ABD'de aşırı sağcı Proud Boys grubunun üyelerine, 6 Ocak 2021'de Kongre Binası'na düzenlenen saldırıdaki rolleri nedeniyle uzun hapis cezaları verildi.
Grubun eski lideri Enrique Tarrio, 22 yıl hapisle en ağır cezayı aldı. Mahkeme, Tarrio’nun saldırı için birkaç hafta boyunca hazırlık yaptığını ve ardından o gün şiddet eylemlerini planlayıp teşvik ettiğini açıkladı.
Tarrio’nun dışında başka bazı üyeler de hapse gönderildi.
Peki 7 yıl önce bir içki kulübü olarak başlayan bir grup, nasıl oldu da ABD Kongresi’ne düzenlenen saldırının baş aktörlerinden biri haline geldi? Liderlerinin bir kısmı parmaklıklar ardındayken bundan sonra grubu ne bekliyor?
"Mahkumiyetler Proud Boys'a ivme kazandıracak"
Birkaç üyenin Kongre Binası isyanını kışkırtmaktan suçlu bulunmasından kısa bir süre önce, grubun kurucusu Gavin McInnes BBC'ye uzun hapis cezalarının grubun liderlerini "dava uğruna şehitler" haline getireceğini söyledi ve grubun mevcut liderlik kadrosundaki eksiklere rağmen devam edeceğini savundu.
“Yeri çok sağlam ve onu bitiremezsiniz. Başı yok, ayağı yok" dedi.
Gavin McInnes, sanıkların Kongre Binası'na girerek "yanlış bir şey yaptıklarını” kabul etti, ancak eylemlerinin nispeten küçük suçlar sayılması gerektiğini söyledi.
Kongre saldırısına karışan ve o zamandan beri faaliyetlerini durduran diğer organize grupların aksine, Proud Boys’un ülke çapındaki şubeleri halen aktif.
Uzmanlar, Proud Boys'un faaliyetlerine devam edeceği ve hatta büyüyebileceği konusunda büyük ölçüde hemfikir.
Grup hakkında yazılar yazan ve aşırıcılık karşıtı bir danışmanlık grubu olan Glitterpill LLC'nin kurucu ortağı ve araştırmacı Samantha Kutner, mahkumiyetlerin Proud Boys'a desteği artırabileceğini söylüyor?
"Bu onlara ivme kazandıracak. Her kaybettiklerinde bu onların mağdur olma ve zulme uğrama söylemlerini daha da güçlendiriyor.”
Kırılma belirtileri
Tarrio'nun davanın bitiminden hemen sonra hapishane hücresinden telefonla katıldığı Twitter'daki sesli röportajda, eski Proud Boys lideri yetkilileri adalet sistemini "silah olarak kullanmakla" suçladı ve mevcut ABD hükümetini Nazi Almanyası’ndaki rejime benzetti.
Kutner, "Bu Proud Boys için son anlamına gelmiyor" diyor ve ekliyor:
“Oluşturdukları tehdit artık daha büyük ve daha yaygın.”
Ancak grupta kırılma belirtileri de var.
Haziran ayında Proud Boys, Portland yakınlarındaki Oregon City'deki bir Onur Haftası etkinliğinin yakınında yürüdü. Eski Proud Boys'tan oluşan başka bir aşırı sağcı grup da ortaya çıktı ve iki grup arasındaki kavganın videosu internette yayıldı.
İki kişi tutuklandı ve uzmanlar, olayın Proud Boys sohbet kanallarında daha aşırı ve beyazların üstünlüğünü savunan aktivistlerin gruba kabul edilmesi mi yoksa gruptan atılması mı gerektiği konusunda bir tartışmaya yol açtığını söylüyor.
Proud Boys nasıl başladı?
Grup, Vice Magazine'in kurucularından biri olan İngiliz-Kanadalı podcast yayıncısı McInnes tarafından 2016 yılında kuruldu.
Grubun üyeleri her zaman kendilerini çoğunlukla birayla ilgilenen sıradan insanlar olarak gösteriyordu; bazen bunu "siyasi sorunları olan bir içki kulübü" olarak tanımlıyorlardı.
2019 yılında bir bara davet edildi ve daha sonra içki içilen bir mangal etkinliğine gitti.
Ancak şiddet her zaman faaliyetlerinin merkezinde yer alıyordu ve grup daha çok anti-faşist (aynı zamanda antifa olarak da bilinen) protestoculara karşı verdiği mücadelelerle tanınıyordu. Bu sokak savaşları 2020'den önce Portland ve diğer büyük ABD şehirlerinde yaşamın bir parçası haline geldi.
İçlerinde her konuda hemfikir olmamalarına rağmen, onları birleştiren şey sol siyasete karşı duydukları yoğun nefret ve Donald Trump'a duydukları özel sevgiydi.
Yeni bir fırsat
Yıllar içerisinde Proud Boys, bir dizi liderlik değişikliği yaşadı, 2018'de görevi Tarrio devraldı.
Ancak grubun yapısı, Proud Boys'un 6 Ocak 2021 olaylarından sonra cezai suçlamalarla ve sosyal medya yasaklarıyla karşı karşıya kalmasıyla birlikte yıprandı.
Güney Yoksulluk Hukuk Merkezi İstihbarat Projesi Veri Analitiği Direktör Yardımcısı Megan Squire, tekil Proud Boys şubelerinin çalışmaya devam ettiğini söylüyor. Bazı durumlarda, son birkaç yılda Amerika'nın kültür savaşlarının merkezi haline gelen transseksüel karşıtı protestolara katılarak yeni üye kazandılar.
Squire, Proud Boys'un 2020'den itibaren trans karşıtı duyarlılığı "erken benimseyenlerden” olduğunu belirtiyor. ABD'deki aşırı sağcı hareketleri izleyen Silahlı Çatışma Konum ve Olay Verileri Projesi'ne (ACLED) göre, LGBT karşıtı olayların (gösteriler, siyasi şiddet ve çevrimdışı propaganda faaliyetleri) sayısı artıyor.
ACLED verilerine göre, 2022'de Proud Boys da dahil olmak üzere aşırı sağ gruplar 200'den fazla olaya karıştı; bu rakam 2021'e göre üç kat artış gösterdi.
Geçen yıl yayımlanan bir blog yazısında Güney Yoksulluk Hukuk Merkezi, Proud Boys'un dikkatlerini "sağcı öfkeyi tetiklemesi ve dolayısıyla grubun yeni koalisyonlar kurmasına yardımcı olması muhtemel konulara" çevirdiğini belirtti.
Ülke genelinde Proud Boys faaliyetlerini araştıran Squire, "Bunu her dalga boyunda, her nefret türünde görüyoruz" diyor:
"Hepsi trans karşıtı duygular besliyor."
İnsan Hakları Araştırma ve Eğitim Enstitüsü'nün araştırma direktörü Chuck Tanner, Kongre isyanları sırasında yaptıkları gibi, Proud Boys'un trans karşıtı etkinliklerde "aşırı sağın gücü" olmaya hazır bir şekilde boy gösterdiğini söylüyor.
"Onlar hareketin önde gelen düşünürleri değil, pek çok meseleyle ilgileniyorlar" diyor.
Mart ayının sonlarında New York’ta transların hikaye saati etkinliğinin dışında kavga çıktı ve haberlere göre, Proud Boys kıyafetleri giyen erkekler kavganın tam ortasındaydı.
Bu münferit bir olay değildi. Son aylarda aşırı sağ grubun destekçileri ülke genelinde benzer eylemlerde ön saflarda yer aldı.
Bu tutum, grubun özgürlükçü köklerinden bir kopuş gibi görünebilir. BBC, 2019'da Portland, Oregon'da Proud Boys'la röportaj yapmaya gittiğinde kulübün eşcinsel bir üyesi ve transseksüel bir destekçiyle tanıştık.
Ancak onların insanları olduğu gibi kabul etme anlayışları, grubun kendilerini geleneksel toplumsal cinsiyet rollerine inanan "Batılı şovenistler" olarak tanımlamasıyla her zaman çelişiyordu. "Ev kadınına saygı gösterin" ilk ilkelerinden biriydi ve örgüte sadece "biyolojik erkekler" katılabiliyor.
Aşırı erkeksiliğe odaklanmaları, grup üyelerinin sağ ve aşırı sağdaki yeni transseksüel karşıtı aktivizm dalgasına mükemmel şekilde uyum sağlamalarına yol açtı.