Burak Abatay
ABD'nin halk sağlığı konusunda önde gelen ismi Dr. Vivek Murthy, alkollü içecekleri kanser riskiyle ilişkilendiren yeni bir araştırmanın ardından uyarılarda bulundu.
İçki tüketiminin, tütün ve obezitenin ardından kanserin önlenebilir en yaygın üçüncü nedeni olduğunu söyleyen ABD Sağlık Dairesi Başkanı Dr. Murthy, Kongre'ye yaptığı çağrıda içki şişelerinin üzerine bilgilendirici sağlık mesajlarının yazılmasını önerdi.
İrlanda Cumhuriyeti içki tüketimi ve kanser riski arasındaki bağlantıya dair uyarıları yasal zorunluluk haline getiren ilk ülke durumunda. Güney Kore de içki şişelerinin üzerinde kansere özgü uyarılar bulunmasını zorunlu kılıyor.
BBC Türkçe'nin görüştüğü uzmanlar, Türkiye'de içki şişelerinin üzerine yazılacak uyarı mesajlarının içki tüketimini azaltabileceğini belirtti ve yetkililere bu konuda adım atılması yönünde çağrıda bulundu.
Uzmanlar, içki tüketiminin en aza indirilmesinin kanser ve diğer olası risklerin de önüne geçmesi için oldukça önemli olduğunu vurguluyor. Bunun için de içki şişelerinin üzerine yazılabilecek mesajların da önemli olacağını kaydediyor.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Eğitim Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nuri Karadurmuş, "Uyarıcı etiketlerin çok fazla içki tüketen insanı etkilemeyebileceğini ama kişinin henüz içki içmemiş çocuğunu ya da yakınları için caydırıcı olabileceğini" ifade etti:
"Bu da alkolün bırakılması, az tüketilmesi konusunda çevreyi ve toplumu etkiler. Ancak unutulmaması gerekir ki, içki tüketimi kimse için önerilmez."
Birçok ülke yeni çalışmalar doğrultusunda içki tüketimi için önerilen limitleri revize etti.
Kanada, geçen sene tavsiyesini günde iki içkiden haftada iki olacak şekilde değiştirdi.
ABD, erkekler için günde iki, günde bir içkiden daha fazlasını önermiyor. İngiltere'de limit ise haftada 14 birim, yani altı kadeh şarap ya da bira.
Dr. Murthy ise yayımladığı mesajında, "Bira, şarap ya da her neyse… türü ne olursa olsun, içki tüketiminin en az yedi tür kanser için risk taşıdığı belirlendi: Meme, boğaz, karaciğer, yemek borusu, ağız, gırtlak ve kolon" dedi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye'de 2019 yılında 15 yaş üstü kişilerin yüzde 14,9'u içki içerken, 2022 yılında bu oran yüzde 12,1'e geriledi.
Aynı istatistiklere göre erkeklerde içki içme oranı yüzde 18,4, kadınlarda ise yüzde 5,9.
Onkoloji uzmanı Prof. Dr. Serdar Turhal, içki tüketiminin bazı kanser türlerine yol açtığı konusunda yeterli bilimsel çalışmaları olduğuna dikkat çekti.
Turhal, "içki tüketiminin hiç önerilmediğini, tüketiliyorsa da en düşük seviyelere çekilmesi gerektiğini" söyledi.
Prof. Dr. Karadurmuş ise içki tüketiminin doğrudan kendi etkisiyle kanser yapabildiği gibi, beraberinde oluşabilecek hareketsizlik ve obezite gibi kanserle ilişki başka sorunları da beraberinde getirebileceği uyarısında bulundu.
İçki tüketiminin hiç sigara içmeyen kişilerde dahi tütün kullanımını artırabildiğini, bunun da yine kanser vakalarıyla doğrudan ilişkisi olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Karadurmuş, "İçki içmeyi, çoğu zaman sigaradan ayırabilmek mümkün değil" dedi.
İçki içenlerin yalnızca yüzde 10'u ile yüzde 20'sinin çok az miktarda içtiğini belirten Prof. Dr. Karadurmuş, "Büyük bir çoğunluk ise sınırı bulamıyor" dedi.
Uzmanlar Türkiye'de içki tüketimi ve kanser arasında ilişkiyi inceleyen kapsamlı çalışmaların henüz yapılmadığı söyledi.
Prof. Dr. Turhal, içki tüketim limitlerinin kişilere hatta ırklara göre bile farklılık gösterebildiğini ifade ederken, kadınlarda içkinin kansere neden olmasının daha düşük dozlarda başlayabileceğini belirtti.
Turhal, "Kadınlarda, karaciğerde alkolün bertaraf edilme gücü daha düşük. Bu yüzden de kadınlar erkeklere göre daha çabuk sarhoş olabiliyor" diye konuştu.
Epigenetik farklılıkların da olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Turhal, "Uzak doğu toplumlarında alkol bünyeden daha uzun sürede vücuttan atılıyor. Dolayısıyla o coğrafyada alkolün zararlarının da daha fazla olması beklenebilir" dedi.
Uzmanlar kansere yönelik teşhislerin vaktinde konulması için yıllık taramaları öneriyor ve mutlaka sağlık kuruluşlarına tüketilen sigara ve içki miktarını doğru bir şekilde aktarılması gerektiğini söylüyor.
BBC Türkçe, Türkiye'de içki üretimi yapan şirketlerden Anadolu Efes ve Mey Diageo'ya içki şişelerinin üzerine yazılabilecek kanserle ilgili uyarılar hakkında görüşlerini sordu ancak yanıt alamadı.