Eski Zaman yazarı, gazeteci Şahin Alpay, Anayasa Mahkemesi’nin ikinci kez ‘hak ihlali kararı’ vermesinin ardından İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nce, ev hapsi kararıyla tutuksuz yargılanmak üzere tahliye edildi. 30 Temmuz 2016 tarihinde tutuklanan Alpay yaklaşık 20 aydır cezaevinde bulunuyor.
Kararda, “Mahkememizin 2012/112 esas sayılı dosyasında tutuklu sanık Şahin Alpay hakkında Anayasa Mahkemesi’nin 15.03.2018 tarih ve 208/3007 başvuru sayılı kararı ile ‘Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine, kararın bir örneğinin başvurucunun tutukluluk halinin sona erdirilmesi suretiyle ihlalin ve sonuçlarının kaldırılması için İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesine’ karar verildiğinden sanık Şahin Alpay’ın Anayasa Mahkemesi Kanunu’nun 66/1 maddesi gereğince tahliyesine; sanık başka suçtan tutuklu ya da hükümlü değil ise bulunduğu yer cezaevine müzekkere yazılmasına; sanığın CMK’nin 109/3-a maddesi uyarınca ‘yurt dışına çıkamamak’ şeklinde adli kontrol tedbirine tabi tutulmasına; CMK’nın 109/3-j maddesi uyarınca ‘konutu terk etmemek’ şeklinde adli kontrol tabirine tutulmasına; kararın mahkememizce sanık vekiline tebliğine, farklı gerekçeyle oy birliğiyle karar verildi” dendi.
“İtiraz edildiği ve mahkememizce bu itiraz kabul edilmediği takdirde itiraz ve dosya CMK 268/3-c maddesi gereğince İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi’nce incelenerek karara bağlanacaktır” ifadelerine yer verildi.
AYM’nin Alpay’ın tutukluluğuna ilişkin ‘kuvvetli belirti’nin bulunmadığı yönündeki görüşüne ‘gerekçenin hüküm verme noktasında mahkemeyi bağlamayacağı kaydı ile katıldığını belirten bir üye ise, “Anayasa Mahkemesi’nin 15.03.2018 tarihli ve 2018/3007 karar sayılı kararındaki genel ilkelere ilişkin birçok değerlendirmesine katılmamakla birlikte, gerekçe kısmının hükme esas olmayacağı belirtildiğinden ve bu nedenle görev gaspı söz konusu olmayacağından Şahin Alpay’ın ev hapsi adli kontrol kararı uygulanarak tahliyesi yönündeki karara farklı gerekçeyle katılıyorum” şerhini düştü.
TIKLAYIN - AYM, Şahin Alpay kararının tam metnini sitesine koyup Twitter'dan duyurdu
İşte Gerekçeli kararın tam metni
Ne olmuştu?
AYM kararıyla Alpay’ın yanı sıra bir diğer tutuklu yazar Mehmet Altan için tahliye yolu açılmıştı. Ancak İstanbul 13. ve 26. Ağır Ceza Mahkemeleri AYM’nin ihlal kararına direnerek Alpay ve Altan’ın tahliyelerini reddetmişti. Türk hükümeti de AYM'nin kararına tepki göstermiş ve bunun AYM'nin yetki alanına girmediğini savunmuştu.
Tahliye taleplerinin reddine yönelik yaptıkları itiraz üst mahkemelerce de reddedilen iki isim, ihlal kararının uygulanmaması nedeniyle “kişi hürriyeti ve güvenliği haklarının ihlal edildiği” gerekçesiyle yeniden AYM’ye başvurmuştu.
Anayasa Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Alpay ve Mehmet Altan hakkında 20 Mart'ta açıklaması beklenen kararınından 4 gün önce toplanarak Şahin Alpay hakkında ikinci kez hak ihlali kararı verdi.
AYM, ikinci kararında 'Anayasa'nın 19. Maddesi’nde güvence altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini’ belirterek, Alpay’ın tutukluluk durumunun sona erdirilmesi suretiyle ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması yönündeki kararın alt mahkemeye gönderilmesine karar verdi.
Anayasa Mahkemesi karardan saatler sonra kararın tam metnini internet sitesinden yayınladı ve Twitter üzerinden de duyurdu.
Şahin Alpay hakkında 11 Ocak’ta verdiği ‘hak ihlali’ kararını uygulamayan ve kendisini ‘yetki gaspıyla’ suçlayan 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin değerlendirmelerine de kararında yanıt veren AYM, "Anayasa’nın kişi hürriyeti ve güvenliği hakkını güvence altına alan 19. maddesinin üçüncü fıkrasına göre tutuklamanın ön koşulu suç işlendiğine dair "kuvvetli belirti" bulunmasıdır. Bu nedenle tutuklamanın hukuki olmadığı iddiasıyla yapılan bireysel başvurularda bu koşulun incelenmesi anayasal bir zorunluluktur. Anayasa Mahkemesinin buradaki incelemesi, yargılamanın muhtemel sonuçlarından bağımsız olarak tutuklamanın hukukiliğinin değerlendirilmesiyle sınırlıdır. Bu itibarla başvurucu hakkında verilen önceki ihlal kararının, ceza davasının esasına ilişkin bir değerlendirme içerdiği söylenemez” vurgusunu yaptı.
Anayasa’nın 153. Maddesi uyarınca kararlarının nihai ve bağlayıcı olduğu hatırlatmasında bulunan AYM, "Buna göre derece mahkemelerinin görevi, Anayasa Mahkemesi'nin görev ve yetkilerinin kapsamını değerlendirmek değil, mahkemece tespit edilen ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmaktır” değerlendirmesinde bulundu.
Alpay hakkında 3 kez ağırlaştırılmış müebbet talebi
Şahin Alpay KHK ile kapatılan Zaman gazetesinin eski yazarlarına açılan 21'i tutuklu 30 sanığın bulunduğu İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki davada 31 Temmuz 2016’dan bu yana tutuklu olarak yargılanıyor. "Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs", "TBMM'yi ortadan kaldırmaya teşebbüs", "Hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçlarından 3 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile, "Silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan da 7,5 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası talebiyle yargılanan Alpay hakkında henüz herhangi bir hüküm verilmedi.