AKP’nin, yeni anayasa çalışmaları süresince gündemden düşmeyen “başkanlık sistemi” önerisini, yeni yasama yılında geri çekmeyi planladığı öğrenildi. Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun yaklaşık iki yıldır sürdürdüğü çalışmalarda gelinen aşamada uzlaşılan madde sayısı 61’e çıktı, ancak komisyonda sık sık tartışmalara yol açan AKP’nin başkanlık sistemi önerisi nedeniyle, akıllarda “Komisyondan yeni anayasa çıkar mı, uzlaşı sağlanır mı” soruları bulunmaya devam ediyor. Birçok temel konuda dahi uzlaşı sağlayamayan komisyon üyeleri, gelinen aşamada hâlâ birbirlerini suçlamaya devam ediyor. Muhalefet, komisyon çalışmalarında ilerleme sağlanamamasını, kabul edilme olasılığı olmadığını bilmesine rağmen, AKP’nin “başkanlık sistemi önermesine” ve “hükümetin komisyon üzerinde zaman baskısı yaratmasına” bağlıyor.
Dört parti uzlaşacak
Taraf gazetesinden Hüseyin Özkaya'nın haberine göre, komisyonun AKP’li üyeleri ise, muhalefetin “uzlaşmaz” tavırları nedeniyle çalışmaların ilerlemediğini söylüyor ve yeni anayasanın başkanlık sistemi önerisinden dolayı tıkandığı yönündeki eleştiriler için de, “Yeni anayasanın yapımını engelleyen tek ihtilaf konusu başkanlık sistemi olursa, bu anlaşmazlık ortadan kaldırılır” dediklerini hatırlatıyorlar. Akıllara, “Komisyonda uzlaşılan madde sayısı artıyor, peki partilerin kırmızı çizgileri ne olacak” sorusu gelirken, AKP’li kurmaylardan edinilen bilgilere göre, Komisyon çalışmaları yaz sonuna kadar yoğun bir tempoyla devam edecek ve uzlaşılan madde sayısı arttırılmaya çalışılacak.
Sonbaharda ise, AKP, başkanlık önerisini geri çekecek ve böylece komisyondan, üzerinde dört partinin mutabık kaldığı ortak bir anayasa metninin ortaya çıkması sağlanacak. AKP, şu an için, iki veya üç partinin mutabık kalacağı yeni bir anayasa metnine sıcak bakmıyor. Bu durumda, AKP’nin başkanlık önerisi 2015’te yapılacak genel seçimlerin sonrasına kalacak. Yeni anayasada, mevcut parlamenter sistemle yola devam edilecek. AKP’li kurmaylar, bu konuda, “Zaten 2014 yılında yapılacak cumhurbaşkanı seçimlerinde Türkiye ilk defa halkoyuyla cumhurbaşkanını seçecek ve böylece, fiilen yarı başkanlık sistemine geçilmiş olacak. Başkanlık sistemi ise, 2015 sonrasına kalır” diyorlar. Bu arada, AKP’nin önerisini geri çekmesiyle birlikte anayasa çalışmalarının 2014’e kadar tamamlanması öngörülüyor. AKP, anayasanın bir an önce bitirilmesi gerektiğini, aksi halde, sonbaharla birlikte seçim atmosferine girecek olan Türkiye’de yeni anayasa yapılamayacağını düşünüyor. Muhalefet de önerinin çekilmesiyle birlikte çalışmaların hızlanacağını söylüyor.
Neredeyse yarısında uzlaşı sağlandı
Yazım çalışmalarına 10 Mayıs 2012’de başlayan Anayasa Uzlaşma Komisyonu şu ana kadar 61 maddede anlaştı. Bu ise, yeni anayasanın yaklaşık yarısında uzlaşı sağlandığı anlamında geliyor. Tam mutabakat sağlanamayan maddelerin muhalefete göre 40’ı, AKP’ye göre ise 20’si başkanlık sistemiyle ilgili. Diğer yandan, bayram molası veren komisyon çalışmalarına bu hafta yeniden başlıyor. Uzlaşma Komisyonu bünyesindeki Yazım Komisyonu, yarından itibaren müzakerelerine devam edecek.
CHP engel olduğunu söylemişti
Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun CHP’li üyesi Atilla Kart, başkanlık sistemi önerisinin uzlaşma yolunda engel teşkil ettiğini ifade etmişti. Atilla Kart, yaptığı açıklamada, “40 maddeyi başkanlık yüzünden görüşemiyoruz. Komisyon olarak mesafe aldık. Fakat başkanlık taslağı önümüze engel çıkarıyor. Anayasa Mahkemesi’ni görüşüyoruz. 7-8 madde var tamamlayamıyoruz. Niye, çünkü başkanlık taslağı orada duruyor. Yargının, yürütmenin bölümlerinde başkanlık taslağı ile doğrudan bağlantılı bölümler var. AKP’ye göre 20, bize göre 40 maddeyi başkanlık sistemi önerisi yüzünden görüşemiyoruz” demişti.