Anayasa Mahkemesi (AYM) 34 yıl hapse mahkum olan CHP İzmir Milletvekili Mustafa Balbay ve CHP Zonguldak Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Haberal'ın adil yargılanma konusundaki itirazını haklı buldu. Buna rağmen Balbay için tahliye değil tazminat kararı çıktı; Haberal için ise tazminat yok.
Mahkemenin gerekçeli kararında Balbay ve Haberal'ın yasama faaliyetlerine katılamadığı, yasama faaliyetlerini yerine getirmelerinin engellendiği ve bu nedenle hak ihlali olduğu belirtildi. Anayasa Mahkemesi Mustafa Balbay ile ilgili kararında, “Yasama faaliyetlerine katılmadıkları gerekçesiyle milletin temsil yetkisi ölçüsüzce ihlal edilmiştir” dedi. Bu gerekçe, halen tutuklu olan seçilmiş diğer parti milletvekillerini de yakından ilgilendiriyor.
Hem Haberal hem de Balbay için uzun süredir çalışmalar devam ediyordu. Bundan sonra gerekçeli karar mahkemeye gidecek ve süreç başlayacak.
Balbay'a 5 bin lira tazminat
Anayasa Mahkemesi, CHP'li Balbay ve Haberal'ın uzun tutuklulukla ilgili yaptığı bireysel başvuruda, haklarının ihlal edildiğine karar verdi. Balbay'a 5 bin lira manevi tazminat ödenecek.
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, CHP milletvekilleri Mustafa Balbay ve Mehmet Haberal'ın tutukluluklarının makul süreyi aştığı ve seçilme haklarının ihlali iddiasıyla yaptıkları başvuruyu haklı buldu. Yüksek Mahkeme, Balbay'a 5 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümünün verdiği kararda, Balbay'ın tutuklanmayı haklı gösterecek somut olay, olgu ve bilgi mevcut olmadığı halde tutuklandığı iddiası yönünden yaptığı başvurunun "açıkça dayanaktan yoksun olması", adil yargılanma hakkı ile ifade hürriyetinin ihlal edildiği iddiaları yönünden yaptığı başvurunun ise "başvuru yollarının tüketilmemiş olması" nedeniyle kabul edilemez olduğu belirtildi.
Yüksek Mahkeme, Balbay'ın seçilme hakkının ihlal edildiği ile tutukluluğun makul süreyi aştığı iddiaları yönünden yaptığı başvurusunu kabul edilebilir buldu.
Balbay'ın tutukluluğun makul süreyi aştığı iddiasıyla ilgili, Anayasa'nın seçme ve seçilme hakkını düzenleyen 67. maddesinin 1. fıkrasıyla bağlantılı olarak, Anayasa'nın 19. maddesinin 7. fıkrasındaki, "Her ne sebeple olursa olsun, hürriyeti kısıtlanan kişinin, kısa sürede durumu hakkında karar verilmesini ve bu kısıtlamanın kanuna aykırılığı halinde hemen serbest bırakılmasını sağlamak amacıyla yetkili bir yargı merciine başvurma hakkı"nın ihlal edildiğine karar verildi.
Seçilme hakkının ihlal edildiği iddiasıyla ilgili de Anayasa'nın 19. maddesinin 7. fıkrasıyla bağlantılı olarak, 67. maddesindeki seçme ve seçilme hakkının ihlal edildiğine hükmedildi.
Balbay'a, 5 bin lira manevi tazminat ile Balbay tarafından yapılan 172 lira 50 kuruş harç ve 2 bin 640 lira vekalet ücretinden oluşan toplam 2 bin 812 lira 50 kuruş yargılama giderinin ödenmesine karar verildi.
Haberal'a tazminat yok
Yüksek Mahkeme, Haberal'ın tutuklanmayı haklı gösterecek kuvvetli suç şüphesi ve nedeni bulunmadığı halde tutuklanma iddiası yönünden başvurusunu "açıkça dayanaktan yoksun olması" nedeniyle kabul edilemez buldu.
Tutukluluğun makul süreyi aştığı ve tutukluluğa itirazların etkili bir şekilde incelenmediği iddiaları yönünden yapılan başvuruyu ise kabul edilebilir bulan Anayasa Mahkemesi, tutukluluğun makul süreyi aştığı iddiasıyla ilgili, Balbay kararında olduğu gibi, Anayasa'nın 67. maddesinin 1. fıkrasıyla bağlantılı olarak 19. maddesinin 7. fıkrasının ihlal edildiğine hükmetti.
Yüksek Mahkeme, Haberal'ın, seçilme hakkının ihlal edildiği iddiasıyla ilgili de Anayasa'nın 19. maddesinin 7. fıkrasıyla bağlantılı olarak 67. maddesinin 1. fıkrasının ihlal edildiğine karar verdi.
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümünün kararında, Haberal'ın, tutukluluğa itirazının etkin bir biçimde incelenmediği iddiasıyla ilgili olarak, itirazın duruşmalı olarak incelenmediği ve kararın gerekçesiz olduğu iddiaları yönünden Anayasa'nın 19. maddesinin uzun yargılamadan doğan zararların devletçe ödenmesine ilişkin 8. fıkranın ihlal edilmediği belirtildi.
Cumhuriyet Savcısının yazılı mütalaasının bildirilmediği iddiası yönünden ise Anayasa'nın 19. maddesinin 8. fıkrasının ihlal edildiğine karar verilerek, Haberal tarafından yapılan 172 lira 50 kuruş harç ve 2 bin 640 lira vekalet ücretinden oluşan toplam 2 bin 812 lira 50 kuruş yargılama giderinin, Haberal'a ödenmesine hükmedildi.
Ödemelerin, kararın tebliğini takiben başvurucuların maliye hazinesine başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması halinde, bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal faiz uygulanmasına, kararların birer suretinin İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine karar verildi.
Diğer tutuklu vekilleri de ilgilendiriyor
Tutuklu yargılanan BDP'li vekillerin, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapmaları durumunda tahliyelerinin gündeme gelebileceği belirtiliyor.
CHP'den Balbay dışında, Mehmet Haberal, BDP'den Gülseren Yıldırım, Selma Irmak, Faysal Sarıyıldız, İbrahim Ayhan, Kemal Aktaş, MHP 'den ise Engin Alan, son seçimlerde TBMM'ye girmeye hak kazanmış, ancak haklarındaki davalar nedeniyle verilen tutukluluk kararları çerçevesinde yasama faaliyetlerine katılamamışlardı. Sadece Haberal, 4.5 yıllık tutukluluk süresinin ardından, geçen Ağustos ayında mahkemenin hakkında verdiği tahliye kararının ardından, TBMM Genel Kurulu'nda yemin ederek, görevine başlamıştı.
Engin Alan da tazminat alabilir
Tutuklu vekillerden Engin Alan'ın davasında son hüküm Yargıtay tarafından verildi ve Alan'ın cezası kesinleşti. Ancak yine de, Anayasa Mahkemesi'nin "milletin temsil hakkı ölçüsüzce ihlal edildi" kararı, Alan için tahliyenin önünü açmasa da, başvuru yapması halinde tazminatın önünü açabilir.
Cihaner: Karar, derhal tahliyeyi gektirir
Hürriyet’in ‘karara ne getirir’ sorusu üzerine ise Cihaner, “Basında yazdığına göre karar iki gerekçeye dayanıyor. Tutukluluğun uzun sürmesi ve seçme seçilme hakkının ihlali. Eğer gerekçeler bunlarsa bu kararın derhal tahliyeyi sağlaması gerekir. Çünkü Balbay’ın milletvekilliği sıfatı devam ediyor. Karar kesinleşmediği için Yargıtay aşamasında olduğu için AYM’nin bu gerekçeleri derhal tahliyeyi gerektirir” dedi.
Kılıçdaroğlu: Yargının gereğini yerine getirmesini bekliyorum
AYM'nin kararı ile ilgili açıklama yapan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, "Yargının gereğini yerine getirmesini bekliyorum. Tutuklu vekillerin TBMM'de bulunması önemli. AYM'nin kararı çok önemlidir umarım duyarlılık sürer" dedi.