Avrupa Birliği ülkeleri, Rusya ile yaşanan gerginliklerin de etkisiyle enerji alanında daha sıkı bir işbirliği içerisinde hareket etme kararı aldı. Avrupa Birliği'ne üye 28 ülkenin devlet ve hükümet başkanları, Brüksel'de yapılan zirvede, bir enerji birliğinin hayata geçirilmesi konusunda uzlaşma sağladı. Birliğin amacı, AB üyesi ülkeleri Rusya'nın petrol ve doğalgaz sevkiyatından bağımsız hale getirmek olarak belirlendi. Diğer ağırlık noktalarını ise enerji tasarrufu, ulusal enerji piyasalarının daha güçlü bir ağla birbirine bağlanması, iklimin korunması için daha etkin bir mücadele ve araştırma oluşturdu.
Ukrayna krizinden sonra....
Ukrayna krizi AB ülkelerinin Rus petrol ve doğalgazına ne kadar ihtiyaç duyduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin enerji ticaretini baskı aracı olarak kullanmak istiyor. Rusya ile transit ülke Ukrayna arasında patlak veren anlaşmazlık nedeniyle Batı Avrupa’ya yapılan gaz sevkiyatının aksadığı 2009 yılında Avrupa ülkeleri enerjide Rusya’ya olan bağımlılığı azaltmaya karar vermişti. ‘Güvenli, sürekli ve uygun fiyatla’ enerji ihtiyacını karşılama projesinin Avrupa Birliği’nin çekirdeğini oluşturan Kömür ve Çelik Topluluğu kadar tarihi bir başarı olacağını belirten projeden sorumlu Komisyon üyesi Maros Sefcovic ‘enerji birliğinin’ ülkeler arasındaki kenetlenmeyi hızlandıracağını söylüyor:
“Bu kuşkusuz en az Kömür ve Çelik Topluluğu kadar iddialı bir enerji projesi olacak. Nasıl Kömür ve Çelik Topluluğu 1950’li yıllarda bütünleşmeye ivme kazandırdıysa, enerji birliği de aynı etkiyi yapıp Avrupa iç pazarının potansiyelini gözler önüne serecektir.”
Pazarlık gücünü arttırmak
AB ülkeleri doğalgazın yüzde 39’unu, ham petrolün ise yüzde 37’sini Rusya’dan ithal ediyor. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk enerji ikmalinin garanti altına alınabilmesi için enerji hammaddesi alımlarının tek elden yürütülmesini istiyor ve birlikte Rusya ile masaya oturulmasının uygun fiyat üzerinde anlaşmaya varılmasını kolaylaştıracağını söylüyor. Enerjiden sorumlu Komisyon üyesi Miguel Arias Canete de enerji bağımsızlığını azaltmanın Avrupa için hayati önem taşıdığını söylüyor: “Bu strateji Avrupa’yı tek bir enerji ihracatçısından bağımsız kılacak ve Avrupa’daki bütünleşmeyi güçlendirecektir.”
Yeşil enerjiye teşvik
AB Komisyonu’nun Birlik ülkelerinin Rus enerji şirketi Gazprom ile imzaladıkları sözleşmeleri gözden geçirip, pazarlığa ortak olması ve koordine etmesi özel enerji şirketlerinin işine gelmiyor. Özel şirketlerin öne sürdüğü serbest rekabet ve şirket sırları gibi gerekçeleri Almanya Hükümeti anlayışla karşılıyor.
Avrupa enerji birliğinin diğer temel unsurlarını enerji verimliliğinin ve Rusya dışındaki ihracatçı ülkelerden yapılan alımların arttırılması oluşturuyor. Alman Dışişleri’nin Avrupa işlerinden sorumlu Devlet Bakanı Michael Roth enerji tasarrufu ve yeşil enerji kaynaklarının üretimdeki payının arttırılmasının da ithal bağımlılığını azaltacağını söylüyor:
“Enerji birliğini biz de istiyoruz. Enerji politikalarının koordinasyonu AB ajandasının en önemli konularından biridir. Önemli olan sadece dış politika boyutu önem kazanan enerji güvenliği değildir. Enerjinin verimli kullanılması ve yenilenebilir enerji türlerinin teşviki de en az güvenlik kadar önemlidir. Tıpkı enerji iç piyasasının tamamlanması gibi. Önümüzdeki taslak bütün bu hususları bir araya getiriyor. Bunun için biz de enerji birliğini destekliyoruz.”
AB Komisyonu’nun projeden sorumlu üyesi Maros Sefcovic nihai hedeflerinin ne olduğunu ve nelerin yapılması gerektiğini şöyle özetliyor:
“Avrupa’daki 28 ayrı enerji piyasasını tek bir çatı altında toplayacağız. Bunun için sınır ötesi bağlantıların kurulması ve önemli altyapı projelerinin hızla tamamlanması gerekiyor.”