Kahramanmaraş merkezli 7,7 büyüklüğündeki depremin ardından AFAD, tartışmaların odağına oturdu. Depremin ardından yaşanan kargaşa ve koordinasyonsuzluk nedeniyle eleştirilen AFAD’ın kritik birimlerinin başında tartışma yaratan isimler yer alıyor. Bu isimlerin başında gelen İsmail Palakoğlu, Afetlere Müdahale Genel Müdürlüğü koltuğunda oturuyor. Eleştirilmesinin nedeni afetlere müdahale konusunda hiçbir uzmanlığı bulunmamasına rağmen yıllarca çalıştığı Diyanet kadrosundan bu hayati göreve atanması. Afet yaşandıktan sonra yapılacaklar konusundaki en yetkili genel müdürlük olan birimin başına Ocak 2023’te getirilen Palakoğlu’nun geçmişinde afetlerle ilgili bir kayıt bulunmuyor. Kariyerini Diyanet Vakfı’nda ve Diyanet İşleri Başkanlığı’nda geçiren Palakoğlu, eski Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez’in kurduğu İslami Düşünce Vakfı’nın yönetim kurulunda da yer aldı. AFAD kariyeri 2018’de başlayan Palakoğlu, AFAD Gençlik ve Spor Kulübü’nün de başkanlığını yürüttü. Palakoğlu’nun genel müdürlüğe getirildiği Ocak 2023’te, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nun şehit cenazesinde uğradığı saldırı sırasında Çubuk kaymakamı olan Uğur Sezer de AFAD Başkan Yardımcısı olarak atandı.
1999’daki Marmara depreminde yaşanan koordinasyonsuzluk gerekçe gösterilerek, İçişleri Bakanlığı’na bağlı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’na bağlı Afet İşleri Genel Müdürlüğü ve Başbakanlık’a bağlı Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü kapatıldı ve 2009’da, Başbakanlık’a bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) kuruldu. AFAD, 2018’de, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesiyle, İçişleri Bakanlığı’na bağlandı.
2018’deki bu değişiklik, hızla AFAD kadrolarına da yansıdı. AFAD’taki tepe yönetimine ağırlıklı olarak İçişleri Bakanlığı’na yakın isimler getirilmeye başlandı.
İlk başkan önce vekil, sonra İçişleri Bakan Yardımcısı oldu
AFAD, 2009’da kurulduğunda, başkanlığa ilk olarak dönemin Yalova Valisi olan, halen İçişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yapan Mehmet Ersoy getirildi.
Ersoy, 2011 genel seçiminde AKP Sinop Milletvekili seçilince yerine mülkiye kökenli İbrahim Ejder Kaya, kısa süreliğine vekil olarak atandı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, en uzun başkanlık yapan isim
2 Ocak 2012’de AFAD Başkanlığı'na, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay getirildi. Oktay, AFAD Başkanı olarak en uzun süre görev yapan isim oldu.
Oktay, bu görevin ardından önce Başbakanlık Müsteşarlığı’na, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildiğinde de Cumhurbaşkanı Yardımcılığı’na getirildi.
Oktay’ın ardından kurum yeniden bir süre vekaleten yönetildi. Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı’na bağlı TİGEM’in eski genel müdürüyken kızak göreve çekilerek başka bir bakanlığa müşavir olarak atanan Mehmet Halis Bilden, sürpriz biçimde vekaleten AFAD Başkanlığı’na getirildi. Bilden, yaklaşık bir yıl süreyle bu görevi yürüttü.
AFAD Başkanlığı’ndan büyükelçiliğe
AFAD’ın etkinliğinin arttığı dönemde başkanlık koltuğuna, genç yaşta hızla bürokraside yükselen Mehmet Güllüoğlu getirildi.
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olan Güllüoğlu’nun göreve getirilmesi, aile hekimliği, insani sağlık yardımları, Avrupa Birliği projeleri gibi çeşitli eğitim programlarını bitirmesi, afetlerde görev yapmış olması nedeniyle kamuoyu tarafından da olumlu karşılandı. Bir süre Kızılay Genel Müdürü olarak da görev yapan Güllüoğlu, 8 Aralık 2020 tarihinde Tanzanya Darüsselam Büyükelçisi olarak atandı.
SETA’dan AFAD’a
Güllüoğlu’nun ardından halen AFAD Başkan Yardımcısı olarak görev yapan Hamza Taşdelen, vekaleten başkanlığa getirildi.
ODTÜ Siyaset Bilimi mezunu olan Taşdelen, 2007’de Türksat’ta “e-INCLUSION” ve "e-Devlet Kapısı” projelerinde yer aldı.
2008 yılı Mart ayından 2012 yılı Mart ayına kadar Ulaştırma Bakanlığında e-Devlet Projeleri Koordinatörü olarak çalıştı.
2012 yılında, AKP’ye yakınlığıyla bilinen Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı’nda (SETA) Proje Koordinatörü olarak çalışmaya başladı.
Özellikle elektronik iletişim alanında uzmanlaşan Taşdelen’in, “Ülkücülükten Tepkisel Milliyetçiliğe” adlı bir yayını da bulunuyor.
İçişleri Bakanı Soylu damgası
AFAD’ın 2018’de İçişleri Bakanlığı’na bağlanmasıyla kurumda bakanlık kökenli bürokratların ağırlığı da arttı.
Güllüoğlu’ndan sonra bir süre vekaleten yönetilen AFAD’ın başkanlığına vali kökenli Yunus Sezer getirildi.
Bakan Danışmanı, İçişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanı, Kırıkkale Valisi görevlerinde bulunan Sezer, 11 Eylül 2021’de AFAD Başkanı oldu. Sezer, depremin ilk saatlerinde, “Ulaşılmayan nokta kalmadı” açıklaması ile gündem oldu.
Kılıçdaroğlu’na linç girişimi sırasında Çubuk Kaymakamı’ydı, AFAD’a geldi
Sezer’in başkanlığa getirilmesinin ardından, yardımcılığına da tartışılan bir isim getirildi.
Kurumu bir süre vekaleten yöneten Taşdelen’le birlikte, AFAD Başkan Yardımcısı olarak Uğur Sezer atandı.
Sezer, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nun şehit cenazesinde uğradığı saldırı sırasında Çubuk kaymakamıydı. Saldırıdan kısa süre sonra Mülkiye müfettişliğine atanan Sezer, yaklaşık bir ay önce AFAD Başkan Yardımcısı oldu.
Tartışılan genel müdürler
AFAD’ta, diğer kritik birimler, genel müdürlere bağlı olarak çalışıyor. Genel müdürler de başkan yardımcılarına bağlı.
AFAD Barınma ve Yapım İşleri Genel Müdürü olarak görev yapan Nehar Poçan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un eniştesi. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya yakın isimlerden olarak bilinen Poçan, daha önce İçişleri Bakanlığı müşavirliği, Emniyet Genel Müdürlüğü İnşaat ve Emlak Dairesi Başkanlığı yaptı.
AFAD Yönetim Hizmetleri Genel Müdürü Mustafa Havan da Kadir Topbaş’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde İSKİ Destek Hizmetleri Dairesi’nde çalışıyordu.
Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar ise Adana Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği bölümünde lisans eğitimini tamamladı. Yüksek lisansını da aynı alanda yaptı.
En tartışılan isim Diyanet’ten
Genel müdürler arasında en çok tartışılan isim Afetlere Müdahale Genel Müdürü İsmail Palakoğlu.
Palakoğlu, felaketlerin yaşanmasının ardından harekete geçen en kritik birimin başında bulunuyor. Arama ve kurtarma, sivil savunma, afet yönetimi, müdahale planları, uluslararası insani yardım birimleri Palakoğlu’na bağlı.
Palakoğlu’nun eleştirilmesinin nedeni Diyanet kökenli olması. Diyanet’teki görevi sırasında insani yardımlar ve uluslararası ilişkiler alanında çalışmış olsa da Afetlere Müdahale gibi kritik bir birimin başına getirilmesi eleştirilerin odağında yer alıyor.
İmam hatip ve ilahiyat
1972’de Kahramanmaraş'ta doğan Palakoğlu, 1990'da Afşin İmam Hatip Lisesi'nde ardından da aynı yıl başladığı Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde eğitimini tamamladı.
Üniversite eğitiminin ardından da Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Bölümü Tasavvuf Anabilim Dalı alanındaki Yüksek Lisansını 1998’de bitirdi.
Eğitiminin ardından iş hayatına giren Palakoğlu, 2011’de Diyanet Vakfı’nda çalışmaya başladı.
Palakoğlu, 2012 yılında Türkiye Diyanet Vakfı Genel Müdürlüğü’ne atandı. 2016-2017 yıllarında Türkiye Diyanet Vakfı Mütevelli Heyeti ve İcra Kurulu Üyeliklerinde bulundu. 2016 yılında başladığı Türkiye Diyanet Vakfı Genel Kurul Üyeliği sürüyor. 2016 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı Başkanlık Müşavirliğine atandı. 2016-2017 yıllarında Diyanet İşleri Başkanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü görevinde bulundu.
Diyanet İşleri Başkanlığı Başkanlık Müşavirliği görevini yürütmekte iken 15 Mart 2018 tarihinde AFAD Başkan Yardımcısı olarak atandı. 11 Ocak 2023’te de Afetlere Müdahale Genel Müdürü oldu.
Gençlik ve spor kulübünün başkanı
AFAD Gençlik ve Spor Kulübü’nün Aralık 2019’da yapılan Olağan Genel Kurul Toplantısında Kulüp Başkanı olarak seçildi.
“Gönüller Sultanı” kitabı
Palakoğlu'nun, "Gönüller Sultanı Es-Seyyid Osman Hulusi Efendi" isimli bir kitabı da bulunuyor.
Görmez’le vakıf
Palakoğlu’nun Diyanet’teki kariyerinin önemli bir bölümünde Diyanet İşleri Başkanlığı koltuğunda Mehmet Görmez oturuyordu. Görmez’in, emekliye ayrıldıktan sonra kurduğu İslami Düşünce Vakfı adlı vakfın yönetim kurulunda Palakoğlu da yer aldı.
Vakfın kuruluş ilanında amacı, “İslam’ın ana kaynaklarını esas alarak; insanı, toplumu ve evreni bütün olarak gören bir bakış açısıyla, disiplinler arası yöntem ve bilimsel metotlar kullanılarak İslam toplumlarına ve insanlığa bilgi düşünce ve değer üretmek” olarak belirtildi.
Afetlerle ilgisi yok
AFAD’ın en kritik birimlerinden birinin başında yer alan Palakoğlu’nun özgeçmişinde, afetlerle ilgili bir kayıt yok. Diyanet’te görevli olduğu dönemde, özellikle Afrika ülkelerindeki çalışmalara katıldığı görülüyor.