Ankara ile Washington IŞİD’le ortak mücadeleyi güçlendirmek için ay başında ortak mutabakata imza atmışken, ABD Savunma Bakanı Ashton Carter’ın “Türkiye IŞİD'e operasyon yapmalı” çıkışında bulunması Ankara’da hayal kırıklığı yarattı. Türk Dışişleri, “Üzerimize düşen neyse yapıyoruz” mesajı verirken, Washington yönetiminin PKK’yla mücadeleyi de dikkate alıp, Türkiye’ye ‘daha anlayışlı’ yaklaşması gerektiğini söylüyor.
İncirlik başta olmak üzere IŞİD’e dönük operasyonlarda kullanılabilecek bütün üsleri koalisyon uçaklarına açtıktan sonra “Amerika’yla işbirliğimiz derinleşiyor” diyen Ankara’yı, Amerikan Savunma Bakanı Carter’dan gelen “Ankara’dan daha fazlasını görmeliyiz. Hava operasyonlarına katılmalılar ve sınır kontrolü konusunda daha fazla çalışmalılar” açıklaması şaşırttı. Deutsche Welle’nin ulaştığı Türk diplomatik yetkililer, “Açıkçası şaşırdık. Biz her fırsatta işbirliği olanaklarını geliştireceğimizi söylerken, böylesi bir açıklama hayal kırıklığı yaratıyor. Anlaşılan o ki, ABD’li muhataplarımıza Türkiye’nin içinden geçtiği hassas dönemi bir kez daha anlatmamız gerekiyor” değerlendirmesi yaptı. Kimi diplomatik yetkililerin de, “Kastedilen, Türkiye'nin PKK operasyonlarına yoğunlaşması olabilir ki, bu noktada yapılacak başka bir şey yok. Güvenlik tehditlerimizi sürekli gözden geçiriyoruz ve daha çok PKK’ya yönleniyoruz, doğru” yorumunu yapması dikkat çekti. Ankara, Amerikalı muhataplarının daha ‘anlayışlı’ açıklamalar yapması için önümüzdeki günlerde bir dizi diplomatik-askeri temas kuracak ve Washington yönetimine beklentilerini sunacak.
“Türkiye’ye ödev hatırlatması”
21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Ortadoğu Masası Başkanı Serhat Erkmen, Deutsche Welle’nin “ABD Savunma Bakanı Carter’ın açıklaması ne anlama geliyor” sorusunu yanıtlarken, Türkiye’nin 24 Temmuz’da IŞİD’e yaptığı hava operasyonunu hatırlattı ve bu tarihten sonra da IŞİD’e dönük operasyonlar yapmadığını söyledi. “İşte ABD, bunu hatırlatıyor. Türkiye’den ödevini yapmasını istiyor. Ancak Türkiye’nin aynı anda hem IŞİD’e, hem de PKK’ya karşı operasyon yapma şansı yok. Şu anda Türkiye’nin gündemi PKK’yla mücade. Şu anda Türkiye’nin gündeminde hem siyasi kaos, hem de güvenlik açısından yaşanan kaos var. Ve Türkiye kendisi için acil olana öncelik veriyor ve PKK’yla mücadele ediyor” değerlendirmesini yaptı.
Erkmen, ABD’nin uluslararası kamuoyu önünde Türkiye’ye bir çeşit baskı uyguladığının da söylenebileceğini belirtirken, “Bir de ABD de, Türkiye'nin PKK operasyonları için IŞİD’i bahane olarak kullandığını da gördü. Bir çeşit -herşeyin farkındayız- demeye de çalışıyorlar. Eğer Amerika’nın kastı, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı unsurların da katılımıyla IŞİD’e dönük büyük bir operasyonsa, Türkiye’nin bu noktada biraz frene bastığı doğru” yorumunu yaptı. Erkmen’e göre Türkiye PKK ile uğraşırken bir yandan da IŞİD’i kışkırtıp, yaşadığı güvenlik sorununu büyütmek istemiyor. Erkmen, Suriye’deki durumdan ötürü ABD’nin Türkiye’nin PKK operasyonlarından da rahatsızlık duyduğunu dile getirdi. “Ancak, operasyonlar sürecek. Çünkü iç siyasi gelişmeler de bunu gösteriyor” diyen Erkmen, ABD ile Türkiye arasında imzalanan IŞİD mutabakatının yeni zorluklara da açık olduğunu söyledi.
“ABD’de görüş ayrılıkları var”
Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi Başkanı Sinan Ülgen de Carter’ın ne demek istediğine ilişkin DW’nin sorusunu yanıtlarken, “ABD yönetimi içinde IŞİD’le mücadele, Türkiye ile ortaklık konularında görüş ayrılıkları var. Carter’ın açıklaması da bu görüş ayrılıklarını gösteriyor” dedi. Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın Türkiye ile yapılan uzun müzakereler sonrasında istediğini aldığını ve IŞİD’le kapsamlı ve uzun vadeli bir mücadeleye giriştiğini belirten Ülgen, son dönemde uluslararası basında Türkiye’nin IŞİD’ten çok PKK’ya operasyon yaptığına dair haber ve yazıların da çok çıktığını hatırlattı. Ülgen, “Bu haberler yüzünden Washington yönetimi -biz zaten IŞİD’e operasyon yapmasını beklemiyorduk- açıklaması bile yaptı. Amerikan yönetimindeki görüş ayrılıklarının IŞİD’le mücadele konusuna da yansımış olması doğal” değerlendirmesinde bulundu.
Sinan Ülgen, mevcut durumda IŞİD’e dönük operasyonların tüm teknik detayları üzerinde Washington-Ankara hattında yoğun görüşmeler olduğunu aslında Carter’ın da bildiğini dile getirdi. “Buna rağmen, Ankara’ya bir çeşit -daha fazla adım at- çağrısı yapılıyorsa, çelişkili bir durum yaşanıyor demektir. ABD’nin kendi içindeki görüş ayrılıklarını, çelişkilerini dışarıya yansıtmaması gerekir” yorumunda da bulundu.