2. Dünya Savaşı'ndan sonra küllerinden doğan ve Avrupa'da zirveye çıkan Alman ekonomisi son 16 yıldaki en kötü resesyona girdi. 2009 için yüzde 1,5 daralma tahminleri tutarsa savaş yıllarına geri dönülmüş olacak.
Avrupa'nın en büyük ekonomisine sahip olan Almanya'da gayrisafi yurtiçi hasıla 3'üncü çeyrek dönemde yüzde 0,5 daraldı. İkinci çeyrekte yüzde 0,5 olarak duyurulan daralmanının da mevsime bağlı etkenler dikkate alındığında yüzde 0.4 olarak hesaplandığı duyuruldu. Böylece Alman ekonomisi son 12 yıldan bu yana en kötü resesyon dönemine girmiş oldu. Bu aynı zamanda, Almanya'nın İrlanda'nın ardından resesyona giren ikinci Euro Bölgesi ülkesi olduğu anlamına da geliyor.
Bloomberg'in daha önce yaptığı araştırmaya göre uzmanlar 3'üncü çeyrek dönemde yüzde 0.2 dolayında düşüş bekliyordu. Ancak Alman ekonomisindeki daralma uzmanların beklentilerini fazlasıyla geride bıraktı. DekaBank ekonomistlerinden Sebastinan Wank, Spiegel'e yaptığı açıklamada, "Düşüş beklenenden daha kuvvetli oldu. Bu durumda verilmesi gereken mesaj resesyonun başladığıdır" dedi. Ing Financial Markets'tan Carsten Brzeski de Alman ekonomisinin durumunu Reuters'a yorumlarken, "Eğer bugünkü rakamların kötü olduğunu düşünüyorsanız gelecek çeyrek dönemi bekleyin" diye konuştu.
12 yılın en kötü dönemi
Resesyon ekonominin her bir 3 ay süren 2 çeyrek dönemde üst üste daralması olarak tanımlanıyor. Alman ekonomisi en son 1996 yılında bu kadar kötü bir şekilde daralmıştı. Ekonomisi ihracata dayalı olan Almanya, sık sık dünya genelinde en fazla ihracat yapan ülke unvanını alıyordu. Küresel kriz, Alman ihraç ürünlerine talebi düşürdü ve bu durum reel sektör üzerinde etkisini göstermeye başladı.
Avrupa'nın en büyük mühendislik şirketi Siemens, 2010 yılına kadar 16 bin 750 kişiyi işten çıkarmayı planlıyor. Alman borsasında DAX endeksi bu yıl yüzde 40'ın üzerinde geriledi. İş dünyasının ekonomiye duyduğu güven geçen ay son 5 yılın en düşük düzeyine gerilerken, imalat sektöründe talepler de eylülde dip seviyeye indi. Şirketler küçülmeye giderken, tüketicilerin de harcamaları daha fazla kısma eğilimine girmesi bekleniyor. Otomobil yedek parçaları üreten Continental, 5 bin çalışanını işten çıkarma planı yaparken, General Motors'a bağlı olan Adam Opel, üretim azaltma planları doğrultusunda Eisenach ve Bochum'daki fabrikalarını 2-3 hafta süreyle kapattı. Avrupa'nın 2'nci büyük havayolu kuruluşu Lufthansa da yolcu sayısının geçen ay azaldığını bildirdi.
Bank of America'nın Londra'daki Avrupa Başekonomisti Holger Schmieding, Bloomberg'e yaptığı açıklamada, Almanya'nın resesyon sürecine girdiğini ve durumun çok ciddi olduğunu belirterek, "Daralma gelecek yıl yüzde 1'i geçebilir ve biz de Euro Bölgesi için tahminlerimizi aşağıya çekmek zorunda kalabiliriz" dedi.
Ekonomi bilgeleri uyarmıştı
Avrupa Birliği'nin istatistik birimi Eurostat, para birimi olarak euro kullanan 15 ülkenin oluşturduğu Euro Bölgesi ekonomisinin üçüncü çeyrekteki performansına ilişkin rakamları bugün açıklayacak. Alman ekonomisine ilişkin rakamların açıklanmasının ardından euro dün yüzde 1'in üzerinde değer kaybetti. Euro son 4 ayda ise dolar karşısında yüzde 20 geriledi. Bu ortamda Avrupa Merkez Bankası'nın 4 Aralık'ta yapacağı toplantıda alacağı kararlar da daha büyük bir önem kazandı. Yatırımcılar ve uzmanlar en az yarım puanlık bir faiz indirimi beklentisi içinde.
Alman hükümetine ekonomik alanda danışmanlık yapan ve "Wirtschaftsweisen" (ekonomi bilgeleri) adı verilen 5 kişilik uzman grubu da önceki gün, Almanya'nın 2009'da resesyona gireceği uyarısında bulunmuştu. Bu uzmanlar grubu tarafından hazırlanan raporda, yıllardan bu yana olumlu bir gidişat sergileyen istihdam piyasasındaki gelişmelerin gelecek yıldan itibaren kötüleşeceği belirtilmiş, işsizlerin sayısının da gelecek yıl ortalama 35 bin artarak 3.3 milyona yükselmesinin beklendiği kaydedilmişti. Rapora göre, belirli sektörlerin devlet tarafından desteklenmesi olumlu sonuçlar doğurmayacak. Raporu hazırlayan uzmanlar Başbakan Angela Merkel'in ekonomik büyümeyi canlandırabilmesi için 50 milyar euroluk harcama paketini genişletmesi gerektiğini düşünüyor. Alman ekonomisinin gelecek yıl yüzde 1,5 daralacağını tahmin eden uzmanlar da var. Eğer bu öngörü gerçekleşirse İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki en kötü daralma yaşanmış olacak.
Morgan Stanley de resesyon diyor
Uluslararası Para Fonu (IMF) geçen hafta yayımladığı raporda, ABD, Japonya ve Euro Bölgesi ekonomilerinin gelecek yıl küçüleceğini, Almanya ekonomisinin de daralacağını öngörmüştü. Avrupa Komisyonu da 3 Kasım'daki açıklamasında Euro Bölgesi'nin şimdiden resesyona girmiş olabileceğini duyurmuştu. Almanya, ihracatının yüzde 40'ın Euro Bölgesi'ndeki ülkelere yapıyor. Bu ülkelerin ekonomilerindeki yavaşlama Almanya açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. Alman ekonomisi son olarak 2003 yılında resesyona girmiş, ancak bu durumu atlatmayı başarmıştı.
Bu arada Morgan Stanley dün yayımladığı bir raporda küresel ekonomide resesyonun 2009'da daha da derinleşmesinin beklendiği 2010'da ise ılımlı bir iyileşmenin öngörüldüğü dile getirildi. Rapora göre sanayileşmiş ülkeler 2009 boyunca ekonomik büyümeyi hızlandıracak politikalara odaklanacak. ABD, Avrupa ve Japonya merkez bankalarının daha ileri seviyede önlemler alacakları ve reel ekonominin canlandırılması için faiz oranlarını düşük seviyede tutmaya devam edecekleri dile getirilen raporda mali paketlerin, ekonomilerin yeniden büyüme eğilimini yakalamasına yardımcı olacakları da ifade edildi. Raporda gelişen ülkelerde ise krize karşı önlem almada farklı politikaların izlendiğine dikkat çekildi.