CHP tarafından 26-29 Ağustos tarihleri arasında Çanakkale'de düzenlenen ve kamuoyundan büyük ilgi gören Adalet Kurultayı panel ve çalıştaylar ile dördüncü gününde de büyük bir heyecanla devam ediyor. CHP İstanbul Milletvekili Didem ENGİN'in moderatörlüğünü ve CHP İstanbul Milletvekili Onursal ADIGÜZEL'in raportörlüğünü yaptığı, Füsun Sarp NEBİL, Yusuf Ata ARIAK, Prof. Dr. Hasan ALKAŞ ve Tayfun İŞBİLEN'in konuşmacı olarak katılımı ile gerçekleşen çalıştayda "Altyapı ve Telekomünikasyonda Adalet" konusu ele alındı.
Çalıştayın açılış konuşmasını yapan Didem ENGİN, ülkemizde telekomünikasyon sektörünün büyüklüğünün 45 milyar lira olduğunu belirterek "Telekomünikasyon sektöründeki üç büyük firmanın (Turkcell, Türk Telekom, Vodafone) cirosal büyüklüğü %90'lık bir dilim oluşturuyor, alternatif işletmecilerin ciro büyüklüğü ise sadece yüzde 10. Halbuki vatandaşlarımızın bilgiye hızlı ve ucuz erişimi esas alınarak sektördeki rekabet ortamının geliştirilmesi gerekli" dedi.
Altyapıda 127 ülke arasında 68. sıradayız!
Altyapıdaki sorunların sektörün büyümesini de olumsuz etkilediğini ve telekomünikasyon sektörünün yıllardır büyümediğini söyleyen Didem ENGİN, "Dünya dijitalleşmeyi, Endüstri 4.0'ı, yapay zekayı, sistemlerin entegre olduğu akıllı fabrikaları, verimlik yarışı içindeki işletmeleri konuşurken, Türkiye bu dijital dönüşümün çok ama çok gerisinde. Örneğin, son açıklanan Küresel İnovasyon Endeksi'ne göre Türkiye 127 ülke içerisinde 43. sırada yer alıyor; bir önceki seneye göre bir sıra gerileyerek. Endeksin ülke altyapılarının değerlendirildiği ve tam da üzerinde konuştuğumuz, çalıştayımızı ilgilendiren 'altyapı' alt başlığında ise durumumuz çok daha vahim: 127 ülke arasında ancak 68. sırada yer alabiliyor ülkemiz" diye konuştu.
Ülkemizdeki altyapı yetersizliğinin dünyanın gerisinde kalmamıza neden olduğunu vurgulayan Didem ENGİN, "Bu durum sadece bugünümüze değil gelecek nesillerimize de olumsuz etki yapıyor" dedi.
Telekom altyapımız dijital dönüşümü teğet geçecek
Bilişim Uzmanı Füsun Sarp NEBİL, "Telekom Altyapı ve Girişimciliğinde 'adalet' denildiğinde, aklımıza Türkiye'nin internet hızında 75ciliğe düşmesi, her yıl dolar bazında küçülen telekom sektörü, kapanan ya da kapanmaya mecbur bırakılan hizmet sağlayıcılar, buralarda işini kaybeden uzman işgücü, söz verdiği hızın yarısını bile sağlayamayan, pahalı internet hizmeti sunan operatörler, ve vatandaşa hizmet yerine kar etmeyi düşünen İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) yüzünden metrodan telefon ve internet kullanmayışımız gelmeli" diye konuştu.
"Türk Telekom'un eksik yaptığı ve İBB'nin kazı izni vermemesi yüzünden diğer operatörlerin ancak oluşturabildiği fiber altyapı (özelleştirme öncesinde yapılanlar dahil) sadece 300 bin km'ye yakın. Oysa Türkiye'nin 170 yılda kurduğu ve Oger Telecom yönetimine yatırım yapması ve paylaşması için 2026 yılına kadar imtiyaz verilen 30 milyon km bakır kablo şebekesinin aradan geçen sürede en az 3-4 milyon km fibere dönüşmüş olması gerekirdi" diyen NEBİL, "Dolayısıyla dijital dönüşümü teğet geçecek bir telekom altyapı hizmeti Türkiye'nin geleceği, güvenliği ile gençleri, ihracatçıları ve KOBİleri, için ne büyük bir talihsizlik. Ne büyük bir adaletsizlik" dedi.
Telekomünikasyon sektöründe adil bir büyüme iklimi yok
Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Başkanı Yusuf Ata ARIAK da sektördeki gelir dağılımı ve rekabet ortamının adaletsizliğine vurgu yaparak "Çok sayıda şirketin lisans alarak katıldığı telekomünikasyon sektöründe hala 3 şirket sektör gelirlerinin %90'ına sahipken, geri kalan şirketler yalnızca %10'luk bir paya sahip. Sektöre girmek ve büyümek oldukça adaletsiz bir ortamda gerçekleşiyor. Yüzlerce firma lisans aldı, yatırım yapmak istedi ancak sektörde adil bir büyüme iklimi olmadığı için bunu çok azı gerçekleştirebildi" dedi.
Hükümet'in bilişimde 2023 hedefi gerçekçi değil
Hükümet'in telekomünikasyon ve bilişim sektörü için 2023 yılı hedefinin 160 milyar dolar olduğunu hatırlatan ARIAK, 5 yıl sonra bugün sektörün ancak 30 milyar dolarlık bir noktada olduğunu belirterek hedefin çok gerisinde kalınacağının göründüğünü, hedeflerin gerçekçilikten çok uzak olduğunu ve ilerlemenin yavaş gittiğini vurguladı. ARIAK sektörün büyümesi üzerindeki engellerden birisinin de ağır vergi yükü olduğunu dile getirdi.
ARIAK sektörde rekabetin çok yetersiz kaldığını, bu nedenle tüketicilerin seçme hakkının kısıtlı olduğunu, altyapıda özgürlük olmadığını, milli altyapımızın gereği gibi kullanılamadığını, her yerde herkese geniş bant imkanı sağlanması gerektiğini ve bu amaçla yeni nesil uydulardan da yararlanılması gerektiğini; yerli şirketlere ağır vergi yükü uygulanırken, Facebook, WhatsApp gibi yabancı şirketlerin Türkiye'de vergiden muaf olmasının da adaletsizlik kaynağı olduğunu vurguladı.
Telekomünikasyon sektöründeki yapısal sorunları çözmek için kurumsallaşma önemli
HochschuleRhein-Waal Üniversitesi'nden çalıştaya katılan Prof Dr. Hasan ALKAŞ, konuşmasında telekomünikasyon sektöründeki yapısal sorunlara değindi ve kurumsallaşmanın önemini vurguladı. Prof. Dr. ALKAŞ "Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı hem Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'na (BTK) ve hem de Türk Telekom'a aynı şapkayla yaklaşmamalı. Bakanlık ve BTK arasındaki ilişki sağlıklı bir zeminde yürütülmeli. Örneğin, göreve gelen Bakanların BTK üzerinde bir siyasi baskı oluşturmaması gerekli. Bu bağlamda sektörde kurumsallaşma çok önemli" dedi.
Avrupa Birliği'nin fiber optik kablo yatırımlarını teşvik ettiğini söyleyen Prof. Dr. ALKAŞ, "Avrupa ülkelerinde kamu-özel ortak yatırımlar teşvik ediliyor. Örneğin Almanya'da sadece devlet teşvikleriyle son yıllarda 290.000 km fiberoptik kablo döşendi. Türkiye'de de altyapı yetersizliğini giderebilmek için benzer modeller geliştirilebilir. Politika belirleme aşamasında Regülasyon ve Sanayi Politikası ortak ele alınıp özellikle altyapı yatırımları teşvik edilmeli. Bunun finansmanı için örneğin evrensel hizmet fonu kullanılabilir. Fiber kablonun çok maliyetli olduğu bölgelerde Vectoring yöntemi ile mevcut bakır kablo altyapısı daha hızlı hale getirilebilir. Bu anlamda sabit hatlardaki hızlı düşüşün önüne geçilmeli" dedi.
AKP Hükümeti'nin 2023 vizyonunun gerçekçi hedefler içermediğini söyleyen Prof. Dr. ALKAŞ, Türkiye'den gelen veri ve istatistiklerin de Avrupa'da güvenilir olarak nitelendirilmediğini belirtti.
Bilişim üzerindeki ÖTV kaldırılmalı, KDV düşürülmeli
Elektrik mühendisi Tayfun İŞBİLEN ise Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nin (ITU) verilerine göre; Türkiye'nin BİT Geliştirme Endeksi’nde 2016 yılında bir önceki yıla göre 1 basamak gerileyerek 70. sırada yer alabildiğini hatırlatarak "Toplamda 175 ülkenin değerlendirildiği raporda, Türkiye gelişmiş ve bazı gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra Suudi Arabistan, Kuveyt,Malezya, Lübnan gibi ülkelerin bile gerisinde kaldı" dedi.
"Bilgi ve iletişim teknolojileri ve buna dayalı hizmetler üzerindeki ÖTV bütünüyle kaldırılmalı, KDV ise acilen düşürülmelidir. TRT bandrolünün yaygınlaştırılması gibi uygulamalardan hemen vazgeçilmelidir. Gençlerimizin bilgi ve iletişim teknolojilerine olan ilgisini, bütçe açıklarını kapatmak için yeni kaynaklar yaratma yerine, bilim üretecek ve teknoloji geliştirecek altyapıyı oluşturmak için değerlendirilmelidir" diyen İŞBİLEN "Kendi geliştirdiği teknolojiyi kullanan bilgiye ve Ar-Ge’ye dayalı katma değeri yüksek ürünler üreten bir sanayileşme modelini hayata geçirebilmemiz için bilgi teknolojilerine erişim maliyetlerini hızla aşağıya çekmemiz gereklidir. Kullanıcıların hizmetlere kaliteli ve ucuz bir şekilde erişimi için kamu idaresinin, sektörün gelir rakamlarını büyütmeyi esas alan politikalar yerine, maliyetlerle orantılı fiyatlandırma ile tüm kesimlere hizmetlerin sağlıklı olarak sunulmasını sağlayacak düzenlemelere yönelmesi gereklidir" diyerek sözlerini sürdürdü.
Bilgiye erişim anayasal haktır
CHP Genel Sekreteri ve İzmir Milletvekili Kamil Okyay SINDIR da "Bilgiye erişim, eğitim ve öğrenme hakkı anayasal bir hak olup kamu güvencesinde olmalıdır. Bu nedenle her bir yurttaşımıza en ucuz, en hızlı ve en sağlıklı bir şekilde bilgiye erişim hakkının sağlanması, korunması ve geliştirilmesinde çağımızın en temel kanalı olan bilgi ve iletişim teknolojileri altyapısının çağdaş gereksinimlere göre oluşturulması da devletin en temel görevleri arasında olmalıdır" sözleri ile çalıştaya katkı sundu.
Bilgi toplumu hedefi CHP'nin önceliklerinden biri
CHP Grup Başkanvekili ve Manisa Milletvekili Özgür ÖZEL de çalıştaya katılarak bilgi toplumu konusunun CHP için öncelikli konulardan biri olduğunun altını çizdi. ÖZEL, Adalet Kurultayı'nın binlerce uzman, akademisyen ve STK temsilcilerinin katılımıyla çok verimli geçtiğini; bilgi, teknoloji, telekomünikasyon ve altyapı konusundaki sorunlara CHP olarak gençlerin ve ilgili sektör kuruluşlarının da katılımıyla çözüm üretmeye devam edeceklerini vurguladı.
Çalıştayı takip eden katılımcıların yoğun ilgileri, soru ve önerileri ile birlikte 2 saat olarak planlanan çalıştay 2.5 saat kadar sürdü.