Avrupa’nın en yoksullarına 2020 yılına kadar Avrupa Birliği (AB) fonlarından yardım yapılabilecek. Avrupa Parlamentosu (AP), AB devlet ve hükümet liderlerinin yoksullara yardım amacıyla geçen yıl sonunda 2014-2020 dönemi için anlaştıkları 3 milyar 500 milyon euroluk fona onay verdi. AP’nin Strasbourg’daki genel kurul toplantılarında yapılan oylamada, 592 üye fon lehinde, 61 üye fon aleyhinde oy kullandı, 31 üye ise çekimser kaldı.
AB devletleri geçen yıl konu hakkında ikiye bölünmüş, başını Almanya, İngiltere ve İsveç’in çektiği grup 2007-2013 döneminde 3,5 milyar euro olan fonun 2014-2020 döneminde 2,5 milyara indirilmesini istemişti. Ancak Fransa, İtalya ve Polonya gibi ülkeler ve Avrupa Parlamentosu’ndaki sol grupların itirazları üzerine Aralık 2013’te fonun miktarının 3,5 milyar euroda sabit kalması konusunda uzlaşmaya varılmıştı.
Yeni program
AB’nin Yoksullara Yardım Fonu’na aktarılacak paranın kullanım alan ve şekli de bu yıldan itibaren değişiyor. Bugüne kadar sadece gıda ürünleri için kullanılan para bundan böyle “gıda” ve “malzeme” (giysi, konut yardımı, okul gerekçeleri, diğer temel ihtiyaç malzemeleri) olmak üzere iki alt program temelinde harcanacak. Fon, gıda bağışlarını, bağışların toplanmasını ve dağıtımını destekleyecek. Kimi üye devletlerin fonun bütçesinde kesinti için öne sürdüğü “israfın” önlenmesine yardımcı olacak.
Bugüne kadar sadece 21 AB ülkesinde uygulamada olan Yoksullara Yardım Fonu bundan böyle 28 üye devlette işlev görecek. Bu da her ülkeye düşen payın azalacağı anlamına geliyor. Aradaki fark, Fransa gibi bazı ülkelerde devlet tarafından karşılacak. Diğerlerinde ise yoksullara yönelik yardımlarda azalma görüleceği söyleniyor. Buna rağmen fondan her yıl ortalama 2 ile 4 milyon arasında Avrupalının faydalanması öngörülüyor. AP’nin onayının ardından fonun 2014-2020 dönemi için yürürlüğe girmeden önce önümüzdeki haftalarda AB Konseyi tarafından da onaylanması gerekiyor. AB Konseyi’nin de onay vereceğine kesin gözüyle bakılıyor.
1987 yılında başlamıştı
AB'nin yoksullar için yardım programı 1987 yılında dönemin Avrupa Komisyonu Başkanı Jacques Delors ile “Gönül Restoranları” adlı yoksullara gıda yardımında bulunan Fransız sivil toplum kuruluşunun öncüsü komedyen Coluche tarafından yapılan çağrı üzerine oluşturulmuştu. Program AB Ortak Tarım Politikası’ndan geriye kalan tahıl, pirinç, şeker, süt tozu ve tereyağı gibi stokların yoksullara yardım dağıtan kuruluşlara verilmesiyle finanse edilmekteydi. Program kapsamında sadece 2011 yılında 27 AB üyesi ülkeden 19’unda 13 milyon kişiye gıda yardımı sağlanmıştı.
Ancak program Avrupa Adalet Divanı’nın (AAD) 2011 yılında aldığı bir kararla sorgulanmaya başlandı. AAD, Ortak Tarım Politikası stoklarındaki azalma üzerine AB’nin fonu finanse etmek için satın alım işlemlerine girmesini “doğrudan sosyal yardım” olarak değerlendirdi. Mahkeme, sosyal yardımların AB’nin değil üye devletlerin tasarrufunda bir konu olmasını gerekçe gösterip, programa yönelik Avrupa finansmanının iptaline hükmetti. AAD’nin kararı üzerine Avrupa Komisyonu 2014 yılından itibaren programın yerine 2014-2020 dönemi için 2,5 milyar euro bütçeye sahip “Avrupa Yoksullara Yardım Fonu” adı altında yeni bir fon kurulmasını önerdi. Bazı üye devletler, AP ve yoksullara yardım konusunda uzman çok sayıda sivil toplum kuruluşunun itirazları üzerine fonun bütçesi konusunda geçen yıl sonunda 3,5 milyar euroda mutabakata varıldı.
AB’de yoksulluk artıyor
Avrupa Parlamentosu tarafından yapılan araştırmalara göre, AB'nin bugün 505 milyon olan nüfusunun 120 milyonluk bölümü “yoksulluk” veya “sosyal dışlanma” tehdidiyle karşı karşıya bulunuyor. Bu rakamın 25 milyonluk bölümünü çocuklar oluşturuyor. AB içinde 40 milyondan fazla “mutlak yoksul” yaşıyor. 43 milyon AB vatandaşı Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenmiş temel ihtiyaç kriterlerine göre beslenemiyor. 2010 yılında sayıları 4 milyonun üzerinde olan evsiz barksız sayısının son yıllardaki ekonomik kriz nedeniyle bugün çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Ekonomik kriz nedeniyle evsiz barksızlar arasındaki çocuklu aile, genç ve göçmenlerin sayısı da artışta.