Amazon'un kurucusu ve dünyanın en zengin insanlarından biri olan Jeff Bezos'un telefonunun 2018 yılında Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın gönderdiği WhatsApp mesajıyla hacklendiği haberinin yankıları sürüyor.
Guardian'ın Salı günü yayımladığı özel haberinde, Prens Muhammed bin Selman'ın Bezos'a gönderdiği ve bir videonun yer aldığı mesajda şifrelenmiş özel bir yazılımın bulunduğu ve bununla Bezos'un telefonunun hacklendiği öne sürüldü.
Washington Post gazetesinin sahibi de olan Bezos'un hacklenmesi ile ilgili iddialar ünlü iş adamının sevgilisiyle özel görüntülerinin ortaya çıkması ve Washington Post gazetesinin yazarı Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesine kadar geniş bir kronolojik olaylar zincirini içeriyor.
Diğer yandan Prens Bin Selman ve Trump'ın çok yakın olması ve Trump'ın Bezos'u eleştiren bir isim olması da ilişki ağını karmaşıklaştırıyor.
Özellikle Washington Post'un, Trump'ın seçim kampanyası sırasında izlediği yayın politikası, gazetenin Trump tarafından hedef tahtasına oturtulmasına yol açmıştı.
Bezos'un telefonunun hacklenmesiyle ilgili bilinenleri ve bu iddianın Suudi Arabistan ile ABD arasındaki ilişki açısından hangi olayları barındırdığını derledik.
Guardian gazetesinde yer alan haber ne diyor?
Guardian gazetesinin Salı günü yayımlanan haberinde dijital adli soruşturma kaynaklarının verdiği bilgiye göre Prens Selman'ın gönderdiği ve kötü bir yazılımın yerleştirildiği video mesaj ile Bezos'un telefonunun hacklendiği öne sürüldü.
Guardian'a ismini vermeden konuşan kaynaklara göre ikili arkadaşça sohbet ederken 1 Mayıs 2018'de Prens Selman'ın gönderdiği mesajla Bezos'un telefonundan saatler içinde büyük miktarda dosyalar aktarılmaya başlandı.
Gazete, aktarılan verilerin ne olduğuna dair ellerinde bir bilgi olmadığını aktardı.
Hacklenmenin gerçekleşmesinden dokuz ay sonra Amerikan gazetesi National Enquirer tarafından Bezos'un sevgilisiyle fotoğrafları yayımlanmıştı. Bu haber Bezos'un eşinden ayrılacağını duyurmasının ardından gelmişti.
Aynı zamanda söz konusu hacklenmenin beş ay ardından Bezos'un sahibi olduğu Washington Post gazetesinin Suudi yazarı Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu'nda öldürülmesi de bu olayla ilişkilendiriliyor.
Birleşmiş Milletler, Guardian'da bu haberin yayımlanmasının ardından yaptığı açıklamasında edindikleri adli analizlere göre Prens Selman'ın Bezos'a Kasım 2018 ve Şubat 2019'da WhatsApp mesajları gönderdiği, bu mesajlar ile Bezos'un "kamu kaynaklarının erişiminin olmadığı gizli ve özel bilgilerinin açığa çıktığı" belirtildi.
BM'nin özel rapörtörleri Agnès Callamard ve David Kaye imzalı raporda, büyük olasılıkla Bezos'un telefonunun Prens Selman tarafından hacklenmesi ve gözetlenmesinden ötürü kaygı duyulduğu belirtildi.
Raporda yer alan eklerde, Bezos'un sevgilisiyle olan evlilik dışı ilişkisi henüz afişe edilmemişken Kasım 2018'de Prens Selman'ın Bezos'a sevgilisine benzeyen bir kadın fotoğrafı gönderdiği belirtildi.
Trump, Bezos, Prens Selman ve Kaşıkçı'yı birbirine bağlayan olaylar zinciri nasıl gelişti?
Jeff Bezos ve Prens Selman'ın 4 Nisan 2018'de Hollywood'da düzenlenen bir yemekte telefon numaralarını paylaştığı düşünülüyor.
O sıralarda Amazon'un Suudi Arabistan'da veri merkezi açması görüşmeleri yürütülüyordu.
Ancak ikili arasındaki olayların gelişmelerine yol açacak zincir daha eskiye dayanıyor.
- Eylül 2017
Bezos'un sahibi olduğu Washington Post, Kaşıkçı'nın Suudi Arabistan ve Prens'i eleştirdiği ilk yazısını yayımlıyor.
- 17 Temmuz 2017
ABD Başkanı Donald Trump'ın düzenlediği Beyaz Saray yemeğinde Prens Bin Selman'ın danışmanı ile Bezos'un sevgilisiyle fotoğraflarını yayımlayan National Enquirer gazetesinin bağlı olduğu şirket American Media Inc'in (AMI) CEO'su David Pecker tanışıyor.
- 28 Eylül 2017
Prens Bin Selman, Suudi Arabistan'da David Pecker ile buluşuyor.
- 26 Mart 2018
American Media Inc (AMI), Suudi Arabistan ve Prens'i öven 100 sayfalık bir dergi yayımlıyor.
- 4 Nisan 2018
Prens ve Bezos, Hollywood'da düzenlenen bir yemekte bir araya geliyor.
- 1 Mayıs 2018
Jeff Bezos ve Prens mesajlaşıyor; Bin Selman'ın gönderdiği mesajla Bezos'un telefonuna kötü bir yazılımın girdiği iddia ediliyor.
- Mayıs 2018
Jeff Bezos, sevgilisine samimi mesajlar gönderiyor.
- 2 Ekim 2018
Washington Post yazarı Cemal Kaşıkçı, İstanbul'daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu'nda öldürülüyor.
- 15 Ekim 2018
Suudi Arabistan'da Washigton Post'un Kaşıkçı haberlerine karşı meydana gelen tepki, Amazon'un boykot edilmesine yönelik sosyal medya kampanyasının başlamasına yol açıyor.
- 10 Ocak 2019
The National Enquirer gazetesi, Bezos'un evlilik dışı ilişkisini afişe ediyor, samimi mesajlarını yayımlıyor. Bu haber Bezos ile eşinin boşanma haberini açıklamasından kısa bir sonra geliyor.
- 7 Şubat 2019
Jeff Bezos yazdığı blog yazısında National Enquirer'ın kendisini çıplak fotoğraflarını yayımlamakla tehdit ettiğini açıklıyor.
Bezos, Washington Post'un, National Enquirer'ın Bezos'un mesajlarına nasıl ulaştığını araştırmayı bırakmaması takdirinde çıplak fotoğraflarının yayımlanması tehdidinin yöneltildiğini yazıyor.
Bezos bu yazısında National Enquirer ve Suudi Arabistan arasındaki ilişkilere dikkat çekiyor.
- 8 Şubat 2019
Suudi Arabistan, Bezos'un National Enquirer'da yayımlanan haberleriyle hiçbir ilişkisi olmadığını iddia ediyor.
AMI da yayımladıkları haberde Suudi Arabistan bağlantısı olduğunu reddederek Bezos'un sevgilisinin erkek kardeşi tarafından söz konusu belgeleri edindiklerini öne sürüyor.
- 30 Mart 2019
Bezos'un güvenlik şefi Gavin de Becker, Daily Beast dergisine yazdığı makalesinde güvenlik kaynaklarının yaptığı araştırma sonucunda Bezos'un telefonunun hacklenmesinde çok büyük ihtimalle Suudi Arabistan'ın parmağının olduğunu açıklıyor.
- 19 Haziran 2019
Birleşmiş Milletler (BM) Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin 'vahşi ve önceden tasarlanmış' bir şekilde Suudi Arabistan yetkilileri tarafından planlandığı bulgularına ulaştığını açıklıyor.
- 21 Ocak 2020
Guardian ve Financial Times, Bezos'un telefonunun hacklenmesine yönelik makalesini yayımlıyor.
Bu makale, Bezos'un mesajlarının nasıl sızdırıldığını araştırması için tuttuğu FTI Consulting şirketinin gizli raporundan yola çıkılarak hazırlanıyor.
- 22 Ocak 2020
Vice'ın teknoloji ekibi Motherboard, raporun tümünü yayımlıyor.
Neden Bezos hedef alındı?
Guardian gazetesine konuşan Suudi Arabistan uzmanlarına göre Bezos'un hedef alınmasının en büyük nedeni Washington Post gazetesinin sahibi olması.
New York Times gazetesi daha önce Prens Selman'ın yazıları yüzünden "Kaşıkçı'nın kafasına bir kurşun sıkmak istediğini" yakınlarına söylediği iddiasına yer vermişti.
Kaşıkçı'nın, Suudi Arabistan'ı eleştiren bir tutum takınmasının ardından Arap ülkelerinde yayımlanan Al Hayat gazetesindeki yazıları sona erdirilmişti. Bunun üzerine Kaşıkçı Washington Post gazetesinde yazmaya başlamıştı.
Bezos'un telefonunu hackleyen program hakkında ne biliniyor?
BM'nin konuyla ilgili yayımladığı raporunda, büyük ihtimalle özel bir İsrailli gözetim şirketi olan NSO tarafından hazırlanan bir yazılımla Bezos'un telefonunun hacklendiği belirtildi.
Bu tespitin,"benzeri sanal silahların uzman analizi yapıldıktan sonra" gerçekleştirildiği aktarıldı.
NSO ise iddiaları reddederek, "Su götürmez bir şekilde bizim teknolojimizin kullanılmadığını belirtebiliriz" dedi.
Suudi Arabistan'ın NSO tarafından üretilen bir gözetim yazılımını satın aldığı bilinmekte.
Daha önce de Suudi Arabistan muhalifi aktivistlerin NSO tarafından üretilen bir yazılımla telefonlarının WhatsApp üzerinden hacklendiği öne sürülmüştü.
Bezos'un iPhone X marka telefonunun ve Facebook'un sahibi olduğu WhatsApp programının hedef olması ise güvenlik açısından soru işaretlerinin ortaya çıkmasına neden oldu.
Facebook, Ekim 2019'da NSO'yu iki haftada 1.400 telefona WhatsApp üzerinden sızma girişimi yüzünden ABD'de mahkemeye verdi.
Yine Facebook Kasım 2019'da yaptığı açıklamada özel bir şekilde hazırlanan MP4 uzantılı video dosyaları ile kötü yazılımların telefonlara gönderilebildiğini belirtti.
Vice'ın teknoloji ekibi Motherboard ise İtalya merkezli ve 2018 yılında Suudi Arabistan bağlantılı birinden yatırım aldığı iddia edilen Hacking Team şirketinin bu yazılımı üreten diğer bir şirket olabileceğini aktardı.
Bu tarz bir hacklemenin gerçekleştirilmesi için çok sayıda kaynak ve para aktarılması gerektiğini belirten uzmanlar, sıradan kişilerin telaş etmesine gerek olmadığını; ancak iş insanlarının, siyasetçilerin ve aktivistlerin hedef olabileceğini belirtiyor.
Bezos iddiaların karşısında ne dedi?
Bezos, konuyla ilgili haberlerin yayımlanmasının ardından bir tweet atarak, Kaşıkçı'nın öldürüldüğü İstanbul'daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu'nun önünde 1 Ekim 2019'da düzenlenen anma töreninde çekilen bir fotoğrafını paylaştı.
Suudi Arabistan iddiaların karşısında ne dedi?
Suudi Arabistan iddiaları reddetti.
ABD'nin Suudi Arabistan Büyükelçiliği, attığı tweetinde iddiaları 'saçma' olarak tanımlayarak iddiaların araştırılmasını istedi.