AB Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy ve AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, yaptıkları ortak açıklamada, geçen haftaki Avro Bölgesi zirvesinde Yunanistan'ın özel sektöre olan borcunun yüzde 50 silinmesine karar verildiği ve bu yolla 100 milyar avroluk borç indiriminin sağlandığı hatırlatıldı.
Bu sayede Yunanistan'ın hali hazırda ekonomik büyüklüğünün yüzde 160'ına ulaşan borç yükünün 2020 yılında yüzde 120'lere düşürülmesinin hedeflendiği vurgulanan açıklamada, AB üyelerinin borç silme operasyonu nedeniyle zora girecek bankalara 30 milyar avro katkı taahhüdünde bulunduğuna işaret edildi.
Açıklamada, Avro Bölgesi zirvesinde sağlanan uzlaşmanın Yunanistan için en iyi çözüm olduğu savunularak ''Yunanistan'ın Avro Bölgesi'ne ve uluslararası topluma karşı yükümülüklerine sahip çıkacağına tam güven duyuyoruz'' denildi.
Avrupa borsası değer kaybetti
Karar sonrası Avrupa'da artan endişelerle euro, dolar karşısında düne göre yüzde 1.5 gerileyerek 1.3650 seviyesine kadar geldi. Paritedeki bu hareket içeride de doları, 1.80'e yaklaştırdı. Düne göre yüzde 2.1 değer kazanan dolar, şu anda 1.7970 seviyesinde işlem görüyor.
Euro ise TL karşısında 2.45 seviyesinin hemen üzerinde, pariteden kaynaklı olarak düne göre sınırlı bir kayıp yaşıyor.
İlk seansı yüzde 2 değer kaybıyla kapatan İMKB 100 Endeksi'ndeki düşüş ikinci seansın ilk yarısında yüzde 3.5'e kadar geldi. Endeks şu anda 54 bin 200 seviyesinde bulunuyor.
Avrupa borsaları çöktü
Diğer taraftan artan kaygılar hisse senetleri piyasalarında oldukça sert satışları da beraberinde getiriyor. Avrupa'da gösterge endeksler yüzde 5'i aşan kayıplar yaşıyor.
Londra'da FTSE 100 Endeksi yüzde 3.4, Frankfurt DAX Endeksi yüzde 6 ve Paris CAC 40 Endeksi yüzde 5.1 ekside bulunuyor.
Avrupa'da ayrıca İtalya'da Milano Borsası yüzde 7, İspanya'da Madrid Borsası yüzde 5.2, Belçika'da Brüksel Borsası yüzde 4.3, Hollanda'da Amsterdam Borsası yüzde 4.3, Atina Borsası'nın ana göstergesi Athex Endeksi yüzde 6.2, Portekiz'de Lizbon Borsası yüzde 4.30 oranında değer kaybetti.
Uzmanlar, Avrupa'daki borç krizinin çözümü için geçen hafta AB liderleri tarafından uzlaşmaya varılan planların finansmanı konusunda devam eden belirsizliğin piyasalarda tedirginlik yarattığına dikkat çekiyor.
Petrol 90 doların altında
Yunanistan sonrası euro krizinin derinleşeceği ve küresel ekonomide durgunluk riskini artıracağı endişesiyle petrol fiyatları da geri çekildi. ABD ham petrolünün varil fiyatı 90 doların altında işlem görmeye başladı. Batı Teksas tipi ham petrolünün aralık ayı teslimi varil fiyatı bugün ABD'deki işlemlerde 3.72 dolar azalarak 89.5 dolardan satılmaya başladı. ABD ham petrolünün aralık ayı teslimi varil fiyatı dün 93,19 dolardan kapanmıştı.
Paketin hükmü kalmayacak
WestLB AG'nin Almanya'daki analistlerinden Georg Kanders Yunanistan'ın kararının piyasada 'hayal kırıklığı' yarattığını açıkladı. Kanders, "Piyasa tam da kurtarma paketine alışmaya başlıyordu, eğer Yunanlılar bunu istemezse, kurtarma paketinin hükmü de kalmamış olacak" dedi.
Uzmanlar ayrıca, Avrupa kaygılarının yanında Yunanistan Başbakanı Yorgo Papandreu'nun geçen hafta yapılan AB zirvesinde kabul edilen planı referanduma sunacaklarını açıklamasıyla satışların yoğunlaştığını savunuyor.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch de Yunanistan'ın yapmayı planladığı referandumdan “hayır” kararının çıkmasının, euro bölgesinin sürdürülebilirliğini tehdit edebileceğini bildirdi.
Papandreu herkesi şaşırttı
Papandreu, AB zirvesinde Yunan ekonomisiyle ilgili alınan kararın halk oylamasına sunulacağını dün açıkladı.
Papandreu, Parlamentoda PASOK meclis grubunda yaptığı konuşmada, sözkonusu kararın halkın karşı gelmesi durumunda uygulanmayacağını belirterek, "Şimdi vatandaşın sorumlu bir şekilde cevap verme zamanı. Uygulamamızı istiyor mu, yoksa reddetmemizi mi istiyor? Halk istemezse uygulanmayacak. Ama cevap evet ise, ilerleyeceğiz. Biz sorumluluklarımızdan vazgeçmedik" dedi.
Bugünden itibaren halk oylaması ile ilgili sürecin başlatılacağını belirten Papandreu, bu arada hükümetin de meclisten güvenoyu isteyeceğini bildirdi
Muhalefet tepkili: Kumar oynuyor
Yunanistan'da hükümetin halk oylaması açıklaması, muhalefet partilerinin sert tepkisine yol açtı. Muhalefet partileri tarafından yapılan açıklamalarda, hükümetin bu konudaki kararının milli bölünmeye yol açacağı savunularak, bir an önce erken seçim yapılması talep edildi.
Yeni Demokrasi Partisi'nden (YDP) yapılan açıklamada, "hükümetin, halkın bölünmesine bel bağladığı" ifade edilerek, "Papandreu, Yunanistan'ın en büyük başarılarından biri olan AB'ye katılımını bir zar atışıyla kumarda oynamaya karar verdi" ifadesi kullanıldı.
Yunanistan Komünist Partisi (KKE) ve sol ittifak Siriza da açıklamalarında, hükümetin halk oylaması kararıyla vatandaşa şantaj yaptığını iddia ederek, erken seçime gidilmesini talep ettiler. DİSY Başkanı Dora Bakoyanni ise açıklamasında, Papandreu'nun kendi geleceğini güvence altına almak için ülkeyi büyük bir maceraya sürüklediğini belirtti.
Bakoyanni, Papandreu'nun bu kararıyla Yunanistan'ı ve gelecek nesilleri tehlikeye attığını öne sürerek, iktidardaki PASOK milletvekillerine hükümeti düşürmeleri çağrısında bulundu.
Erken seçime gidilebilir
Yunanistan Kalkınma Bakanı Mihalis Hrisohoidis, ise referandumdan olumsuz bir sonuç çıkması durumunda hükümetin istifa ederek erken seçime gidileceğini söyledi.
Hrisohoidis, katıldığı özel bir televizyon programında, Başbakan Yorgo Papandreu'nun böyle bir karar almasında, Brüksel'de Yunan ekonomisiyle ilgili alınan nihai kararların muhalefet partilerinin tamamı tarafından tepkiyle karşılanması ve 28 Ekim "ohi günü" kutlamalarında yaşananların etkili olduğunu belirtti.
Ortaya çıkan tepkilerden sonra böyle bir karar alınmasının kaçınılmaz hale geldiğini ifade eden Hrisohoidis, bu kararın uzun bir süreden beri "kayıtsız kalmakla suçlanan hükümetin bir kararı olduğunu" söyledi.
Avrupa'da şaşkınlık yarattı
Diğer yandan Yunan medyası, Papandreu'nun halkoylaması kararının Avrupa'da da şaşkınlıkla karşılandığını duyurdu.
Papandreu'nun böyle bir karar alacağından Almanya ve Fransa'nın bilgisi olmadığı belirtilen haberlerde, kararın özellikle Almanya'da "bıkkınlık ve öfkeyle karşılandığı" bildirildi.
Sadece Yunanistan'ı ilgilendirmiyor
Belçika Başbakanı Yves Leterme, “ Papandreu büyük bir sorumluluk taşıyor. Bu konunun tamamıyla Yunanistan'ın iç meselesi olmadığını unutmamalıyız” dedi.
Leterme, Atina yönetimini ikili oynamakla suçlayarak “Papandreu geçen hafta zirvede referandum hakkında hiçbirşey söylemedi. Ne öncesinde ne zirve sırasında ne sonrasında böyle konuşuyordu” ifadesini kullandı.
Leterme, Yunanistan'dan referandum kararının, dünyanın güven aradığı bir dönemde belirsizlik yarattığını dile getirdi.
Yunanistan'ın sürpriz çıkışı üzerine Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, telefonla durum değerlendirmesi yapma kararı alırken İngiltere Maliye Bakanı George Osborne, euro bölgesinin zirvede ortaya çıkan kurtarma paketine bağlı kalması çağrısında bulundu.
İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi de karara ilişkin, 'Yunanistan'ınki belirsizliği tetikleyen beklenmedik bir seçimdir' değerlendirmesinde bulundu.
26 Ekim gecesi toplanan euro bölgesi liderleri, bankaların ellerindeki Yunan tahvillerinin değerinin yüzde 50 kırpılması konusunda uzlaşmıştı.