Tom Edgington
BBC News
ABD'nin Avrupa'nın güvenliğini sağlamayacağına dair endişeler giderek artarken, bu durum Avrupa ülkelerini askeri harcamalarını artırmaya itebilir.
Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik işgaline başladığı Şubat 2022 tarihinden bu yana batılı ülkeler Ukrayna'ya 250 milyar doların üzerinde askeri, insani ve başka türlü maddi yardımda bulundu.
ABD Başkanı Donald Trump ise daha fazla destek sağlamak için Ukrayna'dan nadir toprak elementleri ile ilgili garanti istiyor.
En çok askeri yardımı kim sağladı?
ABD, silahlar, ekipmanlar ve mali destek dahil olmak üzere Ukrayna'ya en büyük askeri yardım veren ülke konumunda.
Alman düşünce kuruluşu Kiel Enstitüsü'ne göre, 2022 başından 2024 sonuna kadar Washington Ukrayna'ya 69 milyar dolar askeri yardım sağladı.
Almanya 13,6 milyar dolar, İngiltere 10,8 milyar dolar, Danimarka 8,1 milyar dolar ve Hollanda 6,3 milyar dolar yardımda bulundu.
Askeri, insani ve diğer yardımlar da dahil edildiğinde veriler, ABD'nin Ukrayna için 120 milyar dolara yakın bir harcama yaptığını gösteriyor.
Bu rakam, 2022'nin başından bu yana yapılan toplam desteğin yüzde 43'ünü oluşturuyor.
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ise birliğin kurumları aracılığıyla yardımların yaklaşık yüzde 18,3'ünü üstlendi. Almanya gibi bazı AB ülkeleri de ek katkılarda bulundu.
ABD'nin mevcut katkısının büyüklüğü göz önüne alındığında, diğer ülkelerin herhangi bir açığı kapatmak için, verdikleri desteği önemli ölçüde artırması gerekiyor.
Batılı ülkeler Ukrayna'ya hangi silahları verdi?
Füzeler ve ağır silahlar
Hem Ukrayna hem de Rus kuvvetleri, düşman kuvvetlerinin ilerlemesini, ikmal depolarını ve komuta merkezlerini vurmasını engellemek için yoğun şekilde ağır silah ve güdümlü füze kullanıyor.
Ukrayna yaklaşık 300 km menzile sahip ABD yapımı ATACMS füzelerini kullanıyor.
Kasım ayında, bir önceki ABD Başkanı Joe Biden üzerindeki yasağı kaldırarak ATACMS'lerin Rusya topraklarına doğru ateşlenmesine izin vermişti.
İngiltere ve Fransa, Ukrayna'ya maksimum menzili yaklaşık 250 km olan Storm Shadow veya Scalp füzeleri sağladı. Ukrayna'nın bu füzeleri Rus topraklarına ateşlediği bildiriliyor.
Kiel Enstitüsü'ne göre Ukrayna'ya 80'den fazla çoklu roketatar sistemi gönderildi.
Bunlar arasında ABD'den HIMARS sistemi ve İngiltere'den M270 füze sistemi de bulunuyor.
Enstitü'ye göre ABD ayrıca M777 obüs dahil olmak üzere 500'den fazla sahra topu gönderdi.
Ancak İngiltere merkezli düşünce kuruluşu RUSI'ye göre Rusya, topçu mermisi tedarikinin Ukrayna'dan çok daha fazla olması sebebiyle savaş alanında avantaja sahip.
Savaş uçakları
Geçen yıl Temmuz sonunda, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy, hava kuvvetlerinin Batı'dan bir grup F-16 savaş uçağı teslim aldığını söylemiş, çok daha fazlasına ihtiyaç olduğunu belirtmişti.
Belçika, Danimarka, Hollanda ve Norveç dahil NATO ülkeleri, kendi hava kuvvetlerinde kullanımdan kaldırmayı planladıkları ABD yapımı uçaklardan 65 veya daha fazlasını Ukrayna'ya vermeyi taahhüt etmişti.
ABD, Ağustos 2023'te F-16'ların Ukrayna'ya gönderilmesine izin verdi. Bu tarihten bu yana Batılı ülkeler Ukraynalı pilotları eğitiyor.
St Andrews Üniversitesi'nden Stratejik Çalışmalar Profesörü Phillips O'Brien, "Ukrayna F-16'ları çoğunlukla hava saldırılarına karşı savunma için kullanacak" diyor.
ABD Merkezli Stratjik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'ne göre F-16'lar bir süre sonra Rus hava savunma sistemlerine, komuta merkezlerine ve ikmal depolarına saldırmak ve Ukrayna hava sahasındaki Rus uçaklarıyla çatışmak gibi ek görevlerde de kullanılacak.
Hava savunma sistemleri
Rusya'nın Ukrayna şehir ve altyapı sistemine saldırılarına karşı, Batılı ülkeler, Ukrayna'ya birkaç tür hava savunma sistemi de gönderdi.
Bunlar arasında İngiltere'den kısa menzilli hava savunma silahı Starstreak ve Patriot füze sistemleri de bulunuyor.
Patriot'ları işletmesi oldukça pahalı. Bir füze yaklaşık 3 milyon dolara mal oluyor.
ABD ve Norveç ayrıca hava savunması için Nasams (Norveç Gelişmiş karadan Havaya Füze Sistemi) sağladı ve Almanya Iris-T önerdi.
Mühimmat
Temmuz 2023'te ABD, Rus birliklerini savunma pozisyonlarından çıkarmaya yardımcı olmak için Ukrayna'ya misket bombaları tedarik ettiğini söyledi.
Çoğunlukla topçu mermilerinde teslim edilen bu silahlar, çoklu bombacıklar saçıyor ve sivillere oluşturdukları risk nedeniyle 100'den fazla ülke tarafından yasaklanmış durumda.
Tanklar
2023 başında, Batılı ülkeler Ukrayna'ya tank göndermeyi kabul etti. Bunların, bir karşı saldırıda Ukrayna kuvvetlerinin Rus savunma hatlarını aşmasını sağlayabileceği düşünülüyordu.
İngiltere 14 Challenger 2 verdi.
Kiel Enstitüsü'ne göre Avrupa ülkeleri 200'den fazla Alman yapımı Leopard 1 ve Leopard 2 tankı gönderdi.
ABD, 31 adet dünyadaki en gelişmiş tank olduğu düşünülen M1 Abrams tankı gönderdi.
Tanksavar silahlar
Rusya'nın Şubat 2022'de başlayan işgaline Batı'dan ilk karşılık, Ukrayna'ya zırhlı tugaylara karşı koymak için savunma silahları sağlamak oldu.
ABD ve İngiltere binlerce Javelin ve Nlaw tanksavar füzesi tedarik etti.
Bunların, Rus kuvvetlerinin Kiev'e ilerlemesini durdurmada önemli rol oynadığı düşünülüyor.
Dronelar - İnsansız Hava Araçları (İHA)
Dronelar, savaş boyunca gözetim, hedefleme, füze fırlatma ve "kamikaze" silahları olarak yoğun şekilde kullanıldı.
Türkiye Ukrayna'ya çatışmanın başında füze atan Bayraktar TB2 İHA'ları, ABD ise "Switchblade" kamikaze droneları, birkaç ülke de Çin yapımı DJI Mavic 3 gibi ticari gözetleme droneları gönderdi.
Şubat 2024'te, İngiltere hükümeti, gözlem ve hedef tespiti için Ukrayna'ya binlerce "birinci şahıs görüşlü" (FPV) drone tedarik eden ülkeler koalisyonuna katılacağını söyledi.