T24 Dış Haberler
AB Sınır ve Sahil Güvenlik Ajansı Frontex, Akdeniz’de göçmenlerin AB karasularından yasa dışı olarak geri itilmesine (pushback) dahil olmakla suçlanıyor. Frontex'i suçlayanlar arasında kendi müfettişleri de bulunuyor. Frontex Direktörü Leijtens baskı altında.
Alman kamu yayın kuruluşları WDR ve NDR’in özel haberine gör; kurum içi yapılan soruşturma, Frontex çalışanlarının özellikle iki geri itme olayında rapor tutmadığı ya da yanlış tuttuğunu ortaya çıkardı. WDR ve NDR, 2024 yılı başında iki olaya dikkat çekmiş, göçmenlerin Yunanistan yani AB karasularından Türk karasularına yasa dışı olarak geri itildiğini ortaya çıkarmış, bu esnada Yunan sahil güvenliği ve Frontex çalışanlarının da olay yerinde olduğunu iddia etmişti. Soruşturma bunu doğrulamakla birlikte kanıt için yeterli değil.
Frontex yardım çağrılarına sessiz kaldı
Alman yayın kuruluşlarının daha önceki haberlerinde, 19 Şubat 2024 sabahı Yunan kara sularında bir botta kadın, erkek ve çocuklardan oluşan 30 kadar göçmenin yardım çağrısında bulunduğuna, video kayıtlarında görüş mesafesinde en az iki geminin olduğuna dikkat çekilmişti. Bu gemilerden birinin Bulgaristan bayrağı taşıdığı ve Frontex için görevlendirildiği, yardım çağrılarına tepki vermediği ifade edilmişti.
Frontex’in olay ile ilgili yaptığı yeni soruşturma, WDR ve NDR’in haberini doğruluyor. Soruşturmaya göre, bahsi geçen ve Frontex’in görevlendirdiği Bulgar gemisinde bulunan Frontex çalışanlarının göçmenlerin yardım çağrılarına rağmen müdahale etmediği gibi olayı da kayıtlara geçirmediği ve sorgulama sırasında göçmenler ile dolu botla karşılaştıklarını inkar ettikleri ortaya çıktı. Ancak soruşturmayı yürüten müfettişler, bütün kanıtların, Frontex ekibinin Midilli yakınlarında göçmenler ile karşılaştığını doğruladığını, olay ile ilgili raporların ise eksik olduğunu tespit ettiler. Bulgaristan İçişleri Bakanlığı, olaya ilişkin soruları yanıtsız bıraktı. Yunan Sahil Güvenliği ise yasal düzenlemelere uygun hareket ettiğini, yeni bilgiler elde edilirse daha önce yaptığı soruşturmayı yineleyeceğini belirtti.
Maskeli kişiler sopalar ile göçmenleri korkutuyorlar
Yine WDR ve ARD’nin ortaya çıkardığı ikinci olayda da bir videoda, Ocak 2024'ün sonunda denizde yaklaşık 30 kişiyle dolu bir botun nasıl ilerlediği görülüyor. Büyük olasılıkla Yunan sahil güvenliğine ait olduğu anlaşılan küçük bir tekne bota yaklaşıyor. Teknedeki maskeli kişiler, yardım etmek yerine tehditkâr bir şekilde sopalarla göçmenleri korkutuyorlar. Arka planda da Frontex'e ait daha büyük bir tekne görülüyor.
Frontex’in kurum içi soruşturması, göçmenlerle dolu botun Yunan karasularına ulaştığını ve bir kez Frontex teknesi tarafından sınır yakınlarında, bir kez de Yunan sahil güvenliği tarafından Midilli adası yakınlarında durdurulduğunu ortaya çıkardı. Ayrıca Yunan sahil güvenliğine ait hızlı teknenin, göçmenlerin olduğu botun etrafında tehlikeli manevralar yaparak büyük dalgalar yarattığını ve botun içindekilerin tehlikeye attığını, Yunan mürettebatın sopaları " tehlikeli bir şekilde" kullandığını ve göçmenlerin yaşamını riske attığını da doğruladı.
Soruşturmayı yürüten müfettişlere göre, Türk sahil güvenliği tarafından kurtarılan göçmenlerin geri dönüşlerinin gönüllü olduğunu söylemek mümkün değil. Müfettişler bu ikinci olayda da Frontex personelinin raporlarının eksik ve yanlış olduğunu tesbit ettiler.
Geri itmeyi kanıtlamak imkânsız
Soruşturmanın sonucu özetle şöyle:
“Yasa dışı bir geri itme olayını somut olarak kanıtlamak ve bunu kimin yaptığını belirlemek neredeyse imkânsız, çünkü bu tür olaylar genellikle denizde geçiyor ve saatler sürüyor. Bu soruşturma da söz konusu iki olayda yasa dışı bir geri itme suçunu tam olarak kanıtlayamadı. Ancak gözlemlenen yöntemlerin önceki geri itme vakalarına uygun olduğu açık”
Geri itmeler, AB sınırlarının dışına zorla itilen kişilerin iltica başvurusu yapmasını engellediği için çeşitli uluslararası kurallara göre yasa dışı kabul ediliyor. Ayrıca bu tür eylemler, Frontex’in “sınırları temel haklara saygı göstererek koruma” görevine de aykırı. Aksine Frontex çalışanları, karşılaştıkları kişilerin kimliklerini belirlemek ve uluslararası koruma arayabilecekleri konusunda bilgilendirmekle yükümlü.
Geri itmeler yasallaşıyor mu?
AB’de bugünlerde, sınır korumanın nasıl yapılacağı konusunda yoğun bir tartışma sürüyor. Son yıllarda Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Ofisi (OLAF) gibi çeşitli uluslararası kuruluşların hazırladığı raporlar da Türk-Yunan sınırında yasa dışı geri itmelerin olduğuna defalarca dikkat çekti. Benzer iddialar Hırvatistan ve Polonya için de dile getiriliyor. Hatta Finlandiya, birkaç hafta önce Rusya'nın kasten sığınmacıları sınıra göndererek komşu devletlerin güvenliğini tehlikeye attığı gerekçesiyle, yasa dışı geri itmeleri ulusal bir yasayla onayladı.