AKP hükûmetinin normalleşmenin hızlandırılması gerekçesiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunduğu “torba kanun" ile işçiler 2021 Temmuzu’na kadar ücretsiz izne çıkarabilecek. Teklif ile sözleşmeyi feshetme alanı genişletiliyor. Soma katliamının ardından tazminatsız işten çıkarılan işçilerin kıdem tazminatına ilişkin düzenleme de teklifte yer aldı.
Torba öneride yer alan düzenlemelere göre işverenlerin gelecek yılın temmuz ayına kadar işçileri ücretsiz izne çıkarmalarının önü açılıyor. Ayrıca işten çıkarma yasağı uzatılıyormuş gibi gösterilse de patronun sözleşmeyi feshetme alanı genişletiliyor. Kısa çalışmada süre uzatılarak işçilerin daha düşük ücret almalarının önü açılırken işverenlere kısa çalışmadan ve ücretsiz izinden vazgeçmeleri halinde bedeli işsizlik fonundan karşılanmak üzere destek veriliyor. Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre “torba öneride” yer alan düzenlemeler şöyle:
Cumhurbaşkanı, kısa çalışma ödeneğinin süresini sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatabilecek. Maddeyle, Cumhurbaşkanına kısa çalışma ödeneğini sadece bazı sektörler için uzatma yetkisi veriliyor.
Kısa çalışmadan vazgeçerek normal çalışma düzenine geçen işverenlere 3 ay süreyle prim desteği verilecek. Cumhurbaşkanı bu süreyi 6 aya kadar uzatabilecek. Sigortalı ve işveren hissesi pirimlerinin tamamı, işverenlerin SGK’ye ödeyecekleri primlerden mahsup edilecek. Destek 31 Aralık’ta sona erecek.
Aynı haktan yeniden normal çalışma düzenine dönmeleri koşuluyla işçileri ücretsiz izne çıkaran işverenler de yararlanabilecek. Belediyeler, il özel idareleri bu haktan yararlanamayacak.
Bir yıl uzatma yetkisi
İşverene sağlanacak destek işçilerin işsiz kaldıklarında yararlanmaları için oluşturulan işsizlik sigortası fonundan karşılanacak. Hükûmet ayrıca bir ödeme yapmayacak.
Cumhurbaşkanı, işten çıkarma yasağı ile işverene işçiyi ücretsiz izne çıkarma yetkisi süresini 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatabilecek. Bu da ücretsiz izne çıkarılan işçilerin gelecek yılın ortasına kadar aylık 1168 lira geçinmek zorunda kalacakları anlamına geliyor.
Ayrıca işten çıkarılabileceklerin kapsamı da genişletiliyor. Salgının etkileri devam etmesine karşın “belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetin sona ermesi hallerinde” de işçiler işten çıkarılabilecek.
Soma işçileri için düzenleme
Soma’da 301 işçinin yaşamını yitirdiği facianın üzerinden 6 yıl geçtikten sonra “tazminatsız” işten çıkarılan işçiler için de torba öneride düzenleme yer alıyor. Soma’da, 2014’te 301 işçinin yaşamını yitirdiği facianın ardından Işıklar, Atabacası ve Geventepe ocaklarındaki yaklaşık 3 bin işçi işten çıkarılmış, ancak kıdem tazminatları verilmemişti.
Oysa maden ocaklarında asıl işveren Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) yani devletti. Madenler rödovans sözleşmesi ile özel şirketlere devredilmişti. Aradan 6 yıl geçtikten sonra bu işçilerin kıdem tazminatlarının devlet tarafından karşılanması öngörüldü. Bunun için işçiler, 2 ay içerisinde TKİ’ye başvuracak. Tazminatlar da 6 ay içinde ödenecek. Ödeme nedeni ile TKİ’nin rödovans sözleşmesinin tarafı olan şirket ya da şirketlere rücu hakkı saklı olacak.