Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, İstanbul'daki ölümlü trafik kazasının ardından ABD'ye giden şüpheliler Eylem Tok ve oğlu Timur Cihantimur'un Türkiye'ye iadelerine karar verildiğini duyurdu.
Sosyal medya hesabından bir açıklama yapan Bakan Tunç, "Eylem Tok ve Timur Cihantimur'un Massachusetts Bölge Mahkemesi tarafından ülkemize iadelerine karar verilmiştir" ifadesini kullandı.
Tunç, "Adaletin tecellisi için şüphelilerin ABD'den ülkemize iadeleri hakkında gerekli girişimlerimizi sürdürmeye devam edeceğiz" dedi.
İstanbul Kemerburgaz'da 1 Mart 2024'te meydana gelen ve Oğuz Murat Aci'nin hayatını kaybettiği trafik kazasının şüphelilerinden Timur Cihantimur ve Eylem Tok, Türkiye'yi terk ederek ABD'ye gitmişlerdi.
Tok ve Cihantimur, ilk olarak 18 Haziran 2024'te Boston’da hakim karşısına çıkarılmıştı.
Eksik belgeler nedeniyle Tok hakkındaki dava 27 Haziran’a, Cihantimur hakkındaki dava ise 20 Haziran'a ertelenmişti.
İkinci kez hakim karşısına çıkan Cihantimur’un tutukluk halinin devamına karar verilmişti.
Hakim Donald Cabell, Cihantimur'un iade süreci boyunca tutuklu kalmasına hükmetmişti
Kararın ardından Habertürk muhabiri Alihan Tok'a konuşan Oğuz Murat Aci'nin babası Özer Aci, "Çok güzel bir haber. Bu davaya başladığımda 1 gün bile tutuklu kalsa bana yeter diyordum. Şu an 5 gün geçti. Tutukluluk devam ediyor. Bu iyi haber. O yargıca teşekkürlerimi iletiyorum. İncelesin, devam etsin. Kaçmaya teşebbüs edebilirler. Buradan da kaçtılar. Tutukluluk halinin devam etmesi beni de memnun etti" demişti.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, ABD'deki ilk dava sonrası yaptığı bilgilendirmede davada tutukluluk durumunun gözden geçirileceğini ve Amerikalı yetkililerle iki şüphelinin iadesi ile ilgili temas halinde olunacağını ifade etmişti.
Tok’un oğlu Timur Cihantimur’un ABD vatandaşı olması nedeniyle hukuki sürecin karmaşık olabileceği yorumları yapılıyordu.
Peki Türkiye ile ABD arasında yasal iade süreci nasıl çalışıyor?
Türkiye ile ABD arasında yasal iade süreci nasıl çalışıyor?
Ülkelerin iade kararlarında iç hukuk kuralları ve diğer ülkelerle yaptıkları anlaşmalar belirleyici olabiliyor.
Örneğin bir başka ülke tarafından Türkiye’den iadesi istenen kişi Türk vatandaşıysa iade gerçekleşmiyor.
BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan hukukçu Dr. Timuçin Köprülü, "Vatandaşlığın bizdeki gibi iadeye engel oluşturması hali, tüm devletlerde böyle olduğu anlamına gelmiyor" diyor ve Birleşik Krallık, Avustralya ve ABD'nin yurt dışında suç işleyen vatandaşlarını suçun işlendikleri ülkeye iade edebildiğini belirtiyor.
Türkiye ile ABD arasında iade sürecini belirleyen İade Antlaşmasına göre taraflar kendi vatandaşlarını vermek zorunda değil.
Köprülü ABD'deki yetkili makamın, yerinde gördüğü takdirde kendi vatandaşını iade kararı verebileceğini, iadesi istenilen kişi aleyhindeki delillerin "titizlikle" incelendiğini belirtiyor.
Hukukçu Köprülü, iade taleplerinin ABD yargı organları tarafından "normal bir ceza yargılaması şeklinde" ele alındığını, "dosyada yer alan delillerin yetersiz olması veya suçlu ya da müdafi tarafından çürütülmesi durumunda iade talebi reddedilebildiğini" belirtiyor.
Cihantimur'un ABD vatandaşı olmasına karşın, suçun Türkiye'de işlenmiş olması ve ölen kişinin de ABD vatandaşı olmaması nedeniyle, suçlamalara ilişkin ABD'de bir yargılama yapılmasının olası olmadığı da aktarılıyor.
Bundan sonra ne olabilir?
"Annenin iade edilmesi ancak oğlunun ade edilmemesi gibi bir durum söz konusu olabilir ama tersi de mümkün" diyen Köprülü, burada belirleyici olanın annenin iadesinin isteğine gerekçe oluşturan eylemin olduğunu belirtiyor.
ABD Mahkemesinin 14 Haziran tarihli iade davası belgesine göre Cihantimur'un, "kasıtsız adam öldürme ve yaralama", annesinin ise "suçluyu koruma" suçlamalarıyla, Türkiye'ye iadesi isteniyordu.
Köprülü, Tok'un iadesi istenen Türk Ceza Kanunu 283/3'üncü maddesine göre; suç işleyen bir kişinin araştırma, tutuklanma veya hükmün infazından kurtulması için "-imkan sağlayanın üstsoy (anne veya babası gibi) olması durumunda ceza verilmediğini belirtiyor.
Yani Tok'un Türkiye'ye iadesi durumunda ceza almaması da olasılıklar arasında.
Bununla birlikte Tok'un Türkiye'ye iade isteğine gerekçe olan suçlama dışında bir başka suçlamadan yargılanma olasılığına karşı da ABD makamlarından izin alınması gerektiği belirtiliyor.
Ne olmuştu?
Olay, Mart 2024 itibarıyla Türkiye gündeminde geniş bir yer buldu.
Yazar Eylem Tok’un 17 yaşındaki oğlu Timur Cihantimur aracıyla 29 yaşındaki Oğuz Murat Aci’ya çarparak ölümüne sebep oldu.
Oğuz Murat Aci olay sırasında ATV tipi arazi aracıyla yol kenarında park halinde duruyordu.
Kazada dört kişi de yaralandı.
1 Mart günü gece yarısına yakın gerçekleşen ölümlü kazadan saatler sonra anne Tok ve oğlunun hava yoluyla Mısır’a gitmek için çıkış yaptıkları tespit edildi.
Adalet Bakanı Tunç, 2 Mart saat 03.50’de Mısır’a kaçan anne ve oğlunun buradan da Amerika’ya gittiklerini duyurdu.
Tunç 7 Mart tarihli bu açıklamasında adı geçenlerin “geçici tutuklama talep evrakı hem diplomatik kanaldan hem de İnterpol aracılığıyla ABD yetkili makamlarına iletilmiştir." demişti.
Olaydan sonra Cihantimur’un babası Bülent Cihantimur adli kontrol şartı ile serbest bırakıldı.
Bülent Cihantimur’un şirket çalışanı olan Ayşe Ceren Saltoğlu bir süre tutuklu kaldı.
Saltoğlu’nun anne ve oğlu havalimanına götürdüğü iddia ediliyordu.
Yaklaşık 100 gündür devam eden süreçte Tok ve oğlunu New York kentinde gösteren fotoğraflar paylaşıldı.
TRT Haber'in haberine göre Interpol ve ABD’deki Türkiye Büyükelçiliği yetkilileri anne ve oğlunun yerini Boston'da bir kira sözleşmesi üzerinden tespit etti ve ardından operasyon başlatıldı.