Federal Anayasayı Koruma Teşkilatı Eylül ayı sonunda eyalet yönetimlerine, Diyanet İşleri Türk İslam Birliği (DİTİB) hakkında bilgi içeren bir dosya göndererek, DİTİB'le ilgili ellerindeki materyal ve bilgileri paylaşarak görüş bildirmelerini istedi. Bu dosyada "Anayasayı Koruma Teşkilatı'nın özellikle Suriye'nin kuzeyindeki Türk askeri operasyonu nedeniyle bazı DİTİB cami cemaatlerinin anayasaya düşman, milliyetçi ve dinci faaliyetler geliştirdikleri ve bu kapsamda açıklamalarda bulundukları" belirtilmişti.
DİTİB'in faaliyetlerinin en yoğun tartışıldığı eyaletlerden biri Kuzey Ren Vestfalya. Eyaletin Anayasayı Koruma Teşkilatı Başkanı Burkhard Freier'e göre "DİTİB dini bir organizasyon değil. Freier, Anayasayı Koruma Teşkilatı’nın Almanya’daki Türk-milliyetçi faaliyetleri izlediğine dikkat çekerek, DİTİB’in de geçmişte bu tip faaliyetlerle gündeme geldiğini söyledi. Freier bu nedenle de DİTİB’in istihbarat birimlerinin alanına girdiğini belirtti.
Anayasayı Koruma Teşkilatı DİTİB ile Türk Büyükelçiliği arasında yapısal bir bağlantı olup olmadığını da izlemek istiyor. Teşkilat eyaletlere gönderdiği DİTİB'le ilgili dosyada, "DİTİB Genel Başkanı Nevzat Yaşar Aşıkoğlu'nun Berlin'deki Türk Büyükelçiliği'nde de görevli olduğu ve DİTİB Genel Başkanı’nın DİTİB üyelerince değil, Diyanet tarafından belirli bir süreliğine seçildiğine" yer verildi. Ayrıca hiyerarşik düzlemde konsolosluktaki din hizmetleri ataşelerinin DİTİB'e bağlı camileri düzenli olarak ziyaret ederek görüş alışverişinde bulunduğu belirtildi.
Anayasayı Koruma Teşkilatı'nın bulgularına göre, 2016 yılında DİTİB'e bağlı bazı camilerde görev yapan imamların Almanya'da Türk hükümetine muhalif 28 kişinin adını bu ateşelere ilettiği bilgisine yer verildi. Bunun yanı sıra Gülen yapılanmasına yakın 11 kuruluşla ilgili edindikleri bilgileri de Diyanet'e aktardıkları ileri sürüldü.
Katolik Haber Ajansı'na göre (KNA) Almanya'da hiçbir eyalet anayasayı koruma teşkilatı DİTİB'i resmi olarak izleme kararı almış değil. Bu konuda Anayasayı Koruma Teşkilatlarının yargı önünde de başarısız olma ihtimalleri söz konusu. Teşkilattan bir yetkili, "DİTİB'in Almanya'da yıkıcı ya da yayılmacı bir faaliyette olduğuna yönelik bir emare yok" diye konuştu.
"Milliyetçi ama radikal değil"
Eyalet Anayasayı Koruma Teşkilatları'nın genel eğilimi, "DİTİB'in milliyetçi ancak radikal dinci olmadığı yönünde." Düsseldorf İçişleri Bakanlığı'ndan bir sözcü DİTİB'in Anayasa açısından izlenmesi gereken bir kuruluş olarak nitelendirilmesi için "ciddi hukuki engellerin aşılması" gerektiğini belirtti.
Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti'nde ise DİTİB'le ilişkiler konusundaki tavır daha net. Kuzey Ren Vestfalya’da eski hükümet (Sosyal Demokrat-Yeşiller) DİTİB imamlarının casusluk faaliyetleri yürüttüğüne ilişkin iddiaların ardından DİTİB'le din dersi, cezaevlerindeki manevi hizmet ve radikallikle mücadele gibi alanlardaki işbirliğini sonlandırma kararı almıştı. Hristiyan Birlik-Hür Demokrat koalisyonu da DİTİB'le işbirliğini dondurmuş durumda. Eyalet Uyum Müsteşarı Serap Güler DİTİB'e alternatif bir organizasyonunun kurulmasından yana. Güler, "Ülkedeki liberal Müslümanların organize olmaları harika bir sinyal olur" diye konuştu.
DİTİB'e bağlı camilerde görev yapan bazı imamların, Gülen yapılanmasına yakın olduğundan şüphe edilen kişiler hakkında Ankara'ya rapor gönderdiği yönündeki iddialar Almanya'da tepkiyle karşılanmıştı. Almanya'da DİTİB’e bağlı 900'den fazla cami bulunuyor.