Nobel Ödülleri’nin açıklanmasına bir hafta kala Alternatif Nobel Ödülleri sahiplerini buldu. Doğru Yaşam Vakfı (Right-Livelihood ) tarafından verilen ödüle bu yıl ABD’li Robert Bilott, Hint Colin Gonsalves, Azeri Hatice İsmailova ve Etiyopyalı Yetneberş Nigussie layık görüldü.
Bu ödüle geçen yıl da Cumhuriyet Gazetesi "korkusuzca araştırmacı gazetecilik örneği verdiği, baskı, sansür ve ölüm tehditlerine boyun eğmeden fikir ve basın özgürlüğünü savunduğu” gerekçesiyle layık görülmüştü.
Ödüle layık görülen isimleri Doğru Yaşam Vakfı’nın Başkanı Ole von Uexküll açıkladı. Vakıf Başkanı ödül sahiplerinin cesur çalışmaları ile dünyanın en korkunç zorluklarına karşı koyduklarını söyledi. Von Uexküll "Demokrasinin alarm verici bir biçimde darbeler aldığı bir dönemde bu dört kişinin başarıları bize herkes için adil, barışçıl ve sürdürülebilir bir dünyanın yolunu gösteriyor" diye konuştu.
Dünyanın en saygın insan hakları ödülleri arasında sayılan ödüle layık görülen isimler ve çalışmaları özetle şöyle:
Robert Bilott - ABD
ABD’li çevre hukuku uzmanı Robet Bilott, bu ödüle Batı Virginia eyaletindeki Parkersburg ve çevresindeki içme suyuna PFOA (perfluorooktanoik asit) karışan 70 bin kişiyi temsilen 19 yıl sürdürdüğü hukuk mücadelesi nedeniyle layık görüldü. 52 yaşındaki Bilott, teflon tava ve tencereler ile leke tutmayan kumaşlarda bulunan bu kimyasal nedeni ile ABD kimya devi DuPont’u karşısına aldı. Bilott, sadece müvekkilleri için tazminat kazanmakla kalmadı, aynı zamanda o dönemden bu yana zehirli kimyasallara ilişkin daha iyi düzenlemelerin yapılmasını da sağladı. Doğru Yaşam Vakfı, bu davanın PFOA hakkında bir dizi bilimsel gerçeğe ulaşılması ve sağlığa zararlı kimyasalların küresel çapta üretiminin giderek azalmasını sağladığını açıkladı.
Colin Gonsalves - Hindistan
Hint Colin Gonsalves küresel çapta en başarılı insan hakları avukatı olarak kabul ediliyor. Hindistan Yüksek Mahkemesi’nde görevli 1952 doğumlu avukat, 1989 yılında kurduğu İnsan Hakları Hukuk Ağı (Human Rights Law Network) ile yoksullar, varoş sakinleri, mülteciler ve modern yaşamın kölelerini mahkemede temsil ediyor. Gonsalves mücadeleleri sonucu çocuklara 2001 yılında "beslenme hakkı" ve bu sayede okullarda ücretsiz öğle yemeği ile 400 milyon yoksul Hintliye tahıl yardımı gibi haklar kazandırdı.
Hatice İsmailova - Azerbaycan
Bu yıl Alternatif Nobel Ödülü’ne layık görülen bir diğer isim de Azeri gazeteci Hatice İsmailova. 41 yaşındaki araştırmacı gazeteci Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve ailesinin petrol ve doğal gaz zengini eski Sovyet ülkesinde nasıl zenginleştiğini ortaya çıkardı. Gazeteci 2014 yılında gözaltına alındı. Vergi kaçırma suçlaması ile 7,5 yıl hapis cezasına çarptırılan gazeteci daha sonra şartlı tahliye edildi. Eylül ayı başında Alman Süddeutsche Zeitung için kaleme aldığı bir yazıda bu gözdağının ülkede istisnai bir durum olmadığını belirtti. İsmailova "Gazetecilerin kaçırılıp dövülmesi Azerbaycan’da bir rutine dönüştü" diye yazdı.
Yetneberş Nigussie - Etiyopya
Ödüle layık görülen dördüncü ve son isim ise Etiyopyalı Yetneberş Nigussie. 35 yaşındaki Nigussie, kendini ülkesindeki engelli bireylerin hakları ve eğitimine adamış bir avukat. Doğru Yaşam Vakfı, 6 yaşında kör olan avukatın bu sayede erken yaşta evlilikten kurtularak görme engelliler okuluna gidebildiğini belirtiyor.
Alternatif Nobel Ödülü 1980 yılından bu yana insan hakları, çevre ve barış adına veriliyor. Toplam 314 bin 500 euroluk para ödülü, ödüle layık görülen dört isim arasında paylaştırılacak.
© Deutsche Welle Türkçe
DPA/EPD, BD/BK