Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, halk sağlığı ve çevre sorunlarını önlemek amacıyla, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) üyesi ülkelere yönelik plastik atık ihracatına sıkı kurallar getirileceğini duyurdu.
AB, gelişmekte olan ülkelere ise plastik atık ihracatını tamamen yasaklayacak.
AB Komisyonu ile Avrupa Parlamentosu arasında devam eden müzakereler sonucu, “İşlenmek üzere üçüncü ülkelere ihraç edilen atıkların o bölgelerde hasara yol açmasını önlemek için daha katı kurallar getirilmesi konusunda” anlaşma sağlandı.
Yaklaşık iki yıldır üzerinde tartışılan yeni düzenleme, parlamentoda kabul edildikten sonra, AB Komisyon’unun onayı ile birlik ülkelerinde derhal yürürlüğe girecek.
Hem çevre sorunlarının önlenmesi hem de hem ekonomik açıdan sürdürülebilirliği sağlamayı öngören düzenleme, atık ihracatının Avrupa dışındaki hedef ülkelerde halk sağlığına ve çevreye tehdit oluşturmamasını da amaçlıyor.
Yasanın yürürlüğe girmesinin ardından, 2,5 yıl içinde Avrupa’dan OECD üyesi olmayan ülkelere plastik atık ihracatı yasaklanacak.
Türkiye’nin de kurucuları arasında olduğu OECD ülkelerine ise plastik atık ihracatı devam edecek.
Ancak, Belçika medyasında ifade edildiği şekliyle, Türkiye gibi ülkelerde ortaya çıkan işleme sorunları nedeniyle, OECD ülkelerine yapılan atık plastik ihracatı konusunda sıkı koşullar uygulanacak.
Düzenlemeye göre, ihraç edilen atık plastikler, Avrupa kurumları tarafından sıkı takip edilecek. İncelemeler sonucu, 2 yıl sonunda herhangi bir OECD ülkesinin atıkları sürdürülebilir bir şekilde işleyemediği belirlenirse, o ülkeye de ihracat yasağı getirilecek.
Avrupa İstatistik Ofisi'nin (Eurostat) verilerine göre Türkiye, geri dönüştürülebilir plastik atık konusunda en büyük alıcı.
Türkiye, 2022 yılında AB'den 319 bin ton atık plastik ithal etti. Türkiye, yüzde 29 oranla en büyük atık plastik ihracatçısı olurken, gelişmekte olan ülkeler listesindeki Endonezya yüzde 17 ile ikinci, Malezya da yüzde 15’le üçüncü sırada yer aldı.
Türkiye, sadece plastik değil, diğer atıklar konusunda da, Avrupa’nın en büyük alıcısı durumunda.
Avrupa Parlementosu raporuna göre, Türkiye, 2021 yılında AB ülkelerinden 14,7 milyon ton atık ithal etti.
Türkiye’nin ardından Hindistan 2,4 milyon ton ile ikinci sırada yer alırken, onu 1,9 milyon ton ile Mısır, 1,7 milyon ton ile İsviçre ve 1,5 milyon ton ile İngiltere izledi.
Yeni düzenleme ile gelişmekte olan ülkelere plastik dışındaki atıkların ihracatına koşullu olarak izin verilecek.
İhracat izni için, bu ülkelerden, atıkları çevre dostu bir şekilde işleyebileceklerini göstermeleri istenecek.
Avrupa Parlementosu üyesi ve baş müzakereci Sara Matthieu, bu düzenlemenin, daha iyi geri dönüştürülebilir ve yeniden kullanılabilir plastiklerin tasarlanması ve AB'de kısa vadede geri dönüşüm kapasitesinin artırılmasını teşvik edeceğini söyledi.
Matthieu, Belçika medyasına yaptığı açıklamada, "Geri dönüşüm, yeniden kullanım ve önleme konusundaki iddialı hedefler sayesinde, kendi pisliğimizi kendimizin temizleyebileceğine inanıyorum" dedi.