Avrupa Komisyonu'nun teknoloji devi Apple'ın önüne 13 milyar euroluk bir vergi faturası koymasının ardından ABD'li yetkililer Avrupa Birliği'ni 'kolay yoldan köşeyi dönmeye çalışmakla' suçladı.
ABD Hazine Bakanlığı yapılan vergi incelemelerinin haksızlık olduğunu söyleyerek ülkelerin vergi sistemlerinin hiçe sayıldığını savundu.
Avrupa Komisyonu'nun kararını 'kolay yoldan köşeyi dönmeye çalışmak' olarak yorumlayan Demokrat Senatör Charles Schumer ise "Avrupa Komisyonu kasten ABD'li şirketleri hedef alıyor" dedi.
Schumer, "Komisyon AB içerisinde adil biçimde rekabet etmemizin önünü tıkamaya çalışıyor. Ayrıca bu tür cezalarla ABD'de yatırımlara gidecek olan vergi gelirlerine de mani oluyorlar" diye konuştu.
Avrupa komisyonu'nun Apple kararına Beyaz Saray'dan da tepki geldi.
Beyaz Saray sözcüsü Josh Earnest, Apple'ın kesilen vergi cezasını ödemesi durumunda gelirleri azalacağından ABD'de daha az vergi ödeyeceğini, bunun da ABD'deki vergi mükellefleri açısından haksız bir durum oluşturacağını savundu.
Dün Avrupa Komisyonu, İrlanda'nın Apple'a sağladığı kolaylıklar nedeniyle ABD'li teknoloji devinin en fazla yüzde 1'lik gelir vergisi ödediğini ifade etmişti.
Hem İrlanda hükümeti hem de Apple rekor ceza kararına itiraz ediyor ve temyize götüreceklerini belirtiyor.
Komisyonun rekabetten sorumlu üyesi Margrethe Vestager, "AB üyesi ülkeler, seçtikleri belli şirketlere vergi kolaylığı sağlayamaz. Bu tür uygulamalar AB'nin devlet yardımı kanunlarına aykırı" demişti.
İrlanda'da şirketlere uygulanan gelir vergisi oranı yüzde 12,5. Avrupa Komisyonu'ysa Apple'ın Avrupa'da elde ettiği gelirler üzerinden 2003'te sadece yüzde 1, 2014'te ise yüzde 0,005 vergi ödediği sonucuna varmış durumda.
Komisyon üyesi Vestager, İrlanda hükümeti ve Apple yönetimi arasındaki vergi anlaşmasının, ekonomik gerçekleri yansıtmadığını ifade etti.
Komisyon'un hem Apple'a hem de İrlanda hükümetine yönelik eleştirilerinin ardından Türkiye Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek paylaştığı İngilizce Twitter mesajıyla Apple'ı Avrupa merkezini Türkiye'ye taşımaya davet etti:
ABD Hazine Bakanlığı'nın açıklamasında Avrupa Komisyonu'nun ceza miktarını hesaplama yönteminin de sorunlu olduğuna vurgu yapılıyor.
"Geriye dönük vergi incelemeleri haksızlık yaratır" diyen ABD Hazinesi, bu uygulamanın hem Avrupa'daki hem de ABD'deki yasal uygulamalara da ters düştüğünü savunuyor.
Geçen hafta ABD Hazine Bakanlığı, Avrupa Komisyonu'nun hükümetler üstü bir vergi otoritesine dönüşmeye başladığını ifade etmişti.
Apple ise Avrupa Komisyonu'nun kararının şirketin Avrupa operasyonları üzerinde büyük etki yaratacağını ifade etti.
"Avrupa Komisyonu, Apple'ın Avrupa geçmişini yeniden yazmaya kalkıyor" diyen şirket, Komisyon'u İrlanda'nın yasal mevzuatını hiçe saymakla suçladı ve cezanın kesilmesi halinde kararın Avrupa'daki işe alımlar ve yatırımlar üzerinde büyük etkisi olacağını söyledi.
Bugün herkes kesilen vergi cezasının devasa boyutlarına odaklanmış durumda. Ancak 13 milyar eurodan daha büyük sıkıntılar var. Temel bir soru yine gündemde: Dünyayı, hükümetleri ve dev şirketleri kim yönetiyor?
Şu anda bu sorunun yanıtını vermek zor. Hükümetler vergi mevzuatlarını Apple gibi dev şirketlere kabul ettirmek konusunda son derece yetersiz. Ellerindeki sistemler fiziki ürünlerin dolaşımını ve satışını takip etmek üzere tasarlanmış yapılar. Ancak hizmet satan ve elindeki fikri mülkiyet sayesinde gelir yaratan şirketler karşısında bu sistem bir işe yaramıyor.
Apple vakasına bakacak olursak, ABD dışındaki gelirlerin yüzde 90'ı İrlanda'ya gönderiliyor. Buradan da Apple'ın iştiraklerine dağıtılıyor. Bu iştiraklerin herhangi bir ülkede vergi kaydı yok.
Öte yandan Apple gibi bir şirket ülkenizde operasyonlarını geliştirmek isterse hayır demek son derece zor. Şirketin piyasa değeri 600 milyar dolar. Yaratabileceği istihdam ve yatırımlar pek çok siyasi için karşı konuşamaz ölçüde cazip.
Avrupa Komisyonu'nun Apple'a diz çöktürme çabası ilk bakışta tamamen vergi düzenlemeleriyle ilgili gibi gözükebilir. Ancak işin özünde uluslararası şirketler ve hükümetler arasındaki çekişme var.
Bu kapışmaların devamı da gelecek: Apple'a karşı mücadeleye bayraktarlık yapan Danimarkalı Komisyon üyesi Margrethe Vestager, Google'ın peşine de düşmek üzere.