Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, yıl sonuna kadar 3 bin 500, 2015’te ise 5000 hakim ve savcı alımı yapılacağını belirterek, Yargıtay ile yerel mahkemelerde görev yapacak istinaf mahkemeleri için de yıl sonuna kadar 5000 personel alımı için sınav yapılacağını açıkladı. Bozdağ, muhalefete anayasanın yargı bölümünde ivedi anayasa değişikliği yapma çağrısını da tekrarladı.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bu akşam saat 21.30’da başlayan Adalet Bakanlığı, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi’nin 2015 bütçe görüşmeleri sırasında, yargıdaki memnuniyetin yüzde 52,8’e yükseldiğini belirtti. Bozdağ, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ndeki (AİHM) dava sıralamasında dördüncü sıraya gerilediğini söyledi.
Oya Armutçu’nun Hürriyet’teki haberine göre, Bozdağ bütçe sunuşunda, Türkiye’nin yepyeni bir anayasaya acil ihtiyacı olduğunu belirterek, şu değerlendirmeleri yaptı:
Gelin anayasanın yargı bölümünü yeniden yazalım
“Yargıya güven ve adalet hizmetlerinden memnuniyet oranının artırılması için yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile yargının hesap verilebilirliği konularında Anayasa ve yasalarda yaptığımız kısmi değişikliklerin arzu edilen neticeleri tam olarak vermediği açıktır. Bu nedenle yargıyı siyaset üstü bir konu olarak birlikte ele almalı ve Anayasa’nın yargıya ilişkin maddelerini birlikte yeniden yazmalıyız. Buradan bütün siyasi partilerimizi, anayasanın yargıya ilişkin maddelerini uzlaşmayla değiştirmeye davet ediyorum.
Yargıdaki memnuniyet oranı arttı
Türkiye İstatistik Kurumu 2003 yılından itibaren “Yaşam Memnuniyeti Araştırması” adı altında ülke genelinde çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmaya göre adalet hizmetlerinden memnuniyet oranının 2003 yılında % 45,7, 2004 yılında % 44,7, 2005 yılında % 38,9, 2006 yılında % 45,2, 2007 yılında % 48,8, 2008 yılında % 45,3, 2009 yılında % 38,7, 2010 yılında % 37,2, 2011 yılında % 38,9, 2012 yılında % 44,7, 2013 yılında % 52,8 olduğu görülmektedir. 2013 yılı memnuniyet oranının %52,8’e yükselmiş olmasına rağmen, henüz hedeflediğimiz noktaya gelmiş değiliz, alacağımız daha çok mesafe vardır.
Türkiye AİHM’de 4. sıraya geriledi
AİHM’e giden davaların sayısında önemli azalmalar olmuştur. Mahkemeye 17 Kasım 2014 tarihi itibariyle yapılan toplam bireysel başvuru sayısı 29.126 olmuştur. Bu başvuruların 7.357’si hakkında kabul edilemezlik kararı, 6.092’si hakkında birleştirme, düşme ve ret gibi kararlar verilirken, 298 başvuru hakkında kabul edilebilirlik kararı verilmiştir. Kabul edilebilirlik kararı verilen başvuruların 261’i hakkında ihlal kararı verilirken, 37’si hakkında ihlal edilmeme kararı verilmiştir. Hükümetimizin yaptığı yasal değişiklikler, idari düzenlemeler ve uygulamalar sonucunda Türkiye, AİHM’de en fazla dosyası bulunan 2’inci ülke iken bugün 4’üncü sıraya gerilemiştir. 1 Kasım 2014 tarihi itibariyle;1- İtalya; 14.900 dosya ile 1 inci,2- Ukrayna; 14.650 dosya ile 2 nci,3- Rusya; 10.250 dosya ile 3 üncü 4- Türkiye; 10.100 dosya ile 4 üncü sırada bulunmaktadır.
Hakim savcı sayısı yüzde 55 oranında arttı
2002 yılında hâkim ve savcı sayımız 9.349 iken 17 Kasım 2014 itibariyle bu sayı 14.532 olmuştur. 2002’den bu yana hakim ve savcı sayımızda % 55 oranında artış sağlanmıştır. Avrupa Konseyi, Adaletin Etkinliği Komisyonu (CEPEJ) raporuna göre; Avrupa Konseyi ülkelerinde 100.000 kişiye düşen hâkim sayısı, ortalama 21,3, savcı sayısı ise 11,1’dir. Üstelik bu ülkelerin birçoğunda profesyonel olmayan hâkimler de bulunmaktadır. Ülkemizde 2002 yılında yüz bin kişiye düşen hâkim sayısı 7,5, savcı sayısı 4,5 iken hâkim sayısı bugün itibariyle 12’nin, Cumhuriyet savcısı sayısı ise 6’nın üzerine çıkmıştır. Görüldüğü üzere son on yılda hâkim ve savcı sayısı % 55 artırılmış olmasına rağmen hakim ve savcı sayısında Avrupa Konseyi standardını yakalamış değiliz.
8 bin 500 hakim savcı alacağız
2018 yılına kadar yapacağımız alımlarla standardı yakalayacağımızı bildirmek isterim. Bu kapsamda bu yıl sonuna kadar 3.500, 2015 yılı içerisinde de 5000 kişi civarında hakim ve savcı adayı alımına ilişkin sınav yapılacaktır.
İstinaflara 5000 personel alınacak
2002 yılına oranla personel sayısındaki artış % 100’e yaklaşmıştır. Fakat yakın bir tarihte faaliyete geçirmeyi planladığımız bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri ile kuracağımız yeni ilk derece mahkemelerinden dolayı ihtiyaç duyulan ilave personel ihtiyacını karşılamak amacıyla bu yıl sonuna kadar 5000 personel alımı için sınav yapılacaktır.
Adalet uzmanları geliyor
Hâkim ve savcılarımıza görevlerini yaparken yardımcı olan psikolog, sosyolog, sosyal çalışmacı gibi uzmanların sayısı Hükümetlerimiz döneminde artırılmıştır. Bu kadrolar başta aile ve çocuk mahkemeleri ile ceza infaz kurumlarımızda olmak üzere tüm teşkilatımızda önemli görevler yapmaktadır. Ayrıca ilk defa “adalet uzmanlığı” kadrosu ihdas edilmiştir. Şu anda Bakanlık merkezinde oluşturulan adalet uzmanlığı kadrosu, önümüzdeki süreçte tüm yargı teşkilatına yaygınlaştırılacaktır.
Adli yargıda mahkeme sayısı yüzde 70 arttı
2002 Yılında adli yargıda 3.581 olan mahkeme sayısı 2014’te 6.084’e; idari yargıda 146 olan mahkeme sayısı ise 191’e yükseltilmiştir. Son on iki yılda mahkeme sayılarındaki artış adli yargıda % 70, idari yargıda % 31 oranında olmuştur.
Ceza davalarının yüzde 91’i istinafta kesinleşecek
Önümüzdeki günlerde Bölge Adliye Mahkemeleri ve Bölge İdare Mahkemeleri (adli ve idari yargı istinaf) fiilen çalışmaya başlayacaktır. Hukuk davalarının % 89’u, ceza davalarının % 91’i ve idari davaların ise % 81’i istinafta kesinleşecektir. İstinaf bir yandan yargılamanın hızlanmasını sağlarken, diğer yandan da Yargıtay ve Danıştay’ın gerçek anlamda bir içtihat mahkemesi olmasını da sağlayacaktır.
SEGBİS’le 70 milyon TL,
UYAP’la 2 milyar TL tasarruf yaptık
Sesli ve Görüntülü Bilişim Sistemi (SEGBİS) çalışmaları sürdürülmektedir. SEGBİS ile yargı yerleri arasında ayrı bir iletişim ağı kurulmuştur. Uzaktan ifade alma yöntemi vatandaşlarımızla birlikte yargı mensuplarının da işlerini kolaylaştırmaktadır. Ceza infaz kurumlarından adliyelere nakil de azalmış bulunmaktadır. Halen 2.865 mahkemede sistem kurulumu gerçekleştirilmiştir. 2013 yılının başından itibaren gerçekleştirilen video konferans sayısı 74.456 olmuştur. Önümüzdeki süreçte sistemin kullanım alanı daha da genişletilecektir. Sesli ve Görüntülü Bilişim Sistemi (SEGBİS)’nin uygulanmasıyla şimdiye kadar yaklaşık 70.000.000 TL., Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP)’nin uygulanması ise yaklaşık 2.000.000.000 TL tasarruf sağlandığı hesaplanmaktadır.
Tutuklu oranı yüzde 16.99’a geriledi
17 Kasım 2014 tarihi itibariyle ceza infaz kurumlarında toplam 155.858 kişi bulunmaktadır. Bunun 133.223’ü hükümlülerden, 22.635’i tutuklulardan oluşmaktadır. Dünya genelinde hükümlü ve tutuklu oranı ceza adaleti sisteminin önemli bir parametresi olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde tutukluluk oranları 2001 yılında % 54 iken bu gün itibariyle % 16,99’a gerilemiştir. Avrupa Birliği’nde ise bu oran % 22,9’dur.
1 milyon 271 bin denetimli serbestlik kararı infaz edildi
2005 Yılında yasası çıkarılan ve 2006’da fiilen uygulamaya konan denetimli serbestlik infaz sistemi, ülkemizin her tarafına yaygınlaştırılmış olup 137 Denetimli Serbestlik Müdürlüğü eliyle yürütülmektedir. Denetimli Serbestlik uygulamasının başladığı 2006 yılından bugüne kadar mahkemelerce verilmiş; kamu yararına çalışma, eğitim kurumuna devam etme, madde bağımlılarının tedavisi, rehberlik hizmeti alma ve konutta infaz, belirli yerlere gidip gitmeme gibi 1.271.360 denetimli serbestlik kararının infazı yapılmıştır. Halen denetimli serbestlik ve yardım merkezi şubelerince 287.982 kararın infazına devam edilmektedir.
Adalete ayrılan pay yüzde 1.66’ya yükseldi
Merkezi yönetim bütçesinden adalet hizmetlerine ayrılan pay 2002 de 0.83 iken 2015 yılı Tasarısında % 1.66 olmuştur. Toplam cari bütçe ise 2002 yılında 808.141.000 iken 2012 yılında 4.838.587.000, 2013 yılında 6.034.041.000, 2014 yılında 7.322.506.000 TL, 2015 yılı Tasarısında 7.657.498.000 TL olmuştur.”