Almanya'da sanayi şirketleri alarm veriyor. Artan elektrik maliyetleri yüzünden Alman sanayisi zor günler geçiriyor.
Almanya'nın doğusundaki Saksonya eyaletinde bulunan Lossnitz dökümhanesi, Audi, BMW ve Porsche için üretim yapıyor. Ancak Genel Müdür Max Jankowsky, 85 çalışanın geleceği konusunda endişeli. DW'ye konuşan Jankowsky, "Mevcut elektrik fiyatları beni çok endişelendiriyor. Bunlar büyük belirsizlikler" diyor.
Büyükbabası da şirketi yönetmiş. 176 yıllık geçmişe sahip dökümhane, ekonomik krizler ve dünya savaşları atlatmış. Jankowsky, mevcut gidişattan hiç memnun değil.
Yüksek enerji fiyatları
Lossnitz'deki bu döküm fabrikası münferit bir örnek değil. 850 çalışanı olan büyük çelik üreticisi Feralpi Stahl'ın Genel Müdürü Uwe Reinecke, bazı günlerde üretimi geçici olarak durdurmak zorunda kaldıklarını söylüyor.
Altı binden fazla çalışanı olan çelik üreticisi Georgsmarienhütte'nin Genel Müdürü Anne-Marie Großmann ise şu anda sadece elektrik fiyatlarının daha uygun olduğu gece ve hafta sonları üretim yaptıklarını belirtiyor.
Feralpi ve Georgsmarienhütte, elektrikle ergitme yapıyorlar ve bunun için çok fazla elektriğe ihtiyaçları var. Sadece çelik üreticisi Georgsmarienhütte'nin bir yılda tükettiği elektrik miktarı, kendi ifadelerine göre, Almanya'da 150 bin nüfuslu bir şehrin toplam sarfiyatından daha fazla.
Sanayinin kalbi
Çelik üretim tesisleri ve dökümhaneler, ekonomi için önemli bir hammadde olan ve otomobil, köprü ve demiryolu rayları yapımında kullanılan metalleri ürettikleri için "sanayinin kalbi" olarak da nitelendiriliyor.
Alman Sanayi ve Ticaret Odaları (DIHK), 2024 yılında yüksek elektrik tüketen 300'den fazla şirketle enerji dönüşümü ve iklim koruma uygulamalarını konu alan Enerji Dönüşümü Barometresi adlı anket yaptı. Buna göre, şirketlerin neredeyse yarısı (yüzde 45), yüksek maliyetler nedeniyle üretimi azaltmayı veya yurt dışına taşımayı planlıyor. Hatta bazıları, üretimi çoktan ülke dışına kaydırmış bile.
Dalgalanan fiyatlar
2022 yılında, sanayi elektriği fiyatı tavan yaptı. Sanayi elektriği fiyatı, diğer şeylerin yanı sıra harçlar, vergiler ve şebeke ücretlerini de içeriyor. Şebeke ücretleri, elektrik şebekesini kullanmak için alınan bir ücret.
Almanya'da gazla çalışan enerji santrallerinde de elektrik üretiliyor. Rusya, Şubat 2022'de Ukrayna'ya saldırdığında ve Rusya'nın Almanya'ya gaz sevkiyatı durduğunda, fiyatlar bariz şekilde artmıştı. Ancak aradan geçen zaman içinde fiyatlar, yeniden savaş öncesi seviyelere geriledi.
Uluslararası rekabet gücü zayıflıyor mu?
DIHK Başkan Yardımcısı Achim Dercks, DW'ye yaptığı açıklamada Almanya'daki enerji fiyatlarının dünya çapında en yüksekler arasında olduğunu belirtiyor ve ekliyor:
"Almanya'nın ekonomik merkezi, enerji maliyetleri açısından gerek Avrupa'da gerekse küresel çapta rekabetçi bir konumda değil."
ABD'de sanayi elektriği fiyatı çok daha uygun. 2023 yılında, kilowat saat başına yaklaşık yedi cent iken Almanya'da yaklaşık 20 centti. Bavyera İşletmeler Birliği'nin (vbw) bir araştırmasına göre, Çin'de ise aynı yıl kilowat saat ücreti yaklaşık 8 centti.
Avrupa'da, Almanya'nın sanayi elektriği fiyatları 2022'de orta seviyelerdeydi. Saatte 150 gigawatt'tan fazla tüketimi olan şirketler, AB ortalamasından yaklaşık yüzde 10 daha fazla ödedi.
Karşılaştırma yapmak zor
Almanya'da "sanayi elektriği fiyatı" diye bir şey yok. Büyüklüğe, sektöre ve enerji tüketimine bağlı olarak, elektrik vergisi veya şebeke ücretleri konusunda çeşitli indirimler söz konusu. Örneğin, büyük bir fırın, bir çelik fabrikasından çok farklı bir fiyat ödüyor.
Bu nedenle uluslararası karşılaştırmalar yapmanın hayli zor olduğunu vurgulayan Fraunhofer Güneş Enerjisi Sistemleri Enstitüsü'nden Leonhard Probst, nihai tüketici elektrik fiyatlarının, her zaman ilgili ülkedeki satın alma gücüne bağlı olduğunu belirtiyor.
Probst, DW'ye yaptığı açıklamada "Örneğin Almanya'daki ekmek fiyatı ile Bulgaristan'daki ekmek fiyatını karşılaştıramazsınız" diyor.
"Nihai tüketici elektrik fiyatı" ifadesi, harçlar, şebeke ücretleri ve vergiler dahil olmak üzere müşterinin sonunda ödediği fiyatı tanımlıyor.
Gelecekteki gelişim
Lossnitz dökümhanesinin genel müdürü Max Jankowsky, fabrika binasının önündeki konteyner büyüklüğündeki kok kömürü yığınına işaret ediyor. Beyaz kristaller, siyah yüzeyi kaplıyor. Burada hâlâ geleneksel yöntemlerle döküm yapılıyor.
Ancak Almanya ve AB'de fosil yakıtların kullanımı, CO2 fiyatı olarak adlandırılan ek bir fiyata tabi. Bu, iklime zarar veren yakıtları daha pahalı hale getiriyor ve kok kömürüyle eritmeyi uzun vadede kârsız kılıyor.
Jankowsky bu nedenle geçiş yapmak istiyor, ancak elektrik fiyatları onu endişelendiriyor:
"Gelecekte burada elektrikle ergitme yapmak istiyoruz. Ancak bu, bize doğrultulmuş sivri uçlu bir bıçağa doğru koşmak gibi geliyor."
Jankowsky, özellikle orta ölçekli bir şirket olarak dönüşümde daha fazla desteğe ihtiyaç duyduklarını vurguluyor.
Ancak, Fraunhofer Güneş Enerjisi Sistemleri Enstitüsü'nden Leonhard Probst ve Ekolojik-Sosyal Piyasa Ekonomisi Forumu'nun bilimsel direktörü Swantje Fiedler, elektrik fiyatlarının, yenilenebilir enerjilerin genişletilmesiyle gelecekte istikrara kavuşacağını ve daha da düşeceğini tahmin ediyor.
Peki bu "gelecek" Lossnitz dökümhanesi gibi şirketler için yeterince yakın mı?