T24 Dış Haberler
Türkiye ve Almanya, dönerin tescil ettirilmesi konusunda karşı karşıya geldi. Berlin, Türkiye'nin döner için almak istediği Avrupa Birliği (AB) tescil statüsüne itiraz etti.
Ankara ile Berlin arasındaki anlaşmazlık, Türkiye'nin döner adını Avrupa çapında "garantili geleneksel spesiyalite" olarak tescil ettirmek için başvurmasıyla başladı. Bu, etiketin yalnızca belirlenen üretim yöntemlerine ve içindeki etin özelliklerine uyanlar tarafından kullanılabileceği anlamına geliyor. Almanya bunun büyük bürokratik engeller yaratacağını ve Almanya'da popüler popüler olan yiyeceğin fiyatını artıracağını savunuyor.
Döner enflasyonu olarak adlandırılan bu durum, Eylül ayında yapılacak önemli eyalet seçimleri öncesinde seçmenlerin zihninde hayat pahalılığı sorununa yol açarken, Berlin vetosunu Avrupa'nın çarşamba günü vereceği son tarihten hemen önce sundu.
Ankara'nın başvurusu başarılı olursa, sadece "3-5 milimetre kalınlığında pirzola şeklinde yatay olarak dilimlenmiş" dana ve kuzu eti döner olarak satılabilecek. Tavuk pirzolaları kümes hayvanı çeşidinde daha kalın olabilirken, kıyma tamamen yasaklanacak.
İstanbul'daki Uluslararası Döner Federasyonu tarafından desteklenen ve yemeğin Türkiye'nin "mutfak mirasının" ayrılmaz bir parçası olduğunu savunan başvuruya göre, menşe hayvanların yaşı ve dilimleme bıçağının yanı sıra eti marine etmek için kullanılan baharatların da farklı özellikleri karşılaması gerekecek.
"Almanya'nın kültürel kimliğine bir saldırı"
Alman Otel ve Restoranlar Birliği Başkanı Ingrid Hartges yerel medyaya yaptığı açıklamada, Türkiye'nin tescil girişiminde başarılı olması halinde, yeni kuralların "gastronomi işletmeleri ve tüketiciler için yıkıcı sonuçlar doğuracağını" söyledi. Hartges, zaten 1992'de belirlenen "açık ve ayrıntılı" ulusal standartlara tabi olan döner kebap konusunda AB'nin müdahalesine gerek olmadığını ifade etti.
Politico'nun Almanya baskısına konuşan Türk kökenli Yeşil politikacı Cem Özdemir'in başında bulunduğu Tarım Bakanlığı, yeni Avrupa düzenlemelerinin "Alman pazarına somut ekonomik etkisi olan bir müdahale" teşkil edeceğini söyledi.
Dönerin tarihi hakkında bir kitap yazan Berlinli sosyolog Eberhard Seidel, Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesine verdiği demeçte "Bu Almanya'nın kültürel kimliğine bir saldırıdır" dedi.
İki ülke anlaşamazsa Avrupa Komisyonu son kararı verecek
Almanya'da kebap satışları yılda 7 milyar euroya ulaşıyor. Her üç Almandan birinin ayda en az bir döner yediği tahmin ediliyor. Ancak yiyecek giderek pahalı hale geliyor. Parlamentoya "Dönerpreisbremse" ya da döner fiyatlarına üst sınır getirilmesi çağrısında bulunan sol Die Linke partisi, sadece iki yıl önce 4 euro olan döner fiyatlarının bazı Alman şehirlerinde 10 euroya kadar yükseldiğini söylüyor.
Hem Türkiye hem de 2,7 milyonluk Türk diasporasına sahip Almanya, günümüzde yaygın olarak tüketilen döner kebabın doğduğu yer olma iddiasında. Bu lezzet, Almanya'ya, üzerine doğranmış sebzeler ekleyen ve sarımsak ya da acı biber sosu süren Türk göçmenler tarafından tanıtıldı.
İki ülkenin bir uzlaşma yolu bulmak için altı ay süresi var, aksi takdirde Avrupa Komisyonu anlaşmazlığı karara bağlamak zorunda kalacak. Türkiye Avrupa Birliği üyesi olmamasına rağmen, üçüncü ülkeler ürünlerini Avrupa Birliği'nde koruma altına alabiliyor.