Dünya

ABD başkanlık yarışını kazanmak için ne yapmalı?

Amerika Birleşik Devletleri, 2020'de yapılacak seçimlerde yeni başkanını seçecek. Peki dünyanın en güçlü makamı için yarışacak kişi hangi kriterleri karşılamalı? Yarışın aşamaları neler?

27 Haziran 2019 06:29

ABD'de 2020'de yapılacak başkanlık seçimlerinde yarışacak 20 Demokrat aday ilk tartışma programlarına katıldı.

Başkan Donald Trump, Florida'da coşkulu bir miting düzenleyerek seçimlerde yeniden yarışacağını resmen ilan etti.

Peki dünyanın en güçlü koltuğuna oturmak isteyen aday, hangi kriterleri karşılamalı?

Kimler aday olabilir?

ABD Anayasası'na göre, başkan olacak kişi 35 yaşından büyük, "doğuştan ABD vatandaşı" ve ülkede en az 14 yıl ikamet etmiş olmak zorunda.

Başkanlığa aday olanların çoğu daha önce seçilmiş senato üyelerinden, vali, başkan yardımcıları ya da Kongre üyelerinden oluşuyor. Ancak ABD ordusunun eski başkomutanı Dwight Eisenhower gibi asker kökenliler ile eski emlak müteahhidi ve televizyon yıldızı Başkan Donald Trump gibi iş dünyasından isimler de yok değil.

Başkanların çoğu üniversitelerin çeşitli bölümlerinden mezun ve göreve gelmiş başkanların yarısından fazlası hukuk mezunu.

ABD'nin şu ana dek Hristiyan olmayan bir başkanı da olmadı, kadın başkanı da. Beyaz olmayan tek başkan da, Barack Obama'ydı.

Seçim kampanyaları ne kadar sürüyor?

İngiltere ve Fransa gibi bazı ülkelerden farklı olarak ABD'de adaylar istedikleri süre boyunca seçim kampanyası yürütebiliyorlar. Genelde kampanyalar 18 ayı bulabiliyor.

BBC

Başkan Trump Ocak 2017'de Beyaz Saray'ın anahtarını aldığı gün yeniden seçilmek için başvuru belgelerini vermişti. "Amerika'yı yeniden büyük yap" sloganını mitinglerinde kullanmayı sürdürdü.

Ancak başkanlığa adaylık genelde cep yakan bir yarış. Destekçilerden bağış toplamanız ve kenarda nakit paranız olması şart.

OpenSecrets.org isimli gözlem kuruluşu, Hillary Clinton ve Donald Trump'ın yarıştığı 2016 seçiminin 2,4 milyar dolara mal olduğunu belirtiyor.

Trump bu yılın ilk çeyreğinde 2020 başkanlık kampanyası için yaklaşık 30 milyon dolar topladı bile. Demokrat aday Bernie Sanders'in topladığı bağışlar ise 20,7 milyon dolara yakın.

BBC

Hangi partiler yarışıyor?

Asıl yarış, sağcı Cumhuriyetçi Parti ile liberal Demokrat Parti arasında.

Yeşil Parti, Bağımsız Parti ve Liberter Parti gibi bazı "üçüncü taraf" siyasi partiler de bazen aday çıkarabiliyor.

2020'de başkan seçilmek isteyenler kimler?

Demokrat Parti'de 20 kişi, başkanlığa aday gösterilmek için başvurdu.

Şubat ayında başlayacak ön seçimlerde her bir eyalet adayını seçecek.

Getty Images

Joe Biden (eski başkan yardımcısı), Elizabeth Warren (Massachusetts senato üyesi) ve Bernie Sanders (Vermont senato üyesi), yarışta öne çıkan isimler.

Trump'ın Cumhuriyetçilerin resmi adayı olması için, parti tarafından önümüzdeki yaz aday gösterilmesi gerek.

Cumhuriyetçi Parti'de Trump'ın rakibi olacağı kesinleşen tek isim olan eski Massachusetts Valisi Bill Weld'in partisinde çok popüler olan ABD Başkanı karşısında pek şansı varmış gibi görünmüyor.

Seçimleri kazanmak için ne yapmalı?

Seçilen Cumhuriyetçi ve Demokrat adaylar Kasım 2020'deki genel seçimlerde yarışacak.

Bu halk oylamasında adayların alacağı oy sayıları, kazananı tek başına belirlemeye yetmiyor. Asıl önemli olan, Seçiciler Kurulu'nun onayını almak.

Oval Ofis'in anahtarı, Seçiciler Kurulu'nda 538 oyun 270'ini alarak çoğunluğu sağlayan kişiye veriliyor.

Bir aday halk oylamasını kazanıp Kurul'dan geçemeyebilir. Bu nedenle bazı eyaletler çok kritik.

2000 yılında Demokrat aday Al Gore'un ve 2016 yılında Hillary Clinton'ın kazanmasının önündeki engel de buydu.

Her eyaletin "seçmen" sayısı, o eyaletin Kongre'de kaç koltuğu olduğuna göre belirleniyor.

En kritik eyaletler California (55), Teksas (38), New York (29), Florida (29), Illinois (20) ve Pennsylvania (20).

California, New York ve Illinois eyaletleri Demokratların, Teksas eyaleti ise Cumhuriyetçilerin kalesi olarak görülüyor.

Başkanlık yarışının sonucunu genelde, en çekişmeli seçim bölgeleri olan Ohio ve Florida belirliyor.

Getty Images

Hangi eyaletlerin seçimi belirleyeceği de, adaya göre değişiyor.

2020 seçimleri için rekabetin en yoğun olacağı eyaletlerin Arizona, Pennsylvania ve Wisconsin olması bekleniyor.

Cumhuriyetçilerin kaleleri olan Idaho, Alaska ve bazı güney eyaletler için "kırmızı eyalet", New England'ın bir kısmı ile kuzeydoğu eyaletleri gibi Demokratların baskın olduğu yerler için "mavi eyalet" tanımı kullanılıyor.

Her eyalet oyların sayımını yapıp genelde sandıkların kapanmasından saatler sonra, aynı günün akşamında kazananı açıklıyor.

Geçiş süreci sona erdikten sonra Ocak ayında ABD'nin seçilen yeni başkanı "yemin töreni" denen özel törenlerle görevine başlıyor.

Kongre'de düzenlenen özel törenin ardından başkan olan kişi, dört yıl sürecek görevi için dev bir geçit töreniyle Beyaz Saray'a yürüyor.