Almanya Başbakanı Angela Merkel, Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki katılım müzakerelerinin durdurulması için diğer liderlerle temasa geçeceğini açıklamasının ardından bu konunun Ekim ayındaki liderler zirvesinde ele alınması bekleniyor.
Dönem başkanı Estonya'nın başkenti Tallinn'de Perşembe günü başlayan AB dışişleri bakanları toplantısının resmi gündeminde olmamasına karşın Türkiye konusu gazeteciler tarafından katılımcılara yöneltildi.
Almanya'nın önerisine Avusturya ve Lüksemburg destek verirken, Fransa ve Finlandiya gibi ülkeler ise Türkiye'nin göç krizi ve Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) ile mücadelede kilit rol oynamasından dolayı bu öneriye sıcak bakmıyor.
Türkiye ile katılım müzakerelerinin durdurulması için AB liderlerinin oybirliği ile karar alması gerekiyor. AB, müzakerelerin durdurulması konusunda henüz bir adım atmamış olmasına karşın, Aralık ayındaki dışişleri bakanları toplantısında Türkiye ile yeni başlık açılmamasına karar verilmişti.
Financial Times (FT) gazetesinde bu hafta içinde yayınlanan bir haberde ise oybirliğinin sağlanamaması halinde, Türkiye'nin demokratik kriterlere uymadığı gerekçesiyle müzakerelerin askıya alınması ve yeniden başlatılması için demokrasi kriterinin getirilmesinin de gündemde olduğu bildirildi. FT, demokrasi kriterlerinin ihlaline göre alınacak bir askıya alma kararı için ise nitelikli çoğunluğun yeterli olduğunu vurguladı.
Türkiye ile müzakereler konusunda kim, ne diyor?
AB ile Türkiye arasında, 2005'te başlayan katılım müzakerelerinde şu ana kadar 35 başlığın 16'sı açıldı ve yalnızca bir tanesi geçici olarak kapatıldı. En son Haziran 2016'da 33'üncü fasıl olan Mali ve Bütçesel Hükümler açılmıştı. Ancak AB, Aralık ayındaki toplantısında Türkiye ile katılım müzakerelerinde yeni başlık açmama kararı aldı.
Bunun arkasında da özellikle 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen olağanüstü hal (OHAL) dönemindeki kamudan ihraçlar ve 100'den fazla gazetecinin tutuklanması gibi uygulamalardan duyulan kaygı yatıyor. AB makamları, OHAL uygulamalarıyla Türkiye'nin insan hakları ve özgürlükler alanında geri gittiğini savunuyor. Avrupa Parlamentosu müzakerelerin durdurulması çağrısı yapıyor.
Ayrıca Türkiye ile AB arasında önümüzdeki yıl başında başlatılması öngörülen Gümrük Birliği anlaşmasının yenilenmesine yönelik görüşmelerle ilgili de ilerleme kaydedilemiyor. Avrupa Komisyonu, görüşmeler için AB Konseyi'nden yetkilendirme talep etti ancak bu talep henüz kabul edilmiş değil.
Almanya, Türkiye ile Gümrük Birliği görüşmelerinin başlamasına karşı çıkacağını açıklamıştı. AB içerisinde Gümrük Birliği sürecinde de siyasi kriter getirilmesi yönünde bazı öneriler yapılırken, Türkiye bunu kabul etmeyeceğini söylüyor.