Cumhurbaşkanlığı ve parlamento için yapılacak erken seçimleri izlemek üzere Türkiye’nin davet ettiği AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu (DKİHB), İhtiyaç Değerlendirme Misyonu ilk temaslarının ardından yayınladığı raporunda seçimlerin izlenmesini isterken, gözlemci sayısının da artırılmasını önerdi. Durum tespiti için yapılan ziyaretin ardından heyet, seçimlerde 28 uzun dönemli ve 350 kısa dönemli gözlemcinin bulunmasını ve seçimlerin ülke genelinde yaygın şekilde gözlemlenmesini istedi.
Cumhuriyet'ten Duygu Güvenç'in haberine göre DKİHB, 16 Nisan referandumunu 11 uzun dönemli ve 24 kısa dönemli uzman ile takip etmişti. DKİHB’nin yanı sıra AKPM heyeti de Türkiye’deki seçimleri takip edecek.
Tavsiyelere uyulmadı
İlk değerlendirmede, yasal mevzuatın büyük oranda değiştiğine dikkat çekilirken, DKİHB’nin önceki tavsiyelerine de uyulmadığı anımsatıldı. Özellikle de seçim yasalarına yönelik düzenlemelerde partiler arasında kapsayıcılık, uzlaşının eksikliği vurgulandı. Bu değişiklikler nedeniyle de raporu yazanların “tarafsızlık” ilkesi ve alt düzeylerde seçim gününe yönelik düzenlemeler konusunda endişeli olduğu kaydedildi.
İlk değerlendirmede idari kaynakların kötü kullanılmasına ve eşit kampanya koşullarına yönelik kaygıların altı çizilirken, OHAL nedeniyle alınan güvenlik önlemlerinin de özgür kampanya yapmaya engel olabileceği ve seçmenlerin bastırılmasına yol açabileceğine dair endişeye dikkat çekildi.
Türkiye’deki medya ortamının “hükümetteki partiyle ilişkili olduğu” nun vurgulandığı raporda “otosansür ve gazetecilere yönelik baskı” nedeniyle analitik bir takibin sınırlı olacağı belirtildi. Çok sayıda medya organının belli partilerin adayları hakkında haberlerini kısıtladığı da belirtilen raporda, mevzuata rağmen seçim gözlemcilerine gözetleme olanağı sağlanmadığı ifade edildi.
Heyetin 8-10 Mayıs’taki ilk temaslarının ardından yayımlanan raporda TRT’nin Cumhurbaşkanı adaylarını bir tartışma programında buluşturmama nedeni ilginç bir gerekçeyle açıkladığı ortaya çıktı. TRT, aslında tüm adayları bir tartışma programında buluşturmak istemiş, ancak Cumhurbaşkanı katılmayacağını açıkladığında bunun “eşit yayın” ilkesini korumak için iptal etmiş.