemi, bu iki ülkenin de limanlarını açmayı reddetmesi üzerine yaklaşık 1500 km mesafedeki İspanya'nın Valencia limanına götürülecek. Aquarius'taki 629 göçmenin büyük kısmı İtalyan Donanması ve Sahil Güvenlik güçlerine ait iki gemiye alınacak. 400 kadar göçmenin İtalya'ya ait gemilerle; diğerlerinin de Aquarius'la İspanya'ya götürüleceği belirtiliyor.
İtalyan Sahil Güvenlik Birimi'nden yapılan açıklamaya göre yolculuğun dört gün kadar sürmesi bekleniyor. İspanya'ya gidecek 3 gemiye bu sürede yetecek kadar gıda takviyesi yapıldığı ve gemilerde sağlık personelinin de bulunduğu açıklandı.
Libya açıklarında 6 ayrı operasyonla kurtarılan göçmenleri taşıyan Aquarius gemisi, İtalya'nın Sicilya adasına yanaşmaya hazırlanırken ülkenin yeni İçişleri Bakanı Matteo Salvini'nin engellemesiyle karşılaşmıştı.
Salvini, limanları göçmenlere kapama kararı almış ve geminin Malta adasına yanaşması çağrısı yapmıştı. Malta'nın da sorumluluğun kendilerine ait olmadığı gerekçesiyle gemiyi kabul etmemesi üzerine Aquarius 629 göçmen, bir grup yardım görevlisi ve mürettebatıyla iki geceyi Akdeniz'de mahsur halde geçirdi.
Bu sırada İspanya'da yeni kurulan Sosyalist hükümetin Başbakanı Pedro Sanchez, "insani bir felaketi önlemek" adına Aquarius'a liman açma teklifinde bulundu. Ancak Aquarius'ta görev yapan yardım kuruluşları Sınır Tanımayan Doktorlar ve Alman yardım vakfı SOS Mediterranee ilk aşamada, zaten bitkin durumda olan göçmenleri riske atacağı gerekçesiyle böyle bir yolculuğa karşı çıktı. Yardım kuruluşları, 500 kişi kapasiteli geminin bu kadar fazla yolcuyla böyle uzun bir yola çıkamayacağını söylüyordu.
Sınır Tanımayan Doktorlar ve SOS Mediterranee, en iyi çözümün göçmenlerin bir an önce en yakın ve güvenli limana taşınması olduğunu belirtiyordu. Ancak İtalya ya da Malta'dan liman açma adımı gelmedi.
Sonunda, İtalyan Sahil Güvenlik ve Donanması ile işbirliği içinde geminin İspanya'ya götürülmesine karar verildi. Üzerinde anlaşılan plana göre, Sahil Güvenlik ve Donanma'dan birer gemi ile Aquarius, 629 kişiyi bölüşerek İspanya'ya taşıyacak.
Göçmen gemisi krizinin en hayati aşaması böylece çözülmüş görünse de, bu vakanın yeni İtalyan hükümetinin yönetiminde gelecekte de benzer krizler yaşanacağının göstergesi olduğu yorumları yapılıyor.
Popülist-aşırı sağ partilerin oluşturduğu koalisyon hükümetinin, ay sonunda yapılacak göç konulu AB zirvesi öncesi baskı oluşturmak amacıyla böyle bir hamlede bulunmuş olabileceğine dikkat çekiliyor.
Akdeniz yoluyla Avrupa'ya ulaşmaya çalışan göçmenlerin bu kıtaya başlıca giriş noktası olan İtalya, diğer Avrupa ülkelerini bu göçmen yükünü paylaşmamakla suçluyor.
İtalya'nın aşırı sağcı, göç karşıtı yeni İçişleri Bakanı Matteo Salvini, limanları Aquarius'a kapamasının ardından İspanya'nın bu göçmenleri alacağını açıklamasını "zafer" olarak yorumladı. Ancak İtalyan hükümetinin bu hamleyle uluslararası hukuka aykırı davrandığı belirtiliyor.
İspanya'nın Adalet Bakanı Dolores Delgado da, İtalya'nın bu vakada uluslararası sorumluluğunu yerine getirmediği için cezalandırılabileceğini söyledi.
Fransa'dan da benzer tepkiler geldi. Fransız hükümet sözcüsü Benjamin Griveaux "deniz hukukuna göre tehlike anında yardım etmesi gereken limanın gemiye en yakın liman olduğuna" dikkat çekti. Griveaux, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un da "İtalyan hükümetinin bu dramatik insani durum karşısındaki tavrında sinizm ve sorumsuzluk var" dediğini aktardı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un partisi La République En Marche'ın sözcüsü Gabriel Attal da "İtalyan hükümeti kirli bir şey yapıyor" dedi.
İtalya'ya denizden gelen göçmen sayısı yüzde 76 azaldı.
Öte yandan İtalyan hükümetinin "işgal" gibi terimler de kullanarak "öncelikli sorun" ilan ettiği göç meselesiyle ilgili yeni veriler, aslında ülkeye gelen göçmen sayısının geçen yıla oranla çok azaldığını gösteriyor.
BM'ye bağlı Uluslararası Göç Örgütü'nün bugün açıkladığı verilere göre bu yılın başından 10 Haziran tarihine kadar 35 bin 504 kişi Avrupa'ya deniz yoluyla ulaştı. Geçen yılın aynı döneminde ise bu sayı 73 bin 748 olarak belirlenmişti.
İtalya'ya ise bu yıl içinde 14 bin 330 göçmen deniz yoluyla giriş yaptı. Bu sayı da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 76.81 daha az.