Hafta başında 8.30’a kadar gerileyen dolar çarşamba günü bayram, tatil dinlemeden yeniden tırmanışa geçerek sabah saatlerinde 8.40 TL’yi gördü. Yükselişte ABD’nin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Gazze açıklamasıyla ilgili anti-semitizm eleştirisinin de payı var ama asıl neden yurtdışında: Bu akşam Amerikan Merkez Bankası (FED) Açık Piyasa Komitesi’nin geçen ayki toplantısının tutanakları açıklanacak. Tutanaklar öncesinde piyasalarda tedirgin bir bekleyiş var; FED’in yaklaşan enflasyon tehlikesiyle ilgili beklenenden daha şahin bir ifade kullanmasından korkuluyor. Bunun etkisiyle Çarşamba sabahı dünya borsaları düştü, TL’nin de aralarında yer aldığı gelişen ülke paraları dolar karşısında değer kaybetti. TL’nin yanı sıra Rus Rublesi, Güney Afrika Rand’ında da değer kayıpları var… Bu arada hafta başında 90 seviyesinin altını gören Dolar Endeksi de yeniden yukarıya doğru hareketlendi.
Tutanaklar neden bu kadar önemli?
FED tutanakları neden bu kadar önemli? Bilindiği gibi FED, pandemide ekonomiyi desteklemek için aşırı gevşek para politikası uyguluyor. Bunun için bir yandan faizi yüzde 0.25’e çekmiş, bir yandan da piyasadan her ay 120 milyar dolar tahvil-bono almaya başlamıştı. Piyasaya verdiği paranın harcamaya, yatırıma döneceğini, böylece ekonominin canlanacağını hesap ediyordu. Bu politika işe yaradı, Amerikan ekonomisi toparlandı, yüzde 15’e yaklaşan işsizlik yüzde 6’ya kadar düştü.
Enflasyon korkusu
Ekonominin motorları dördüncü viteste çalışırken gevşek para politikasına devam edilirse ne olur? Enflasyon olur. Nitekim Amerika’da enflasyon Nisan ayında beklenenin çok üzerine çıktı, yıllık enflasyon yüzde 4’ü geçti. Ve piyasayı, “Amerikan Merkez Bankası yakında gevşek para politikasından vazgeçecek” korkusu sardı.
Korku, diyorum çünkü Amerikan Merkez Bankası piyasaya her ay verdiği 120 milyar doları keser, faizi yeniden yükseltmeye başlarsa Amerikan ekonomisi yavaşlar. Bu, borsalar için iyi olmaz. Daha önemlisi, faiz yükselince doların cazibesi artar. Yüksek getiri peşinde hisse senedi, gelişmekte olan ülke parası gibi riskli varlıklara akmış olan paranın bir kısmı dolara döner. Hisse senetleri ve Türk Lirası gibi gelişmekte olan ülke paraları düşer. Piyasalarda deprem yaşanır…
Bu yakında olacak. Ama ne kadar yakında? Amerikan Merkez Bankası enflasyondaki yükselişin geçici olduğunu, faiz artırmaya, tahvil alım programını azaltmaya gerek olmadığını düşünüyor. Bunu hem FED Başkanı Powell hem Amerikan Hazine Bakanı Yellen, altını çize çize söyledi.
Ama piyasaların kaygıları tam da yatışmadı. Enflasyon korkusu ara ara depreşiyor. İşte bugün o günlerden biri. Türkiye saati ile bu akşam Amerikan Merkez Bankası Açık Piyasa Komitesi’nin geçen ay yaptığı toplantının tutanakları açıklanacak. Piyasalar, satır aralarında enflasyon tehlikesinin ne oranda ciddiye alındığını arayacak.
Tutanaklarda büyük olasılıkla geçen aylardan farklı bir ifade olmayacak. Ama ya olursa? Küresel piyasaları Çarşamba günü işte bu soru geriyor. Sadece dolar değil, altın da yükseliyor. Riskten kaçış psikolojisinin etkisiyle altının onsu vadeli piyasalarda 1.874 dolara, gram altın ise 505 TL’ye yükseldi…