CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun öncülüğünde, partinin İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu'nun tutuklanması sonrası başlatılan "Adalet Yürüyüşü" on dokuzuncu gününü geride bıraktı. 420 kilometrelik yürüyüşte bugün 19, şimdiye kadar yaklaşık 325 kilometre yol katedildi. Korteje katılımın, hafta başı olması nedeniyle son iki güne kıyasla düştüğü gözlendi. Yürüyüşe katılan HDP, dev Türk bayrağı ile karşılandı. HDP heyeti, kısa bir süre Kılıçdaroğlu ile birlikte yürüdü.
Yürüyüş öncesi açıklamalarda bulunan Kılıçdaroğlu, kortejin zaman zaman "protesto" edildiğini hatırlatarak şunları kaydetti:
"İstanbul'a yaklaştıkça bazı provokasyonlar olacak diye duyumlar alıyoruz. O yüzden bize katılan herkese söylüyoruz; nasıl bir provokasyon olursa olsun sadece alkışlayın. Biz bir dava için, biz bir huzur için yürüyoruz. Dolayısıyla bize taş da atılsa gül kabul ediyoruz. Bize küfür de edilse, iyi sözlerle karşılık veriyoruz. Hep beraber idealimiz için, çocuklarımız için, adalet için yürüyeceğiz. Hepinize şükran borçluyum."
Kılıçdaroğlu ayrıca, Diyarbakır'ın Lice ilçesinde öldürülen AKP İlçe Başkan Yardımcısı Orhan Mercan ile Van'ın Özalp ilçesinde öldürülen AKP İlçe Başkan Yardımcısı Aydın Ahi'nin ailesine baş sağlığı dileklerini iletti.
HDP heyetine Kandıra'da engelleme
Eski Eş Genel Başkan Figen Yüksekdağ'ın da tutuklu bulunduğu Kandıra Cezaevi önünde yapacağı açıklama sonrası "Adalet Yürüyüşü"ne katılacak HDP heyeti, ilçe girişinde durduruldu. Partinin Eş Genel Başkan Yardımcısı Saruhan Oluç, T24'e yaptığı açıklamada cezaevine 10-15 kilometre kala heyetin durdurulduğunu söyledi. Heyet, daha sonra korteje katılarak Kılıçdaroğlu ile birlikte kısa bir süre yürüdü.
"Maltepe'de de sadece 'adalet' pankartı olacak"
CHP Parti Meclisi (PM) toplantısı da tarihinde ilk kez bugün çadırda gerçekleştirildi. Toplantı sonrası açıklamalarda bulunan Parti Sözcüsü Bülent Tezcan, 9 Temmuz'da İstanbul'un Maltepe ilçesinde yapılacak "büyük miting" ile ilgili olarak "Tek bir pankartımız var, adalet. Maltepe'de de sadece adalet pankartımız olacak. Maltepe'ye adalet isteyen herkes davetlidir. Türk bayrağı dışında bayrak olmayacak, adalet dışında pankart olmayacak, hak, hukuk, adalet dışında slogan olmayacak" dedi.
Tezcan, CHP Genel Başkan Yardımcısı Tekin Bingöl ve Aydın Milletvekili Hüseyin Yıldız'ın sağlık durumlarına ilişkin olarak da şunları kaydetti:
"Son haftaya girdik. Problem yaşayan arkadaşlarımız oldu. Tekin Bingöl ve Hüseyin Yıldız'ın da sağlık durumları iyi. Tüm sorunlara rağmen yürüyüşümüz devam edecek."
Öte yandan, yarın saat 09.00'da başlayacak olan yürüyüşte (4 Temmuz) CHP'nin ilk seçilmiş belediye başkanı Leyla Atakan'ın mezarının ziyaret edileceği öğrenildi.
İşte dakika dakika yaşananlar
19.40 1011 metrelik Türk bayrağının sonunun konaklama alanına ulaşması yaklaşık yarım saat aldı.
19.09: Kortej, 19. günün ardından, İzmit girişindeki Yahyakaptan Mahallesi yakınlarındaki konaklama alanına ulaştı.
19.05 Korteje eşlik etmesi için 1011 metrelik dev Türk bayrağı bir kez daha açılırken, yürüyüşçüleri da çok sayıda bayrak dağıtıldı. 1011 metrelik bayrakla İzmit'e giriş yapıldı.
18.50 Balyoz davası yargılanan ve 18 yıl hapis cezası aldıktan sonra Yüksek Askeri Şûra kararıyla emekliye sevk edilen Koramiral Can Erenoğlu da yürüyüşe katıldı.
18.20 Yol üzerinde çok sayıda kişi yürüyüşe alkışlarla destek verirken, yol üzerinde oturan bazı vatandaşlar ise Erdoğan posterleri asarak protesto gerçekleştirdi.
18.05 HDP heyeti, Kılıçdaroğlu'yla birlikte birkaç yüz metre yürümelerinin ardından kortejden ayrıldı. HDP heyeti kortejden ayrılmalarının ardından kısa bir açıklama yaptı.
17.48 HDP heyeti, Kılıçdaroğlu'nu bekliyor.
17.45 HDP’lilere hoş geldiniz demek için öne gelen CHP Ankara Milletvekili Necati Yılmaz, herkesle tek tek tokalaştı.
17.40 Adalet Yürüyüşü Ankara yönünden yürürken, HDP heyeti de İstanbul yönünden ilerlemeye başladı.
17.35 Adalet yürüyüşçüleri, HDP'yi Türk bayraklarıyla karşılayacak. Korteje eşlik etmesi için 1011 metrelik dev Türk bayrağı bir kez daha açılırken, yürüyüşçüleri da çok sayıda bayrak dağıtıldı.
16:12 - Hava sıcaklığı dolayısıyla kortejin hareket saati 17.30'a ertelendi.
15:00 - CHP PM toplantısı sonrası Parti Sözcüsü Bülent Tezcan gazetecilere açıklamalarda bulundu.
12:15 - CHP'nin ilk kez çadırda topladığı Parti Meclisi toplantısı, gazetecilerin görüntü almasının ardından başladı. Meclis toplantısı sonrasında, saat 15.00'te basın açıklaması yapılacağı belirtildi.
10:58 - Yürüyüş, Kartepe Uzunçiftlik mevkiinde öğle arası için durdu.
10:39 - 17 Ağustos 1999 depreminden en çok etkilenen bölgelerden geçen yürüyüşe adalet talebiyle depremzedeler de katıldı.
10:26 - 'İstanbul: 100 kilometre' tabelası görüldü.
10:06 - Yürüyüş başladı. İkinci etapta 4 kilometre yol alınacak.
09:23 - Yürüyüş İbrikdere mevkiinde günün ilk molasını verdi. Kısa bir dinlenmenin ardından yeniden yola çıkılacak.
08:53 - Uzuntarla girişinde Kılıçdaroğlu'nu bekleyen vatandaşlar, yürüyüşçülere erik ikram etti.
08:22 - Kılıçdaroğlu, şehir dışından gelerek yol kenarında dizilen vatandaşların alkışlarıyla yürüyüşüne devam ediyor.
08:19 - Kortej, bugün ilk etapta 6 kilometre yol alacak.
08:17 - Hürriyet yazarı Ayşe Arman ve Diken.com.tr yazarı Levent Gültekin de korteje katıldı.
08:14 - 315 kilometreyi geride bırakan yürüyüşün 19. günü başladı.
Bugüne kadar neler yaşandı?
MİT TIR'ları davası kapsamında 25 yıl hapis cezasına çarptırılan Berberoğlu, 14 Haziran'da mahkeme salonunda tutuklandı. Kılıçdaroğlu, aynı gün söz konusu tutuklama kararına tepki gösterdi; "Herkes için adalet" diyerek ertesi gün (15 Haziran 2017) Ankara Güvenpark'ta "Adalet Yürüyüşü"ne başladı.
Çok sayıda vatandaşın destek verdiği yürüyüşe katılan siyasiler arasında AKP kurucularından Fatma Bostan İnsal, kanun hükmünde kararnameyle ihraç edilen, HAS Parti kurucularından Prof. Cihangir İslam, EMEP Genel Başkanı Selma Gürkan ve MYK üyesi Levent Tüzel de yer aldı.
HDP Mardin Milletvekili Mithat Sancar da 17 Haziran 2017'de "Birlikte yürümek için üzerimize düşeni yapmaya hazırız" dedi.
Hasan Cemal: Hem gazeteci olarak izlemek, hem de desteklemek için Adalet Yürüyüşü'ndeyim
Kavurmacı'nın tutuklanmasına tepki
Yürüyüşün üçüncü gününde Kılıçdaroğlu, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Kadir Topbaş'ın "FETÖ üyeliği" suçlamasıyla tutuklanıp daha sonra "sağlık sorunları" gerekçesiyle tahliye edilen damadı Ömer Faruk Kavurmacı'nın yeniden tutuklanmasına da tepki gösterdi. Kılıçdaroğlu, "Zaman zaman eleştirdik, zaman zaman yargının bu tip tutumlarının toplumu ayrıştırdığını ifade ettik. Kesim mahkumiyet kararı çıkmadığı sürece insanların tutuklanmalarını doğru bulmuyorum” dedi.
Adalet Yürüyüşü üçüncü gününde; G9 Gazeteciler Platformu da Kılıçdaroğlu'na eşlik ediyor
"Yargı sizi de davet ederse şaşırmayın"
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise yürüyüşe ilişkin olarak ilk kez açıklama yaptı. "Yollar yürümekle aşınmaz. Bu yolla hukuk elde edeceklerini zannediyorlarsa bu da mümkün değil" diyen Erdoğan, sözlerinin devamında "Adalet pankartlarıyla dolaşmak adaleti getirmez. Yargı yarın sizi de davet ederse şaşmayın" ifadesini kullandı.
Kalp krizi geçiren vatandaş hayatını kaybetti
Yürüyüşün dördüncü gününde kalp krizi geçiren 79 yaşındaki Hasan Tatlı, ertesi gün (19 Haziran 2017) hayatını kaybetti. Kılıçdaroğlu, "Adalet yolundaki ilk kaybımız. İnşallah, bundan sonra buna benzer bir olayla karşılaşmayız" dedi; Tatlı'nın ailesine baş sağlığı diledi.
Adaleti düşünme eylemi
Türkiye genelinde adaleti düşünme eylemi başlatıldı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Tekin Bingöl, saat 18:00'de başlatılan eylemle ilgili olarak "Herkes durarak adaleti düşünecek" dedi.
Grup toplantısı, Çamlıdere yol ayrımında yapıldı
Partisinin Çamlıdere yol ayrımında gerçekleştirdiği grup toplantısında konuşan Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın "Adalet Yürüyüşü"ne yönelik olarak kullandığı "Unutmayın ki 138'inci madde sadece siyasetçiler için çalışmaz, A'dan Z'ye herkes için çalışır ve yargı yarın eğer sizi de bir yerlere davet ederse şaşmayın" ifadesine tepki gösterdi. Kılıçdaroğlu, "Senin ve hükümetinin hakimlere, mahkemelere talimat verdiğini ispat edersem ben, sen namuslu bir insan gibi görevinden istifa edecek misin?" diye konuştu.
Anayasanın 138'inci maddesi şöyle:
MADDE 138: Hâkimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanî kanaatlerine göre hüküm verirler.
Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz.
Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisinde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz.
Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.
2019 yılında, demokrasinin şaha kalkacağı bir dönemin başlayacağını iddia eden Kılıçdaroğlu, sözlerinin devamında şunları kaydetti:
"Her firavunun 'Musa'sı vardır. Firavun belli, 'Musa'lar burada. Biz zulme karşı direneceğiz, adaleti savunacağız."
MYK toplandı
CHP Merkez Yürütme Kurulu (MYK) toplantısı da yürüyüş güzergâhı üzerinde gerçekleştirildi. Toplantı sonrası açıklamalarda bulunan Parti Sözcüsü Bülent Tezcan, iktidara yönelttiği eleştirisinde "Şimdi siz, kalkacaksınız, yargıyı tahakküm altına alacaksınız. Baskı altına alacaksınız. Ondan sonra döneceksiniz, diyeceksiniz ki; Kemal Kılıçdaroğlu yürümesin. Yürütmeye alışanlar, yürümekten korkarlar" ifadesini kullandı.
Tezcan, "adalet yürüşü"ne katılan vatandaşlara teşekkür ederek, "Siyasi görüşü ne olursa olsun 7 gündür bu yana Genel Başkanımızın arkasında, dağ tepe demeden, yağmurda, çamurda, güneşte adaleti arıyorlar. Kararlılıkla arayanlar, biliyoruz ki adaleti bulacaklar" diye konuştu.
Veli Ağbaba hem çaldı, hem oynadı
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, mola yerinde davul çaldı; zurna eşliğinde "Ördeği ipek ile bağlamışlar" türküsünü seslendirdi. Yürüyüş, bu sırada renkli anlara sahne oldu.
Destici'ye yanıt
Büyük Birlik Partisi (BBP) Genel Başkanı Mustafa Destici’nin "Adalet Yürüyüşü"nün "hayır" bloğunu ayakta tutmak için yapıldığı eleştirilerine de cevap veren Kılıçdaroğlu, “Adalet Yürüyüşü içinde ‘o onu dedi bu bunu yaptı’ya odaklanmamak gerekiyor" ifadesini kullandı.
Gülmen ve Özakça için pankart
Kortejde, kanun hükmünde kararnameler (KHK) ile ihraç edilen ve "İşimizi geri istiyoruz" diyerek başlattıkları açlık grevinin 76'ncı gününde tutuklanan akademisyen Nuriye Gülmen ve öğretmen Semih Özakça için de pankartlar açıldı. Ankara’da işlettiği kuruyemiş dükkanını yürüyüşe katılmak için kapatan esnaf Hıdır Aydun, bugün de korteje katılanlar arasındaydı.
"Şehadet için koşar, öldürürüz" tehdidi
CHP İzmir Milletvekili Tacettin Bayır (23 Haziran 2017) sabah saatlerinde yürüyüşe ilişkin olarak "Bizler ümmetin liderinin, reisin ağzından çıkacak tek bir kelimeye bakıyoruz. Tek kelimesiyle bu hak yolda bırak senin gibi yürümeyi ölürüz, şehadet için koşar öldürürüz" tehdidini dile getiren bir grup vatandaştan şikâyetçi oldu.
Berberoğlu için AYM'ye başvuru
12 milletvekilinden oluşan heyet İstanbul'da bulunan Maltepe Cezaevi'nde Berberoğlu'nu ziyaret etti. Heyet, Fatma Kaplan Hürriyet, Dursun Çiçek, Turabi Kayan, Sibel Özdemir, İlhan Kesici, Lale Karabıyık, Tahsin Tarhan, Mustafa Balbay, Zeynel Emre, Hüsnü Bozkurt, Haluk Pekşen ve Erdin Bircan'dan oluştu. Berberoğlu'nun avukatları, Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvurdu.
Cenaze izni
Enis Berberoğlu'na, üç gün önce hayatını kaybeden kayınpederinin cenazesine katılması için bir günlük izin verildi. Cami avlusunda kısa bir açıklama yapan Berberoğlu, şunları söyledi:
"Bakanlıkların çok hızlı çalışması sayesinde, ailemin acısını paylaşmak üzere, cenazeye yetiştim. Çok üzgünüm. Murat Aydın, köy enstitüsü mezunu. Yıllarca öğretmenlik yapmış bir aydınlık savaşçısıydı. Kendisi bana Oya'yı hediye etti. Ben de ona bir torun vererek bir ölçüde karşılığını verdim. Durumum malum. Burası bir cenaze. Buna uygun davranmamız gerekiyor. Siyaset konuşmak istemiyorum. Sadece, benim gibiler için adalet uğruna yollara düşenlere çok minnettarım, çok teşekkür ederim."
Avukatlar, cübbeleriyle katıldı
İstanbul Barosu'na bağlı avukatlar, korteje cübbeleriyle katıldı. Eski İstanbul Barosu Başkanı avukat Turgut Kazan, yürüyüşle ilgili olarak hukukçulara yönelik çağrısında "Türkiye Barolar Birliği (TBB) ve barolar başta olmak üzere, hukuk konusunda duyarlı kim varsa bu eyleme katılmalı" demişti.
Avukat Turgut Kazan, 'adalet yürüyüşü'nde: Tüm hukukçular bu çığlığa katılmalı
Korteje, "Bir CHP milletvekili, makam odasındaki Atatürk portresini indirdi" iddiası nedeniyle mart ayında partiden ihraç edilen Bağımsız Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka da katıldı. Nazlıaka, yürüyüş boyunca Kılıçdaroğlu'na eşlik etti.
Provokasyon uyarısı yapılmıştı; gübreli saldırı
Kılıçdaroğlu 13. günündeki yürüyüşüne başlamadan önce olası provokasyonlara dikkat çekerek 12 maddelik bir genelge hazırladıklarını açıkladı. Kılıçdaroğlu "Şu veya bu nedenle bizi protesto edenlere bir saldırı, bir şiddet, bir ağır söz kullanmayın. Ne söylerlerse söylesinler, sadece onları alkışlayın' dedik" ifadesini kullandı. Ayrıca Gezi eylemleri sırasında öldürülen Berkin Elvan, Ali İsmail Korkmaz, Ahmet Atakan, Ethem Sarısülük'ün aileleri ve Cumhuriyet yazarı Ali Sirmen de Adalet Yürüyüşü’ne destek verdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Kılıçdaroğlu'nun yönlendirmesiyle, megafondan anons yaparak balkonlarından Rabia işareti yapan AKP'li bir ailenin bayramını kutladı. Kortej, İstanbul’a yaklaştıkça protestoların arttığı görüldü. Düzce'de, Adalet Yürüyüşü’ne katılanların konakladığı yere gübre döküldü. Polis, gübreyi döken aracı yol kenarında plakası gizlenmiş bir şekilde buldu şoförün aracı terk ettiği belirlendi. Bölgeye yönlendirilen belediyelerin araçları, dökülen gübreyi temizledi.
"Mermi değil, otomatik tüfek de atsalar bizi korkutmaya güçleri yetmeyecek"
CHP Merkez Yürütme Kurulu (MYK) toplantısı, ikinci kez güzergâh üzerinde gerçekleştirildi. Saat 12:30'de başlayan toplantı sonrası açıklamalarda bulunan Parti Sözcüsü Bülent Tezcan, korteje yöneltilen "protesto"lar ile ilgili olarak şunları söyledi:
"Son dönemlerde mafya babaları beyanatta bulunma yarışına girdiler. Mermi atma olayı ilk değildir. Biliyorsunuz ki Karadeniz'de bir suikast girişimindeydiler. Sadece şunu söylüyorum. Mermi değil, otomatik tüfek de atsalar bizi korkutmaya güçleri yetmeyecek. Bu tehditlere, şantajlara pabuç bırakmayacağız. Biz bu yola tehditleri düşünerek yola çıkmadık. O nedenle bu saldırılara itibar etmiyoruz."
Milletvekili, kalp krizi geçirdi
45.8 dereceye kadar ulaşan hava sıcaklığı nedeniyle çok sayıda kişi fenalaştı. Aydın Milletvekili Hüseyin Yıldız, yürüyüş sırasında kalp spazmı geçirdi. Yürüyüşün ilk 15 gününde Kılıçdaroğlu'nun, 375 bin adım attığı ifade edildi.