İş dünyasına hukuksuz müdahaleler ve siyasi baskılar yabancı yatırımcıyı endişelendiriyor. Finans devleri Citigroup, Royal Bank of Scotland (RBS) ve HSBC’nin Türkiye’den çıkma kararı almasının ardından benzer bir karar da Fransız enerji devi Total’den geldi. Şirket, akaryakıt dağıtımından çıkmak için Societe Generale’e yetki verdi.
Zaman'da yer alan habere göre, akaryakıt sektöründeki düzenlemelerin kâr marjları üzerindeki baskısı artarken, Fransa merkezli petrol ve gaz şirketi Total, Türkiye’deki akaryakıt dağıtım faaliyetlerini satmak üzere Societe Generale’i yetkilendirdi. Avrupa’da akaryakıtın en pahalı olduğu ülkelerden birisi olan Türkiye’de yüzde 60’ı aşan vergi oranları ve sektördeki sert düzenlemeler, dağıtım şirketlerinin kârlarını baskılıyor. Konu hakkında bilgi sahibi bir bankacılık kaynağı, “Total, Türkiye’de akaryakıt dağıtım sektöründen çıkmak için Societe Generale’e yetki verdi. Sektörde kârlılık ciddi baskı altında, alıcı bulmaları halinde diğer yabancı şirketler de aynı yolu izleyebilir.” dedi.
Total ve Societe Generale yetkililerine ulaşılamadı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) akaryakıt dağıtım şirketleri ve bayilerinin kâr marjlarını sınırlamak üzere dönem dönem tavan fiyat uygulamasına gitmesi; bayilik sözleşmelerinin 2010 yılından itibaren beş yıl ile sınırlanması, 2011 yılından itibaren akaryakıt istasyonlarında finansal ve hizmet promosyonları dışındaki tüm promosyonların yasaklanması, gelirler ve kârlar üzerinde baskı oluşturdu. Özellikle 18 Eylül 2010 tarihinden itibaren bayilik sözleşmelerinin beş yıl ile sınırlanması ve bu sürenin bu yıl içinde dolacak olması, akaryakıt şirketlerinin mevcut bayilerini koruyabilmeleri ya da yeni bayi edinebilmeleri için yüksek tutarlarda bütçeler ayırmalarını gerektiriyor.
Aynı kaynak, “Bayilik sözleşmeleri önceden 20 yılken bunun beş yıla düşmesi ve yenilemenin bu yıl yapılacak olması bütün akaryakıt şirketlerin önünde ciddi bir maliyet. Kârların bu kadar baskılandığı bir dönemde bazı şirketler bu maliyete katlanmak istemiyorlar.” diye konuştu. EPDK verilerine göre, 80 milyar lira büyüklüğündeki akaryakıt dağıtım sektöründe 70 şirket faaliyet gösteriyor ancak ilk 10 sıradaki şirketin pazar payı yüzde 80’i aşıyor.
Avusturya merkezli OMV’nin sahibi olduğu Petrol Ofisi bu yılın ilk iki ayında 761 bin ton satış ve yüzde 25 pazar payı ile akaryakıt sektöründe lider konumda bulunuyor. OPET, yüzde 17’lik pazar payı ile ikinci sırada yer alırken, Total ise yüzde 5 pazar payı ile Shell-Turcas ve BP gibi oyuncuların ardından altıncı sırada. “Pazar payı küçük, istasyon ağı geniş olmadığında, marjlardaki daralma iş yapmayı olanaksız hale getiriyor.” diyen bir sektör kaynağı, “Büyük oyuncular bir şekilde devam etmenin yolunu buluyor ancak Total’in pazar payı görece olarak küçük.” değerlendirmesi yaptı.