AKP, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin mesajlarının ardından gündeme taşıyacağı başkanlık sistemiyle ilgili çok seçenekli formül geliştiriyor. Hürriyet'ten Nuray Babacan'ın haberine göre, MHP’ye götürülecek, ‘başkanlık sistemi, yarı başkanlık sistemi ve partili cumhurbaşkanlığı’ndan herhangi birinde, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın sisteme dahil edebilmesi için 6 geçiş formülü hazırlandı. Bu formüllerden bazıları hem başkanlık hem de parlamento seçimi yapılmasını zorunlu kılıyor.
Başbakan Yıldırım’ın gelecek hafta yapacağı son görüşmelerin ardından, iki hafta içinde Meclis gündemine gelmesi beklenen ‘başkanlık sistemi paketinin’ önemli ayrıntıları ortaya çıkmaya başladı. AKP’nin ‘başkanlık, yarı başkanlık ve partilicumhurbaşkanı’ seçeneklerinden hangisi kabul edilirse edilsin, hayata geçirilmesi aşamasında ‘geçiş formülleri’ gündeme gelecek.
Erdoğan için geçiş yolları
Yapılacak anayasa değişikliğine geçici maddelerle konulacak bu geçiş formülleri, her başkanlık sistemi için ayrı olacak. Parti, referandumla bu sistemlerden birine geçilmesi durumunda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın üstleneceği rol için 6 geçiş formülü geliştirdi. İktidar partisinin, taslak önerileri özetle şöyle:
Çalışma ‘tam başkanlık sistemi’ üzerinden yapılırsa, bunun için köklü değişiklikler gerekecek. Mini anayasa paketine tam başkanlık sistemiyle birlikte sonrasını ve mevcut cumhurbaşkanının durumunu belirleyecek geçici hükümler konulacak. Bunun için üç seçenek hazırlandı. Birinci formüle göre eğer tam başkanlık sistemi benimsenirse referandumun hemen ardından hem başkanlık seçimi hem de parlamento seçiminin aynı anda yapılması planlanıyor. İkinci geçiş formülüne göre de geçici bir maddeyle mevcut cumhurbaşkanı normal süresi olan 2019’a kadar göreve devam edecek. Seçimle ilgili düzenlemeler yapılacak. Başkanlık sistemine 2019’da geçilecek. Üçüncü geçiş formülüne göre de anayasa değiştirilirken tam başkanlıktaki yetkilerin mevcut cumhurbaşkanının kullanmasına dair hüküm konulacak. Ancak başkanlık seçimine geçiş ve seçim yine 2019’da olacak. Son iki formül, seçimin hemen yapılmaması üzerine kurulurken, yetki kullanımı konusunda tartışmaları da beraberinde getirecek.
Yarı başkanlık için iki formül
Uzlaşmanın ‘yarı başkanlık sistemi’ üzerinde olması durumunda ise bunun için iki geçiş formülü öngörüldü. Birinci formülde, parlamento seçime gitmeyecek. Mevcut cumhurbaşkanı yarı başkanlık sisteminin verdiği yetkilerle yoluna devam edecek. Buna ilişkin intikal maddeleri anayasa değişikliğine konulacak. Bu öneriye göre, mevcut başbakan ve mevcut parlamento ile yola devam edilecek. İkinci geçiş önerisine göre de derhal başkan ve parlamento seçimleri yapılacak. Yeni başbakan seçilecek. İktidar partisinin son seçeneği ‘partili cumhurbaşkanlığı’ ise bugünkünden farklı sistem içermiyor. Bu sistem için tek geçiş formülü düşünülüyor. Anayasa değiştirildikten ve yetkiler tanımlandıktan sonra, mevcut cumhurbaşkanının partisiyle ilişkisinin kurulması gerekecek. Bunun için AKP kongre toplayacak ve Erdoğan genel başkan seçilecek. Olağanüstü kongreyle kısa sürede bu ilişki kurulacak. Parti bu formülde seçim düşünmüyor.