Rusya, ABD'nin füze saldırısının ardından Suriye'nin hava savunma sistemini güçlendireceğini açıkladı ve koalisyon güçleri ile hava güvenliğini sağlamak için kurulan iletişim kanallarını dondurma talebinde bulundu.
ABD, Cuma sabah erken saatlerde Başkan Donald Trump'ın talimatıyla Doğu Akdeniz'de bulunan gemilerinden ateşlediği Tomahawk füzeleri ile Suriye'deki El Şayrat Hava Üssü'nü vurdu.
ABD, saldırının bu hafta içerisinde Suriye ordusunun İdlib'in Han Şeyhun bölgesinde kimyasal silah kullandığı iddiaları üzerine gerçekleştirildiğini açıkladı. ABD, yaklaşık 80 sivilin hayatını kaybettiği bu saldırının Şayrat üssünden kalkan uçaklarla düzenlendiğini öne sürüyor.
Suriye ve Rusya ise kimyasal silah kullanıldığı iddialarını reddediyor ve eski adı El Nusra olan, Şam'ın Fethi Cephesi'ne ait kimyasal ve silah deposunu vurduğunu iddia ediyor.
Suriye Devlet Başkanı Başar Esad'ın en önemli müttefiklerinden olan Rusya, ABD'nin füze saldırısını sert bir dille kınadı.
Moskova yönetimi, bu saldırıya cevaben Suriye hava sahasında Rus ile koalisyon uçaklarının çarpışmasını önlemek üzere ABD tarafından geliştirilen iletişim kanallarını askıya alacağını bildirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu saldırıyı olumlu bulduğunu ancak yeterli olmadığını söyledi:
Erdoğan, Hatay'da yaptığı konuşmada, "Esed rejiminin bu hava üssü kimyasal ve konvensiyonel silahlarla işlediği savaş suçlarına karşı atılmış somut bir adım olarak bunu olumlu bulduğumuzu buradan Hatay'dan ifade etmek istiyorum. Yeterli mi? Ben bunu da yeterli görmüyorum" dedi.
ABD hükümetinin Suriye hükümetini hedef alan bu ilk saldırısında en az altı kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor.
Suriye resmi haber ajansı SANA'ya göre ise ABD'nin füze saldırısında dördü çocuk dokuz sivilin hayatını kaybetti.
Seyir füzeli alçak intifada uçuyor ve radarda nispeten daha az iz bırakması nedeniyle hava savunma sistemleri tarafından tespit edilmesi de zor oluyor. Rusya, ABD'nin saldırısının ardından Suriye'nin karadan havaya füze sistemini iyileştirmek isteyebilir ancak bunu yaptığında biraz iş işten geçmiş olabilir.
Suriye, geçmişte Sovyet dönemi radarlarına dayanan çok etkin bir hava savunma sistemine sahipti. Bununla birlikte iç savaş ve hükümetin toprak kaybı nedeniyle bu savunma sistemi de kayda değer oranda zayıflamış bulunuyor. Bunun bir kanıtı da İsraillilerin Suriye içerisinde Hizbullaha ait silah konvoyu ve silah depolarını kolaylıkla vurmasında görülebilir.
Rusya'nın Suriye'deki hava üssünde en yeni karadan havaya füze sistemleri olmasına karşın birtakım nedenlerden dolayı İsrail saldırılarını tespit etmeyi başaramıyor.
Bu sistemlerin varlığı, ABD'nin savaş jetleri kullanma ihtimalini azaltıyor. Bu durumda, Washington yönetimi için Tomahawk seyir füzeleri en uygun silah seçeneği olarak beliriyor.
Füze saldırısı hakkında neler biliniyor?
TSİ 04.40'ta (01.40GMT) Akdeniz'de bulunan ABD Donanması'na ait iki destroyerden Humus eyaletinin batısındaki Şayrat Hava Üssü'ne 59 adet Tomahawk seyir füzesi gönderildi.
Pentagon'dan yapılan açıklamaya göre, bu füzelerin hedefinde Suriye hükümetinin elindeki bu askeri tesiste yer alan savaş uçakları, uçak sığınakları, depolama alanları, mühimmat tedarik depoları ve hava savunma sistemleri vardı.
Açıklamada, bu üssün kimyasal silah depolamak için kullanıldığı ve bu nedenle de can kaybına yol açmamak için "her türlü önlemin" alındığı belirtildi. Rus ordusuna da önce bilgi verildiği açıklandı.
ABD Başkanı Donald Trump, Florida'da bulunan kendisine Mar-a-Lago tesisinde yaptığı açıklamada, kimyasal silah kullanımını engellemek için harekete geçtiğini söyledi.
Üsse yaklaşık 800 mesafede yaşayan emekli memur Matiya Zefa, saldırının ardından çocuklarıyla birlikte tesise bakmaya gittiğini ve üssün "tamamen tahrip edildiğini" söyledi.
Zefa, telefonla BBC'ye yaptığı değerlendirmede, "Bir sürü bomba gördük. Zor bir geceydi. Evim hasar gördü. Neredeyse tüm camlar kırıldı, bazı duvarlar çatladı" dedi.
Zefa, üssün hemen yanındaki bazı evlerin de "tamamen tahrip olduğunu sözlerine ekledi.
Bu saldırının diğerlerinden farkı ne?
ABD önderliğindeki uluslararası koalisyon, 2014 yılından bu yana Suriye içerisindeki cihatçı örgütlere yönelik hava operasyonları düzenliyor.
Ancak ilk kez, ABD, Suriye hükümetini hedef aldı.
Başkan Trump, daha önce ABD'nin askeri olarak Suriye iç savaşına dahil olmasına sıcak bakmadığını söylemişti.
ABD politikasındaki ani değişimin ilk sinyalleri Perşembe günü geldi. Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, Suriye lideri Esad'ın ülkenin geleceğinde rolü olmadığını söylemişti.
Rusya'nın tepkisi ne oldu?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Sözcüsü Dmitri Peskov, ABD hava saldırısını "egemen bir ulusa karşı yapılmış saldırgan bir eylem" olarak nitelendirdi.
Rusya ordusu, seyir füzelerinin istediği hedeflere ulaşamadığını söyledi.