Nazi döneminin son tanıklarından olan 95 yaşındaki Jakiw Palij, ABD'den Almanya'ya sınır dışı edildi. Palij'i taşıyan uçak Düsseldorf Havalimanı'na indi. Frankfurter Allgemeine Zeitung'un haberine göre, Palij hasta nakil aracıyla Münster yakınlarındaki Ahlen kentindeki bir bakımevine yerleştirildi.
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump'ın Holokost'tan kurtulanlara ve ailelerine verilen özgürlük sözünü tutmak amacıyla Palij'in sınır dışı edilmesine öncelik tanıdığı belirtildi. Açıklamada, "ABD Nazi dönemindeki suçları ve diğer insan hakları ihlallerini destekleyen kimseye hoşgörü göstermeyecektir. Bu kişiler ABD topraklarında sığınacak yer bulamayacaktır" denildi.
Berlin'deki ABD Büyükelçiliğinden yapılan açıklamada, Palij'in İkinci Dünya Savaşı sırasında işgal edilen Polonya'daki Trawnik toplama kampında gardiyanlık yaptığı ve görevinin buradaki Yahudilerin kaçmasını engellemek olduğu belirtildi. Açıklamada, "Palij işiyle kamptaki 'insani olmayan yaşam koşullarına' katkı sağladı" ifadesine yer verildi.
1943 yılında Trawnik'te 6 bin Yahudi öldürülmüştü. Palij'in bu cinayetlere karışıp karışmadığı kanıtlanamadı. Ancak Amerikan makamlarına göre, Palij Naziler tarafından eğitilerek silahlı gardiyan olarak görev yaptı.
Ukrayna'da doğan Palij, 1949 yılında ABD'ye yerleşti, 1957 yılında ise vatandaşlık aldı. O dönemde Nazi geçmişini Amerikan makamlarından saklayan Palij'in ABD'ye göç etmeden önce bir çiftlik ve fabrikada çalıştığı bilgisini verdiği kaydedildi. ABD'deki bir mahkeme Palij'in ABD vatandaşlığını 2003 yılında iptal etti. 2004 yılında ise Palij'in Almanya'ya sınır dışı edilmesine karar verildi. Ancak söz konusu karar bugüne dek hayata geçirilmedi. Nedeni Palij'in Alman vatandaşı olmamasıydı.
Almanya'da yargılanacak mı?
Palij hakkında Almanya'da yeni bir soruşturmanın başlatılması beklenmiyor. Palij hakkında Würzburg Savcılığı'nın 2016 yılında cinayete yardım suçundan başlattığı soruşturma yeterli delil ve tanık bulunamadığı için kapatılmıştı. Ludwigsburg'daki Nazi Suçlarının Aydınlatılması İçin Merkezi Daire'den Başsavcısı Jens Rommel yeni bir kanıt sunulamaması hâlinde, Almanya'da Palij hakkında yeni bir soruşturma açılmayacağını belirtti. Ludwigsburg'daki daire Palij hakkında 30 ayrı vaka için inceleme yürütmüştü. Birçok olayda Palij'in yaşının ilerlemiş olması sebebiyle hakkında "duruşmaya muktedir olmadığı gerekçesiyle" dava açılamamıştı.
Almanya Dışişleri Bakanlığı Alman vatandaşı olmayan Palij'in ülkeye alınmasını, "Almanya'nın ahlaki sorumluluğunun somut bir işareti" şeklinde nitelendirdi. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Bild gazetesine verdiği demeçte, Palij'in Almanya'ya getirilmesini, "Tarihi sorumluluk, bitiş çizgisi tanımıyor" diye yorumladı.
dpa,epd,rtr/HT,CÖ
© Deutsche Welle Türkçe